Χένρι Μίλερ / Μικρό βιογραφικό
Ο Henry Miller (Χένρι Μίλερ) γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1891. Αφού δοκίμασε την τύχη του σε μια σειρά από δουλειές και παρακολούθησε μαθήματα στο Κολέγιο Σίτι της Νέας Υόρκης, πήγε στο Παρίσι το 1930, όπου και έζησε για δέκα περίπου χρόνια. Την περίοδο αυτή έγραψε τα έργα: Ο Τροπικός του Καρκίνου (1934), Μαύρη άνοιξη (1936), Ο Τροπικός του Αιγόκερω (1939). Τα βιβλία αυτά απαγορεύτηκαν ως πορνογραφικά στις ΗΠΑ και δεν κυκλοφόρησαν παρά τη δεκαετία του 1960, ύστερα από μακροχρόνιες δικαστικές διαμάχες. Ο Μίλλερ εγκατέλειψε το Παρίσι το 1939, μετά τη δημοσίευση του Τροπικού του Αιγόκερω, ο οποίος μαζί με τον Τροπικό του Καρκίνου παρέμειναν απαγορευμένα και ανέκδοτα βιβλία στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το επόμενο διάστημα επισκέφτηκε την Ελλάδα όπου έζησε για περίπου έξι μήνες. Σε αυτή την περίοδο επισκέφτηκε την Αθήνα, την Πελοπόννησο αλλά και αρκετά από τα νησιά της Ελλάδας και γνωρίστηκε με τον Γιώργο Σεφέρη και τον Γιώργο Κατσίμπαλη, από τον οποίο είναι εμπνευσμένος και ο τίτλος του βιβλίου του Κολοσσός του Μαρουσιού. Ο Μίλερ επέστρεψε στις ΗΠΑ το 1940 και από το 1947 εγκαταστάθηκε στο Μπιγκ Σουρ της Καλιφόρνια. Πέθανε στις 7 Ιουνίου του 1980.
Αναλύοντας τον Μίλερ – Συγγραφικό ισοζύγιο
Ο Μίλερ είναι από τους πρώτους συγγραφείς που εισήγε προκλητικό, αθυρόστομο και καυστικό λόγο στα έργα του. Δεν είναι τυχαίο πως «Ο τροπικός του Καρκίνου» είχε απαγορευτεί στις ΗΠΑ για τουλάχιστον 30 χρόνια από την πρώτη έκδοσή του(το 1934) όταν το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε το πράσινο φως χαρακτηρίζοντάς το επιτέλους «μη άσεμνο».
Προκάλεσε αίσθηση με τα έργα του και ειδικά με τον «Τροπικό του καρκίνου» λόγω του χοντροκομμένου τρόπου γραψίματος και των σεξουαλικών αναφορών του. Σε δυο γραμμές αυτό το έργο θα μπορούσε να τεθεί ως «Παρίσι-Μουνί» όπως αποκαλούσε σε κάθε σελίδα του το αιδοίο, σκανδαλίζοντας την τότε πουριτανική κοινωνία. Όμως πέρα από αυτό ο Μίλερ ήθελε να μιλήσει για τη χαμένη γενιά συγγραφέων και καλλιτεχνών που έζησαν στο Παρίσι μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όπως έλεγε χαρακτηριστικά: «Όλοι λένε ότι το σεξ είναι άσεμνο. Η μόνη αληθινή αισχρότητα είναι ο πόλεμος».
Ένας πόλεμος που δεν έχει αφήσει τίποτα όρθιο, έχει καταστρατηγήσει κάθε έννοια σεβασμού, δικαιοσύνης και ηθικής. Για αυτό το λόγο και ο Μίλερ δεν αποδέχεται καμία ηθική, γιατί η ηθική και όλα τα άλλα ψευδεπίγραφα και ανούσια που την συνοδεύουν είχαν αφήσει δέκα εκατομμύρια νεκρούς στα πεδία των μαχών.
Συγγραφικά δεν έχει κάτι αξιοπρόσεκτο ούτε μπορώ να πω πως αναπτύσσεται οργανωμένα ή εφαρμόζει συγκεκριμένες τεχνικές.
