Πιέρ Λεμέτρ / Μικρό βιογραφικό

Ο Πιερ Λεμέτρ γεννήθηκε στο Παρίσι το 1951. Δίδαξε για πολλά χρόνια λογοτεχνία, προτού αποφασίσει να γίνει συγγραφέας. Το 2006 κυκλοφόρησε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα, “Travail soigne”. Ακολούθησαν άλλα έξι μυθιστορήματα στην ίδια κατηγορία, κατατάσσοντας τον Λεμέτρ στους πιο καταξιωμένους και δημοφιλείς συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων στη Γαλλία. Τα βιβλία του γνωρίζουν μεγάλη εμπορική επιτυχία και έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Έχει λάβει πολυάριθμες διακρίσεις για το έργο του, ανάμεσά τους τα βραβεία: Prix du Premier Roman du Festival de Cognac, Prix Le Point du Polar Europeen, Prix des Lecteurs Policier du Livre de Poche, το Crime Writers Association International Dagger Award, καθώς και το βραβείο Goncourt 2013, το μεγαλύτερο λογοτεχνικό βραβείο της Γαλλίας.

Αναλύοντας τον Λεμέτρ – Συγγραφικό ισοζύγιο

Αρχικά να πούμε ότι ο Λεμέτρ ανήκει στη γαλλική αστυνομική σχολή, πράγμα που από μόνο του είναι σημαντικό δεδομένου ότι οι εκπρόσωποι αυτής της σχολής δεν επικεντρώνονται μόνο στο κλασσικό κυνήγι αστυνόμου-δολοφόνου, ούτε στις τρομερές ανατροπές. Εμβαθύνουν περισσότερο στους χαρακτήρες, περιγράφουν άψογα το κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο που κινούνται οι ήρωές τους και -το κυριότερο- έχουν μια φινέτσα στη γραφή τους. Όσον αφορά αυτή του  Λεμέτρ είναι τόσο υποβλητική και αψεγάδιαστη που μπορεί να διηγηθεί τα πάντα. Όχι πως δεν κυνηγά τον τρόμο, τις ανατροπές και την splatter ατμόσφαιρα. Ίσα-ίσα ο τύπος προκαλεί κρότο και τρόμο ισάξιο του παρανοϊκού Ferrey. Εδώ να σταθούμε λίγο. Ο Λεμέτρ σε πολλά από τα βιβλία του δείχνει τις επιρροές του από πολλούς συγγραφείς όπως ο  Σιμενόν, ο Νέσμπο, ο Ellroy και ο Manchette.

Απλά ο τύπος είναι μία σχολή μόνος του. Απίστευτη αφηγηματική ευχέρεια, πεποίθηση στο Θεό και ένας ρυθμός φρενήρης που, αν δεν συγκεντρωθείς και ξεχαστείς, δεν θα μπορέσεις να ακολουθήσεις. Κάτι σαν το τρενάκι του τρόμου, με τη διαφορά πως η διαδρομή στο λούνα πάρκ είναι μικρή και αναμενόμενη ενώ στα βιβλία του ο τρόμος, ειδικά στα αστυνομικά, σε στοιχειώνει από σελίδα σε σελίδα, χωρίς διάθεση από πλευράς συγγραφέα να ελαττώσει ταχύτητα, ούτε να δείξει έλεος στον καταταλαιπωρημένο και φοβισμένο αναγνώστη του. Πώς ακριβώς το πετυχαίνει αυτό;

Είπαμε, με την εξαιρετική του πένα καταφέρνει και οπτικοποιεί τις σκέψεις του, μοιράζοντας απλόχερα ολοζώντανες εικόνες, που με τη σειρά τους δημιουργούν μια ατμόσφαιρα που δύσκολα βρίσκεις σε άλλα έργα. Αν προσθέσεις και το αριστοτεχνικό χτίσιμο βασικών ηρώων αλλά και δευτερευόντων χαρακτήρων, θεωρώ πως έχεις μία συνταγή που σου παρέχει τα πάντα ως αναγνώστη. Δεν θέλεις τίποτα παραπάνω. Εσύ όχι. Ο Λεμέτρ όμως δεν εφησυχάζει. Εκεί που ακολουθεί ένα συγκεκριμένο σκελετό και σχέδιο στο έργο του, εκεί που λες «οκ, τον κατανόησα τον τύπο, μπήκα στον κόσμο του, τώρα δώσε μου την κάθαρση» αυτός εφορμά με αδιανόητα πισωγυρίσματα και ανατροπές, δημιουργώντας αδιέξοδα και χάος σε βαθμό που πλέον πραγματικά δεν ξέρεις ποιος είναι ο θύτης και ποιο το θύμα.

