«Τhe Grateful Nothingness»

Baudelaire-Charles-Les-Fleurs-Du-Mal-Livre

Το σημερινό ημερολόγιο καθυστέρησε μια εβδομάδα  για το  Πάσχα αλλά και  λόγω της συμμετοχής μου στη λογοτεχνική δράση της Λόγω Γραφής «Γράμματα ανεπίδοτα» και ένας ακόμη λόγος, που εξηγώ παρακάτω. Δεν είναι εύκολη πάντα η γραφή. Καμιά φορά γίνεται και οδυνηρή. Δεν  είναι μια ευχαρίστηση μόνο, είναι  αυτοπειθαρχία, μελέτη εμπειρία,  παραδοχή των αδυναμιών, κατάκτηση ελευθερίας, έρευνα στα μονοπάτια της έκφρασης. Μία καθημερινή διαδικασία για  μένα  απαραίτητη, σφιχταγκαλιασμένη με την ζωή όπως  ο αέρας και ο ήλιος. Θα ανέβει το επόμενο ημερολόγιο στις  7  Μαΐου και  περιέχει σκέψεις που γεννηθήκαν  αυτό το Πάσχα αλλά και την Πρωτομαγιά. Ήθελα  να συμπεριλάβω  στο ημερολόγιο αυτό, κάποιες σκέψεις από τις μέρες αυτές.

Το Πάσχα και η Πρωτομαγιά 2019 ήταν από τα πιο αδιάφορες εξωτερικά γιορτές. Χωρίς μετακινήσεις,  δράσεις,  κόσμο,  παραδόσεις, πασχαλινές ετοιμασίες. Αντίθετα άπλες καθημερινές μέρες,  κύλησαν ήσυχα εξωτερικά οικογενειακά, με τις βασικές υποχρεώσεις και  απαραίτητους   προγραμματισμούς για την άνοιξη και το καλοκαίρι  που έρχεται και είμαι ευγνώμων για όλα αυτά.

Μέσα μου σε αντίθεση με την ήρεμη και  ταχτοποιημένη  πραγματικότητα, γινόντουσαν   μετακινήσεις, δράσεις,  κόσμος  με γυρόφερνε    μια χρωματιστή κινητικότητα στο χρόνο και σε  τόπους γνώριμους αλλά  με ένα παράξενο τρόπο ανανεωμένοι  τόποι έφταναν   σε μένα  τις μέρες αυτές. Αυτό που μας λείπει κάθε φορά είναι ουσιαστικά μία ιδέα της έλλειψης,   μια συνήθεια του σώματος, μια  κλινική ανάγκη. Εμείς είμαστε όλα αυτά  και εμείς τα ζούμε και μετά τα θυμόμαστε, μετά  τα  παρατηρούμε. Παρατηρούμε τη μνήμη; Ναι  και αυτό γίνεται. Η Παρατήρηση είναι μια  διαδικασία ελευθερίας,  μια κυνική σχεδόν αναβάθμιση ή υποβάθμιση,  της  ίδιας μας της ζωής. Είναι σημαντικό  να μένουμε συχνά μόνοι,  να σιωπούμε, να συλλογιζόμαστε,  να  σκεφτόμαστε  κάποια θέματα,  να αυτό- παρατηρούμαστε, να αφομοιώνουμε ότι ζήσαμε. Είναι σαν να καταπίνουμε  το φαγητό μας όταν από το ένα πάμε στο άλλο  χωρίς ενδιάμεσο χρόνο. Στο τέλος θα πνιγούμε. Ο χρόνος της ζωής κυλά  γρήγορα   και ο μόνος τρόπος να τον νοιώσουμε άπλετα είναι  να ξεχειλώσουμε τον χρόνο με την σιωπή  με την απραξία με την αλλαγή των ρυθμών στην ζωή μας. Η μουσική  μας διδάσκει. Η μουσική δεν ακούγεται χωράς παύσεις,   η κουβέντα δεν  προχωρά χωρίς παύσεις,  η δράση δεν  ολοκληρώνεται χωρίς παύσεις.  Ο μύθος  του Αισώπου, της χελώνας και του λαγού, νομίζω ότι έχει κάποια  σοφία,  μιλάει για κάτι σημαντικό.

Έχω δει  τα μάτια ανθρωπιών που είναι έτοιμοι να φύγουν από  την ζωή και έχει το βλέμμα τους μια  χαρακτηριστική αγωνία. Για αυτήν την αγωνία μιλάω.  Αν δώσουμε χρόνο στον άνθρωπο,  στον εαυτόν μας πρώτα  και ελευθερία,  θα  χορτάσουμε την ζωή και   δεν θα έχουμε αυτήν την απληστία στο βλέμμα πριν  το μεγάλο ταξίδι της επιστροφής.

Ο θάνατος με απασχολεί από τα 13 μου χρόνια. Τότε  για πρώτη φορά τον ένοιωσα σαν έννοια σαν πραγματικότητα, μια  αλήθεια που θα με αγγίξει και εμένα. Και από τότε δεν  με άφησε   χωρίς  να τον σκεφτώ ή να τον  φιλοσοφήσω. Δεν ξέρω αν η λέξη φιλοσοφία είναι η σωστή.  Εννοώ να  τον ζω σαν ένα αναπόσπαστο μέρος της ζωής  που δεν μου αρέσει, που  θα ήθελα να μην υπάρχει, αλλά που αισθάνομαι την αναγκαιότητά του, αφού υπάρχει να τον σκέπτομαι και να του δίνω χρόνο.

