1992: Τέσσερα χρόνια μετά τον θρίαμβο του με τον «Καιρό των Τσιγγάνων» και δύο πριν την έκπληξη του «Underground», ο πιο αντιπροσωπευτικός σκηνοθέτης μέχρι και σήμερα των Βαλκανίων Emir Kusturica δοκιμάζει να κάνει ταινία για πρώτη -αλλά και για τελευταία έως τώρα- φορά σε Αμερικανικό έδαφος. Στο πλάι του μια πλειάδα ταλαντούχων ηθοποιών και ο απαραίτητος σουρεαλισμός για να κατεκερματιστεί το Αμερικανικό όνειρο. Κυρίες και Κύριοι, μια αλλόκοτη, ποιητική και κλασσική πλέον ταινία, σαν εφηβικό όνειρο το “Arizona Dream”.

Η ιστορία ενός ιπτάμενου ψαριού, ενός ονειροπόλου νέου, μιας χήρας που θέλει επίμονα να πετάξει και της προγονής  της που έχει τάσεις αυτοκτονίας. Ο Kusturica ως βαλκάνιος σκηνοθέτης ξέρει πως οι χαρακτήρες του κυνηγούν το άπιαστο της ευτυχίας και της πραγματικής ελευθερίας. Ξέρει επίσης και μας γνωστοποιεί από την αρχή πως στο τέλος θα τους θυσιάσει όλους στον βωμό της αιώνιας αναζήτησης, με τον πιο σκληρό τρόπο. Επιλέγει να καυτηριάσει τον αμερικανικό τρόπο ζωής και σκέψης αλλά ταυτόχρονα δείχνει και τον θαυμασμό του για την κινηματογραφική κουλτούρα της (De Niro, Al Pacino και “Στην Σκιά των τεσσάρων Γιγάντων” του Alfred Hitchcock ). Το αλλόκοτο σενάριο υποστηρίζεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο από τους επιλεγμένους ηθοποιούς, που φαίνεται ξεκάθαρα ότι πίστεψαν και κατανόησαν τον σκοπό του σκηνοθέτη, ο οποίος μόλις συνερχόταν από νευρικό κλονισμό.

Ο Johnny Depp στην περίοδο που ξεκίνησε να αποδεικνύει ότι είναι ένας πολύ καλός ηθοποιός εκτός από ωραίο πρόσωπο και η Lily Taylor στον πιο χαρακτηριστικό ρόλο της καριέρας της και ίσως στον καλύτερο, η οποία ήταν και η πρώτη που επιλέχθηκε για την ταινία. Η επανεμφάνιση της Faye Dunaway σε ρόλο γάντι της μισότρελης χήρας που ερωτεύεται τον Johnny Depp και ο πάλαι ποτέ σπουδαίος κωμικός Jerry Lewis σε κόντρα ρόλο του Αμερικάνου που ζει το american dream. Όλοι μαζί μέσα σε ένα κωμικό και δραματικό εναλλάξ σεναριακό πλαίσιο θα στοχαστούν για την ζωή, τον έρωτα και τον θάνατο, παρέα με ένα ψάρι που πετάει και ένα κόκκινο μπαλόνι. Οι περιθωριακοί ήρωες της ταινίας θα παραμορφωθούν μέσα στο υπερσουρεαλιστικό σύμπαν του Kusturica χωρίς να κατακτήσουν το ζητούμενό τους.

Η έμφυτη τάση του ανθρώπου να ποθεί και να ονειρεύεται, είναι για τον Kusturica το Α και το Ω της ταινίας. Και όταν οι άνθρωποι αδυνατούν να κάνουν τα όνειρά  τους πραγματικότητα, γαντζώνονται από άλλους ανθρώπους που πιστεύουν ως δυνατότερους για να τους απαλλάξουν από τα δεσμά τους. Αυτό είναι στην ταινία ο ένας χαρακτήρας για τον άλλον. Και κάπως έτσι λειτουργεί και ο χαρακτήρας του Johnny Depp, που αφουγκράζεται τα όνειρα των ψαριών άρα και των υπολοίπων και θα αποτελέσει τον πόλο έλξης για τον καθέναν.

Σουρεαλισμός και όνειρο, συντροφικότητα και μοναξιά, τρέλα μέσα στην ερημιά, σκηνές ανθολογίας και μια από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές αυτοκτονίας, που έχουμε δει στο σινεμά, το “Arizona Dream” είναι ένα classic που αγαπήθηκε από μεγάλη μερίδα θεατών και κριτικών, ταυτόχρονα όμως αποτέλεσε και αντικείμενο συζητήσεων για το πόσο ο σκηνοθέτης βρίσκεται σε “γνωστά νερά”. To τετράωρο director’s cut βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια του Johnny Depp απο τον ίδιο τον Kusturica. Το soundtrack της ταινίας από τον Goran Bregovic και το τραγούδι του Iggy Pop δημιούργησε το δικό του κεφάλαιο στον τομέα του σινεμά και την μουσική του. Αργυρή Άρκτος στο Φεστιβάλ Βερολίνου (έχασε στον πόντο από το Γαμήλιο Πάρτι του Ang Lee) και μια ταινία που θα θυμάσαι πάντα την πρώτη φορά που την είδες ως εμπειρία.

Αν μπορείς και εσύ να δεις νωχελικά ψάρια να πετούν…

* Ταλαιπωρήθηκα πολύ να την ξαναδώ. Κανένα site online δεν ήταν ασφαλές. Κατάφερα να δω τη μισή με ελληνικούς υπότιτλους και την μισή χωρίς. Αλλά η μαγεία λειτουργεί και χωρίς υπότιτλους! Αν την βρείτε δείτε την ή ξαναδείτε την. Αυτές οι ταινίες είναι πάνω από εποχές και χρονολογίες!