Ο επιθεωρητής του, ο Βεροβέν, ναι μεν μέσα στα αστυνομικά κλισέ, ιδιόρρυθμος και αντισυμβατικός δηλαδή, αλλά με πολλά δικά του θέματα να λύσει δε. Στους δολοφόνους όμως δεν έχει συναγωνισμό. Μανιακοί, αλάνθαστοι, υποχόνδριοι, καλά οργανωμένοι και με εμμονή στη λεπτομέρεια που δεν διαφαίνεται από πουθενά ότι θα αποκαλυφθούν ποτέ. Αλλά και άλλοι που από την πρώτη σελίδα καταλαβαίνεις ότι είναι «λίγα τα ψωμιά τους», όπως της γυναίκας πληρωμένης δολοφόνου με άνοια στο «Φίδι με κεφαλαία». Τι σημασία έχει άλλωστε; Το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο. Αδιέξοδο στο τέλος. Μέχρι να βγάλει τον άσσο από το μανίκι του ο Λεμέτρ και να απαλλάξει τον αναγνώστη από μελλοντικά ψυχολογικά προβλήματα αφού αδυνατεί να κατανοήσει ακόμη και τα μέχρι πρότινος αυτονόητα. Στα αστυνομικά του συνήθως η υπόθεση έρχεται τούμπα, ενώ στα ιστορικά χρησιμοποιεί κατά τα πρότυπα των αρχαίων ημών προγόνων τη μέθοδο του «από μηχανής θεού», όπως στο «Καλή αντάμωση εκεί ψηλά».

Σε αυτό το είδος, το ιστορικό δηλαδή, ξεδιπλώνει όλες τις λογοτεχνικές του αρετές. Άψογα χτισμένοι χαρακτήρες τοποθετούνται σε ένα ιδανικά φτιαγμένο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο. Ο συγγραφέας εμβαθύνει στην ψυχολογία των πρωταγωνιστών του και -έχοντας μελετήσει πολύ την εποχή που εξελίσσεται η ιστορία του- πετυχαίνει ολοζώντανη αποτύπωση-αναπαράσταση αυτής και ολοζώντανες εικόνες. Σημειώστε το πάλι. Δεν ξεπηδά από το αστυνομικό στο ιστορικό απλά επειδή γράφει εξαιρετικά. Κάνει ενδελεχή και πολύχρονη έρευνα για να είναι επαρκής και σε αυτό το λογοτεχνικό μονοπάτι. Και μιλάει πιο φιλοσοφημένα για αξίες όπως η φιλία, η ελευθερία, η αγάπη και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα. Και τελικά παίρνει το βραβείο Goncourt (το μεγαλύτερο και πιο απαιτητικό στη Γαλλία)  για το «Καλή αντάμωση εκεί ψηλά», το καλύτερό του κατά τη γνώμη μου. Με ό,τι και αν καταπιαστεί τελικά ο Λεμέτρ θα τα καταφέρει. Είναι χαμαιλέοντας στη γραφή του, ξέρει να μεταλλάσσεται για να ανταπεξέλθει παντού και σε όλα. Αλλάζει τα πάντα, όχι όμως το βασικό του χαρακτηριστικό: το καυστικό και κυνικό χιούμορ του. Όπως και την ελεύθερη και μη επιτηδευμένη γραφή του. Εδώ είναι το σημείο που, αν με διαβάζετε, δίνω τη μεγαλύτερη σημασία, δεδομένου ότι δεν γοητεύομαι από θέσφατα που σχετίζονται με τους  κλασικούς. Και για αυτό το ισοζύγιό μου για τον Λεμέτρ είναι απείρως θετικό. Δεν χρειάζεται show off, βαρύγδουπο λεξιλόγιο, «πονηρές» τεχνικές και επικλήσεις στο συναίσθημα για να έλξεις αναγνώστες. Χρειάζεται ικανότητα, ταλέντο, πολλή δουλειά και να μην σκέφτεσαι συνέχεια την αποδοχή από τον αναγνώστη. Ο Λεμέτρ τα έχει όλα και συμφέρει.