Ο Απρίλιος αυτός ίσως  ήταν πιο κοντά από όλες τις φορές  που γιόρτασα με λαμπερό τρόπο και μοναδικό σε χνάρια, που όμως  κέρδισε σε γνησιότητα, σε αλήθεια δική μου,  σε αποδοχή της  ανάγκης  που η Άνοιξη υποβάλει, αφού είναι η  εποχή  της  αμφιβολίας, της αμφισημίας,   το  μεταίχμιο ή το κενό ανάμεσα σε δυο βουνά που πλησιάζουν το ένα το άλλο αργά  αλλά σταθερά,  της αναγέννησης που ολοκληρώνεται με τον συμβολισμό των λουλουδιών. Fleurs  du Mal  ou Fleurs  du Bien, κάθε φορά διαλέγουμε.

Kάποιο Πάσχα με τον πατέρα μου στην Κέρκυρα μαθήτρια του  σχολείου και του Γαλλικού Ινστιτούτου  της  Αθήνας, είχα πάρει μαζί μου την εργασία που έπρεπε να ετοιμάσω, ‘’Τα  Άνθη του Κακού‘’ (εκδόσεις Larousse)  για να παρουσιάσουμε μια ανάλυση  σε 4 ποιήματα της επιλογής μας. Εκεί και τότε  πρώτο-χρησιμοποίησα  την λέξη Spleen, αν και άγνωστη, μου φάνηκε τόσο οικία.

Η Εποχή που ζούμε είναι μεταβατική. Είμαστε  σε μια  διαρκή  και επικίνδυνη Άνοιξη. Αν δεν ωριμάσει ο άνθρωπος σαν μονάδα με την θυσία,   δεν μπορεί να ολοκληρωθεί ο κόσμος σε μια αρμονική ενότητα, αν βέβαια είναι αυτό το ζητούμενο του ανθρώπου στην γη. Αυτό το Πάσχα  ήταν από τα πιο σημαντικά  που έχω  ζήσει γιατί περιείχε όλα τα άλλα που έχουν περάσει  και συγχρόνως  είχα άπλετο χρόνο  για να αφομοιώσω ότι καλό και ζωογόνο έχω  βιώσει τα τελευταία  χρόνια.  Όσο  για την ανία δεν εμφανίζεται ποτέ αν  πλέεις,  μέσα  σε έναν χρόνο πραγματικό.

«Sœur Élisabeth,  έχω ξεχάσει τα γαλλικά μου…» (Μέρος  β΄)

[Γράμμα από την προσωπική αλληλογραφία της Μαρίας Πανούτσου με την ηγουμένη Ελισάβετ]

Την ηγουμένη Ελισάβετ, την δασκάλα μου και καθοδηγήτρια μου  στα χρόνια τα προεφηβικά,  την κράτησα στην μνήμη μου, πολύτιμο αγαθό.

Η σχέση μου με τον έρωτα  είχε αρχίσει και με ταλάνιζε κρυφά και γύρω μου δεν έβρισκα που να πιαστώ,  πώς να αντισταθώ,  τι να κάνω, πώς να διαχειριστώ τον εαυτόν μου,  το σώμα μου. Με καλούσε συχνά η ηγουμένη στο γραφείο της, για σύντομες μικρές όχι σπάνια στα όρθια  συζητήσεις  πάντα με πρόταση  για ένα βιβλίο,  που κρατούσε  στα χέρια της όση ώρα  συνομιλούσαμε,  μια ερώτηση  για  μένα,  μια εργασία που θα την είχα  όταν θα έβρισκα  χρόνο,   στις διακοπές μου κυρίως, ή πως τα  πήγαινα με τον χορό και πως με έβλεπε  τις Πέμπτες που μαθήτρια του κλασσικού χορού  τότε – είχε η σχολή μας μια εβδομαδιαία εκπομπή στην τηλεόραση,  κλασσικού χορού, που λάμβανα και εγώ μέρος  κάθε εβδομάδα. Η ηγούμενη  την έβλεπε την εκπομπή και μου έλεγε την γνώμη της. Πως περίμενα αυτές τις μικρές  ανάσες επικοινωνίας! Το πιο παράξενο ήταν πως στο τέλος κάθε συνάντησης,  με καλούσε να προσευχηθώ  για  την ίδια  και για το σχολείο μας. Έμενα έκπληκτη πάντα, με αυτή την προτροπή της και στα γράμματά της το ίδιο με παρότρυνε. Ίσως  για να μάθω την αυτοσυγκέντρωση και τη σιωπή.

Αυτό που μου έμεινε  ολοζώντανο  είναι μια πρώτη κουβέντα που είχαμε που με ρώτησε γιατί ήθελα να γίνω χορεύτρια και της είχα πει ότι θέλω να γίνω χορεύτρια για να  γίνω καλύτερος άνθρωπος. Αυτό που εννοούσα φαντάζομαι  είναι αυτό που εννοώ και τώρα.  Πως η τέχνη μας λυτρώνει και μας μαθαίνει την ισορροπία, κάτι τόσο μα τόσο δύσκολο τελικά. Λυπάμαι που σταμάτησα σύντομα την αλληλογραφία μου μαζί της, με τον ερχομό μου στην Ελλάδα. Θα χρειαζόμουν κάποια χρόνια ακόμη, για να γίνω πιο υπεύθυνη με ό,τι αγαπούσα.

[Copyright ©  Μαρία  Σκουλαρίκου–Πανούτσου]