Μεγάλοι παράγραφοι, απουσία πλοκής, τυχαία και διάσπαρτα περιστατικά πρωταγωνιστών χωρίς σοβαρό υπόβαθρο, εμμονή στο σεξ, ένας πελώριος λεκτικός αυνανισμός που δεν ολοκληρώνεται και δεν οδηγεί πουθενά.
Δεν υπάρχει τίποτα που να ενώνει τα έργα του από την αρχή μέχρι το τέλος, εκτός από το θέμα της πείνας, είτε πρόκειται για σεξ είτε για φαγητό.
Τι τον κάνει όμως τόσο ξεχωριστό εκτός φυσικά από την απαγόρευση των έργων του; Οι τρομερές του λάμψεις και αναλαμπές μέσα σε αυτά.
«Οι δρόμοι ήταν το καταφύγιό μου. Και κανείς δεν μπορεί να καταλάβει τη γοητεία των δρόμων μέχρι να υποχρεωθεί να καταφύγει σε αυτούς, μέχρι να γίνει το άχυρο που πετιέται εδώ κι εκεί. από κάθε ζέφυρο που φυσάει».
Οι εκλάμψεις στοχασμού, η ευαίσθητη εξέταση του κοινού ανθρώπου με ειλικρινείς παρατηρήσεις της τέχνης, της κοινωνίας και της ψυχολογίας.
Όταν περιγράφει το περπάτημα κατά μήκος του Σηκουάνα το χειμώνα, με τα γυμνά κλαδιά δέντρων να ταλαντεύονται στον άνεμο κάτω από τους μολυβένιους ουρανούς, μπορείς να νιώσεις την ψύχρα στον αέρα.
Ειδικά στον «Τροπικό του καρκίνου» ο συνδυασμός φιλοσοφίας και το ιμπρεσιονιστικό πορτρέτο του Παρισιού που ζωγραφίζει, είναι ένα προκλητικό και υπέροχο ανάγνωσμα.
Πέρα από την ευαίσθητη και ποιητική του ματιά σε αραιά διαστήματα στα γραπτά του, ο Μίλερ επιτίθεται σφόδρα στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, τη γαλλική κουλτούρα, τις αμερικανικές κοινωνικές αξίες και τον λογοτεχνικό κανόνα της Δυτικής Ευρώπης. Επίσης στη σύγχρονη κοινωνία, στους άβουλους και βολεμένους ανθρώπους, στον πλούτο και την υπερεκτιμημένη τέχνη. Δυστυχώς από τις επιθέσεις του δεν γλιτώνουν οι γυναίκες και οι Εβραίοι, στοιχεία που αρκούν για να του δώσουν τον τίτλο του αντισημίτη και του μισογύνη.
Εν κατακλείδι έχουμε να κάνουμε με ένα συγγραφέα που προσπαθεί να είναι συνέχεια αμφιλεγόμενος. Δεν είναι για συνεσταλμένους και πουριτανούς.
Ο τόνος του άλλοτε ειρωνικός, άλλοτε καταθλιπτικός και άλλοτε ευαίσθητος.
Στον παραληρηματικό του εσωτερικό μονόλογο που αρέσκεται σε όλα του τα βιβλία υπάρχουν ορισμένες σελίδες με λογοτεχνικά διαμάντια , που είναι μακράν οι πιο αξιοσημείωτες. Ξεσπαθώνει ενάντια στη σύγχρονη κοινωνία, στους άβουλους και βολεμένους ανθρώπους, στον πλούτο και την υπερεκτιμημένη τέχνη. Αφοριστικός, με πολύ ενδιαφέροντα αποσπάσματα για τη μουσική, τη ζωγραφική του Ματίς, για οτιδήποτε μη στατικό, που κυλάει. Προσομοιάζει σε πολλά με τον αφοριστικό Σελίν, τους μπήτνικς και τον Μπουκόφσκι (χωρίς φυσικά να μπορεί να τον πλησιάσει).
Αρνητικό το ισοζύγιό μου για τον συγκεκριμένο συγγραφέα καθώς θεωρώ το γεγονός της απαγόρευσης για χρόνια των βιβλίων του μεγαλύτερο διαβατήριο για την μεγάλη του λογοτεχνική στάμπα στην πορεία πολλών ετών παρά το ίδιο του το έργο.