Δεν είναι τυχαία η φράση που τον ακολουθεί: «Στην αστυνομική και όχι μόνο λογοτεχνία ο μαιτρ είναι ο Λεμέτρ».

Τα έργα μιλάνε, όχι τα λόγια

ΚΑΛΗ ΑΝΤΑΜΩΣΗ ΕΚΕΙ ΨΗΛΑ

Με τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου δύο στρατιώτες επιστρέφουν από τα χαρακώματα φέροντας σοβαρά σωματικά και ψυχικά τραύματα. Θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν σε μια Γαλλία που ξέρει να δοξάζει τους νεκρούς της, δεν μπορεί όμως να εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή ζωή σε αυτούς που της χάρισαν τη νίκη.
Οι δύο φίλοι -ο Αλμπέρ, ένας ταπεινής καταγωγής δημόσιος υπάλληλος, και ο Εντουάρ, ένας καλλιτέχνης, περιφρονημένος από τον αυταρχικό τραπεζίτη πατέρα του- ζουν περιθωριοποιημένοι και αφημένοι στη μοίρα τους. Καταφεύγουν στην απάτη και καταστρώνουν ένα άνευ προηγουμένου θεαματικό σχέδιο εθνικών διαστάσεων. Παράλληλα, ο αξιωματικός τους Ανρί ντ’ Ονλέ-Πραντέλ, υπεύθυνος για τον θάνατο πολλών ανδρών του στο μέτωπο, προσπαθεί να πλουτίσει μετατρέποντας την οργάνωση των στρατιωτικών νεκροταφείων σε μια επιχείρηση αισχροκέρδειας.
Οι ζωές αυτών των πρωταγωνιστών θα συγκλίνουν δραματικά σε ένα αποκαλυπτικό, δυναμικό και λυτρωτικό φινάλε. Ο συγγραφέας με αριστοτεχνικό τρόπο αναπαριστά το παρελθόν και μεταφέρει τη βαριά ατμόσφαιρα μιας κοινωνίας όπου θριαμβεύουν αδίστακτοι καιροσκόποι και δειλοί που παριστάνουν τους ήρωες. Με αμείωτο σασπένς και αστυνομική πλοκή συνθέτει τη μεγάλη τραγωδία εκείνης της χαμένης γενιάς. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΦΙΔΙ ΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΑ[Πηγή φωτογραφίας: www.lifo.gr]

Με τη Ματίλντ, η δουλειά είναι πάντα καθαρή και χωρίς λάθη. Η αποψινή βραδιά όμως αποτελεί εξαίρεση. Ήθελε να κάνει μια τρέλα. Θα μπορούσε να πυροβολήσει από πιο μακριά, να προκαλέσει μικρότερες ζημιές και να ρίξει μόνο μία σφαίρα φυσικά”.
Η Ματίλντ Περέν είναι εξήντα τριών ετών, χήρα γιατρού, παρασημοφορημένη ηρωίδα της Αντίστασης και ζει με τον σκύλο της ράτσας Δαλματίας σε ένα μικρό σπίτι κοντά στο Παρίσι. Κανείς δεν θα μπορούσε ποτέ να υποψιαστεί ότι μια δολοφόνος κρύβεται πίσω από αυτή την κομψή, περιποιημένη και ελαφρώς υπέρβαρη γυναίκα.

Ανελέητη, ακριβής, εκπαιδευμένη από την πρώιμη νεότητά της, η Ματίλντ εκτελούσε εν ψυχρώ όλα τα καθήκοντα που της ανέθετε ο ανώτερός της. Αλλά στην πραγματικότητα κάτι δεν πάει καλά εδώ και καιρό. Η Ματίλντ επιδίδεται σε άσκοπη σκληρότητα για να φέρει εις πέρας τις αποστολές της. Και αρχίζει πραγματικά να τα χάνει: ξεχνάει να ξεφορτωθεί το όπλο, μπερδεύει τον στόχο, είναι πεπεισμένη ότι ο γείτονάς της έχει αποκεφαλίσει τον σκύλο της… Εν τω μεταξύ ο επιθεωρητής Βασίλιεφ ερευνά τις δολοφονίες και πρέπει να εντοπίσει το συντομότερο δυνατόν το “μεγάλο φίδι”, τον μυστηριώδη δολοφόνο που χτυπάει με αγριότητα και χωρίς προφανή λογική.

