Στο  Φεστιβάλ  του Εδιμβούργου  συμμετείχα  το 1997, ’98, ‘99 και  μέχρι το 2001  πηγαινοερχόμουν  Αγγλία-Σκωτία  για  συμμετοχές,  συνεργασίες  και σεμινάρια  που έδινα.

Μερικές  ακόμη  εντυπώσεις  από την πρώτη μου συμμετοχή στο Φεστιβάλ Εδιμβούργου τον Αύγουστο του 1997.

Το κοινό – Θεατές

Και το  κοινό  συμμετέχει  στο λαμπερό   αυτό παιχνίδι. Διαβάζει κριτικές και τις κριτικάρει με την σειρά του, συμφωνεί ή διαφωνεί,  εκφράζει  την δυσαρέσκειά του καμιά φορά για την παντοδυναμία του τύπου -από τους πιο δημοκρατικούς στο κόσμο  σε ό,τι έχει σχέση με το φεστιβάλ- γιατί με αυτόν τον τρόπο, κρατούν ψηλά τις αρχές  αυτού  του πανηγυριού.

Κάτι που συνηθίζεται πολύ και έχει σίγουρη επιτυχία, είναι η διαφήμιση  της παράστασης ή του καλλιτεχνικού γεγονότος, από τους ίδιους  τους ηθοποιούς και καλλιτέχνες στους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Η ονομαστή  High Street μαζί με τα εντυπωσιακά γραφεία  Scotsman,  της     εφημερίδας Scotsman που είναι  στον κάθετο δρόμο,  δεσπόζουν   της κίνησης. Όλο το Εδιμβούργο γιορτάζει  αλλά  αυτοί οι δυο δρόμοι   είναι   το ρολόι   που χτυπά   στον ρυθμό του Φεστιβάλ.

Η Ισορροπία κρύβεται στα αντίθετα 

Πολλά θέματα  προκύπτουν από   την επαφή   με τη δημιουργική  πανδαισία που κατακλύζει τους πάντες. Τα ερεθίσματα  είναι πολλά  και διαφορετικοί -νέοι-  δρόμοι   ανοίγονται  στην σκέψη. Ένα   από αυτά    είναι   -και επιθυμώ   να το θίξω-   οι πολλές πλευρές  ενός φαινομένου  που  με απασχόλησε πολύ όχι ως θεάτρια  αλλά ως ερμηνεύτρια και το έζησα και το πάλεψα και δεν έχω καταλήξει στη λύση του αν και έχω  για μένα αποφασίσει τι είναι το σωστό. Αναφέρομαι στο ολοένα και μεγαλύτερη  τάση των  παραστάσεων για  μεταγλώττιση στο θέατρο. Αυτό που συμβαίνει στον κινηματογράφο δεν μπορεί κατά τη γνώμη  μου να υιοθετηθεί από το θέατρο, που είναι μια διαδικασία ζωντανή, μοναδική, ανεπανάληπτη  και η τελευταία κλασσική τέχνη  επικοινωνίας  με το κοινό.

Προσωπικά   ένοιωσα την ένταση που δοκιμάζουν, που καλοπροαίρετοι θεατές  στην αντιμετώπιση  ενός  κειμένου   ερμηνευμένου  σε άλλη γλώσσα   που δεν γνωρίζουν και είπα πως άλλη φορά  αν θα έρθω στο Φεστιβάλ πρέπει  να βρω ριζοσπαστικές λύσεις.  (Συμμετείχα στο φεστιβάλ τρεις φορές, τρεις συνεχόμενε χρονιές 1997-‘98-‘99 και  θα αναφερθώ σε αυτές τις εμπειρίες σε άλλη ενότητα) όμως πρέπει  όχι αβίαστα  κανείς να δώσει   μια απάντηση  σε αυτό το   μεγάλο πρόβλημα κατά την γνώμη μου, πώς δηλαδή  να διατηρηθεί  η μοναδικότητα της γλώσσας  ως όργανο  εκφραστικό ενός λαού  και η ελευθερία  της  χρήσης της όποιας γλώσσας, προκειμένου  να φτάσει στην καρδιά του θεατή.

Νυχτερινή βάρδια 

Το σούρουπο οι αιχμηρές μύτες των καμπαναριών χάνονται  σιγά σιγά στο  σκούρο του ουρανού και ενώ τα   φώτα ανάβουν και η βραδινή  ζωή  αρχίζει,  καθώς   οι τελευταίοι  θαυμάσιοι υπαίθριοι ηθοποιοί  τυλίγουν  τις σιωπηλές  πλαστικές κινήσεις τους και χάνονται  με ένα ήρεμο  και σίγουρο τρόπο,  που μόνο εκείνοι ξέρουν. Οι  εκδηλώσεις  θα συνεχιστούν από το πρωί στις  10π.μ. μέχρι  τις πρωινές ώρες της άλλης μέρας.

Στο δρόμο μια αφιόνισα  του Φεστιβάλ λέει  στους επισκέπτες:  «Αν θέλεις να γλιτώσεις χρήματα,  μείνε μακριά από τα ξενοδοχεία! Δες  όσες περισσότερες παραστάσεις μπορείς!!!»

Elephant House.

Θα κλείσω αυτή  την μικρή ενότητα  με  το αγαπημένο μου  coffee  shop. Elephant House το ονόμασα. Elephant and Castle,  γιατί έχει θέα  στο κάστρο του Εδιμβούργου.  Στο Εδιμβούργο υπάρχουν πολλά  καφέ,  όλα εξαιρετικά,  μα  αυτό είχα επιλέξει για τα διαλείμματά μου. Ένας  ζεστός  χώρος με μεγάλα τραπέζια   και με  τα παράθυρα  που βλέπουν το Κάστρο του Εδιμβούργου.

Elephant and Castle.

Με εξαιρετική ποιότητα σε  ό,τι προσφέρει. O.k. να διαβάσεις, να οργανώσεις τις σκέψεις σου,  τη ημέρα σου, να  ξεφυλλίσεις κριτικές παραστάσεων, να ενημερωθείς από  τα περιοδικά για τις εκδηλώσεις, να συναντήσεις τους  φίλους σου, να γνωριστείς με  άλλους καλλιτέχνες.

Σημείωση: Πολλά  τοπικά  φεστιβάλ ξεκίνησαν με πολύ καλές προοπτικές,  μα επειδή ήταν περιφερειακά δεν βοηθήθηκαν, με αποτέλεσμα  να μην  υπάρξει συνέχεια. Ένα πρόβλημα  που ταλανίζει  την Ελλάδα και που οφείλεται στη γραμμή που η εξουσία  υιοθέτησε μια  κεντροπολιτική και όχι  πολυδιάστατη  και πολυεπίπεδη Ελλάδα, με  πολιτιστικά  γεγονότα σε όλη την επικράτεια και με συνέχεια στο χρόνο. Γίνεται μια προσπάθεια  στις μέρες μας αλλά  η συνέχεια  θα φανεί  αργότερα.