Τα έργα μιλάνε, όχι τα λόγια
Ο ΤΡΟΠΙΚΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ
Μόνος, χωρίς λεφτά, χωρίς δουλειά και με ελάχιστους φίλους, από την ελεημοσύνη των οποίων και ζει, ο συγγραφέας περιπλανιέται στο φαντασμαγορικό Παρίσι του μεσοπολέμου και μέσα από χίλιες δυο μικρές και μεγάλες περιπέτειες και σπαρταριστικές ερωτικές δραστηριότητες ανακαλύπτει τον ίδιο του τον εαυτό και το βαθύτατο ψεύδος του κόσμου που τον περιβάλλει.
Οι πόρνες, οι μικροαπατεώνες, οι διανοούμενοι -αληθινοί και ψεύτικοι- που παρελαύνουν στις σελίδες του βιβλίου, δε συνθέτουν μόνο μια εικόνα του Παρισιού της εποχής εκείνης, αλλά δίνουν ένα πανόραμα του κόσμου μας με όλα τα έλκη του, όλες τις εξάρσεις, όλη την ασχήμια αλλά και την υποφώσκουσα και πανταχού παρούσα ομορφιά του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Ο ΤΡΟΠΙΚΟΣ ΤΟΥ ΑΙΓΟΚΑΙΡΩ
Σε μια Νέα Υόρκη όπου κυριαρχεί η παραφροσύνη, η φτώχεια, η ανεργία και κυκλωμένος από έναν κόσμο που ακόμα και η ερωτική του ζωή δεν είναι παρά μια σειρά μηχανικών και αυτοματικών σπασμών, χωρίς αληθινή ηδονή εκσπερματώσεων, ο συγγραφέας δίνει με το σώμα και την ψυχή του τη μάχη για να υπάρξει ως αυτόνομο και αυτοδύναμο ανθρώπινο ον. Μάχεται και υπονομεύει όσο μπορεί το σύστημα, καταγγέλλει και γελοιοποιεί τις αρχές του και οραματίζεται έναν κόσμο όπου η σάρκα και το πνεύμα ελεύθερα και αδέσμευτα θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα στην τελείωσή της, ενώ ο ίδιος, φιλήδονος, αναρχικός και ατρόμητος, θα έχει την ευκαιρία μέσα από την αφειδώλευτη ερωτική προσφορά μιας δαιμονικής γυναίκας να φτάσει ως τις πύλες της ενόρασης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΜΑΥΡΗ ΑΝΟΙΞΗ
Η Μαύρη Άνοιξη, γραμμένη μετά τον Τροπικό του Καρκίνου και πριν τον Τροπικό του Αιγόκερω, είναι σίγουρα ένα από τα πιο αποκαλυπτικά και ποιητικά βιβλία του Χένρυ Μίλλερ και επιβάλλεται στον αναγνώστη με το εκρηκτικό ύφος της και την αλήθεια των καταστάσεων που περιγράφει. Μέσα από τις σελίδες της παρελαύνουν οικείες φιγούρες της παιδικής ηλικίας του συγγραφέα, αλλά και ανθρώπινα τοπία του Μπρούκλιν και του Παρισιού, όπου ο Μίλλερ έζησε αρκετά χρόνια της ζωής του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΑΤΑΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΠΟΥ
-Πρέπει να δώσουμε κάποιο νόημα στη ζωή εξαιτίας του προφανούς γεγονότος ότι δεν έχει κανένα νόημα
-Δεν έχω ούτε λεφτά ούτε πόρους ούτε ελπίδες. Είμαι ο ευτυχέστερος άνθρωπος
-Χρειάζεται μια ζωή για να ανακαλύψεις την Ελλάδα, αλλά χρειάζεται μόλις μία στιγμή για να την ερωτευτείς
-Το σεξ είναι ένας από τους εννέα λόγους για μετενσάρκωση. Οι υπόλοιποι οκτώ είναι άνευ σημασίας
[Πηγή φωτογραφίας: themarginalian.org]
Αφήστε το σχόλιο σας