Σε αυτό το απολαυστικό μακελειό σε στιλ Ταραντίνο, ο Πιερ Λεμέτρ χρησιμοποιεί με μαεστρία την καυστική του πένα δίνοντας τον καλύτερό του εαυτό με το λαμπρό και ανελέητο πνεύμα του. Αιχμηροί διάλογοι, εκπληκτικά πορτρέτα, πλοκή που δεν δείχνει κανένα έλεος: γνήσιος Πιερ Λεμέτρ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΙΡΕΝ

Από την πρώτη κιόλας δολοφονία, αποτρόπαια και φριχτή, ο ντετέκτιβ Καμίγ Βεροβέν ξαφνιάζεται από τη βιαιότητα του εγκλήματος και αντιλαμβάνεται ότι αυτή η υπόθεση δεν θα είναι ίδια με καμία άλλη. Η αστυνομία ανακαλύπτει τα σώματα δύο γυναικών άγρια τεμαχισμένα και τελετουργικά τοποθετημένα σε ένα διαμέρισμα του Παρισιού. Στον τοίχο καρφωμένο το κεφάλι του ενός θύματος και δίπλα ένα αποτύπωμα. Σταδιακά αποκαλύπτονται και άλλα εγκλήματα, εξίσου φρικιαστικά, όσο και αναίτια.

Ο ντετέκτιβ, ιδιόρρυθμος και αντισυμβατικός, αντιλαμβάνεται ότι έχει να κάνει με έναν κατά συρροήν μανιακό δολοφόνο, που σχεδιάζει αριστοτεχνικά κάθε έγκλημα. Ο Βεροβέν, έντρομος, συνειδητοποιεί ότι ο χρόνος μετρά αντίστροφα όταν και η προσωπική ζωή του θα αποτελέσει μέρος του ανατριχιαστικού σεναρίου που έχει επινοήσει ο δολοφόνος.

Ποιο είναι το αόρατο νήμα που συνδέει όλες αυτές τις άγριες δολοφονίες;
Ένα καταιγιστικό αστυνομικό μυθιστόρημα από έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς. Η πρωτότυπη δομή και η ασύλληπτη ανατροπή κατατάσσουν το Ιρέν στα κορυφαία αστυνομικά μυθιστορήματα των τελευταίων ετών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Και για το τέλος:

ΑΤΑΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΠΟΥ

«Παντού, ακόμα και σε χώρες με αποτελεσματική αστυνομία, είναι απίστευτα πολλά τα εγκλήματα που δεν εξιχνιάζονται. Στη Γαλλία, αυτό συμβαίνει με έναν στους οκτώ φόνους (13% των ανθρωποκτονιών). Αν και διαθέτουμε πολύ σύγχρονα και σύνθετα εργαλεία για τις έρευνες, υπάρχουν στοιχεία που δεν ανιχνεύονται. Αν απομακρυνθείτε 20 χιλιόμετρα από τον τόπο κατοικίας σας και ρίξετε κάποιον στις γραμμές του τρένου, έχετε πιθανότατα τελέσει το τέλειο έγκλημα»

«Δεν μπορεί βεβαίως κάποιος να γίνει μυθιστοριογράφος επειδή παρακολούθησε μαθήματα γραφής. Αν όμως κάποιος με το χάρισμα της διήγησης μάθει τις σωστές τεχνικές, έχει πολλές πιθανότητες να γίνει καλός μυθιστοριογράφος»

«Συχνά αναγνώστες με ρωτούν αν θα επιστρέψω μια μέρα στο αστυνομικό, στο νουάρ μυθιστόρημα. Συνήθως απαντώ ότι είναι μάλλον απίθανο, πράγμα που σημαίνει ότι είμαι απολύτως σίγουρος πως όχι. Αυτό που μου αφήνει μια δυσάρεστη αίσθηση είναι πως έφυγα χωρίς προειδοποίηση. Πως εντέλει δεν αποχαιρέτησα κανέναν, πράγμα που δεν είναι στον τύπο μου».

[Πηγή φωτογραφίας: wikipedia]

[Τόλης Αναγνωστόπουλος – Ας γνωριστούμε]