“Περί Φιλίας και λοιπών διακοπών”, γράφει η Κατερίνα Ευαγγέλου-Κίσσα

Φιλία. Έννοια βαριά και δύσκολη. Όχι προσδιοριστικά. Πρακτικά.

Φιλία ονομάζεται η σχέση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων, λένε τα λεξικά. Εγώ θα προσθέσω ότι η φιλία απαντάται και μεταξύ άλλων, «κατώτερων» ειδών του ζωικού μας βασιλείου, ή ακόμα και μεταξύ «ανθρώπων» και «ζώων». Κύρια χαρακτηριστικά της είναι η αμοιβαία, μη ερωτική αγάπη. Η αφοσίωση. Η κατανόηση. Η εμπιστοσύνη. Η ειλικρίνεια. Η εχεμύθεια. Ο σεβασμός. Η ανιδιοτέλεια. Στη φιλία μεταξύ ανθρώπων τίποτε από τα ως άνω δεν είναι απολύτως ακριβές, ούτε ως προς την αντίληψη των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, ούτε ως προς την εφαρμογή τους. Απ’ την άλλη, τα ζώα έχουν ένα απίστευτο έμφυτο αισθητήριο ως προς το τι είναι φιλία και πως αυτή εξωτερικεύεται, με περισσότερο ωφελούμενους, απ’ αυτή την συναλλαγή, συνήθως τους ανθρώπους… Ίσως, τελικά, το Πλατωνικό “a priori” να μην καλύπτει ιδέες, όπως αυτή της φιλίας…

Φιλία, λοιπόν. Έννοια αφηρημένη, τουτέστιν, δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή με μία ή όλες από τις πέντε αισθήσεις μας. Αν και, στην προκειμένη περίπτωση, ίσως η φιλία θα έπρεπε να είναι κατηγορία από μόνη της, κάτι σαν σύνθετο ρήμα – κι ας είναι ουσίας ουσιαστικό. Γιατί ρήμα; Μα γιατί το ρήμα δηλώνει ότι ένα πρόσωπο ή ένα ζώο (το υποκείμενο), ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μία κατάσταση. Και στη φιλία και ενεργείς και παθαίνεις και βρίσκεσαι σε μία κατάσταση – τουλάχιστον. Γιατί το ρήμα έχει διάθεση, η οποία δηλώνει τι κάνει, τι παθαίνει ή σε ποιά κατάσταση είναι το υποκείμενο. Κι από διαθέσεις, όχι μόνο τέσσερις, όπως το ρήμα, αλλά αμέτρητες η φιλία – και εντός και εκτός και επί τα αυτά.

Κατηγορία, λοιπόν, από μόνη της, γιατί τη φιλία συνήθως την βιώνουμε με όλες τις αισθήσεις μας. Και μη με ρωτήσετε «πως δηλαδή την ακούμε ή την γευόμαστε», γιατί θα τραβήσω τις κοσίδες μου! Επιμένετε; Πολύ καλά λοιπόν, θα βοηθήσω. Ας κάνουμε ένα κουίζ για γρήγορους λύτες. Εγώ θα παραθέτω ρήματα κι εσείς θα αντιστοιχίζετε με αισθήσεις. Γελάμε και συζητάμε. Χαϊδεύουμε και αγκαλιάζουμε.  Φιλάμε τα δάκρυα της χαράς ή της λύπης. Αναλύουμε από θέματα απέραντου συναισθηματικού μπουρδουκλώματος, ως απαντάμε με ένα ναι ή ένα όχι σε μια τετριμμένη ερώτηση. Δεν μιλάμε κι όμως με ένα βλέμμα ξέρουμε περισσότερα κι από όσα θα μας έλεγε το φιλικό μας πρόσωπο (αυτό εφαρμόζεται επί της αρχής σε φίλους κολλητούς ή που τους κουβαλάμε προίκα παιδιόθεν – εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Αναγνωρίζουμε το άρωμά του. Δρασκελίζουμε την είσοδο του σπιτιού του και αναγνωρίζοντας ως φαγητό της ημέρας τον πλαστό, ξέρουμε ότι έχει σφαχτεί με την πεθερά – λοιπές κουβέντες θα χρειαστούν μόνο για την κάλυψη των κενών, μετά συνοδείας καφέ και κουλουρακίων και πολλών μα πολλών τσιγάρων, ή κατά το… πιό αντρικό, μετά συνοδείας συνήθως μπύρας, μπινελικίων και «μπινελικίων» και πολλών μα πολλών τσιγάρων…

Είπε, κάποτε, ο Τάσος Λειβαδίτης: «Ο κόσμος μόνο όταν τον μοιράζεσαι υπάρχει». Και ποιά μεγαλύτερη μοιρασιά, μεταξύ δύο ή και περισσότερων ξένων μεταξύ τους ανθρώπων, από τη φιλία; Ποιά μεγαλύτερη μοιρασιά που δε γνωρίζει χρώμα, φύλο, θρησκεία, ηλικία και λοιπές κοινωνικές νόρμες και στερεότυπα…

Όχι, η γυναικεία φιλία δεν είναι αστικός μύθος. Ναι, υπάρχουν αντρικές φιλίες, που κρατούν απ’ τα νήπια. Όχι δεν θα εξιδανικεύσω, ούτε τις μεν, ούτε τις δε. Δεν  υπάρχουν όρια πέραν αυτών των επιλογών μας. Δεν μας δένει το αίμα – αν και δεν αποκλείονται όλοι οι συγγενείς από φίλοι. Ένας φίλος είναι ένας άλλος άνθρωπος. Ένα ολόκληρο διαφορετικό σύμπαν. Τον διαλέγουμε για τον χαβαλέ στα μπουζούκια ή για ορειβασία με την ομάδα. Τον διαλέγουμε μέσα από τη δουλειά μας, γιατί ταιριάξανε τα χνώτα μας ή γιατί μας ενώνει η συνήθεια. Τον διαλέγουμε για εξέλιξη αλλά και ανέλιξη. Για αποκούμπι αλλά και εφαλτήριο. Για αγάπη χωρίς σεξ. Ενίοτε και με, καταλήγοντας ακόμα και παντρεμένοι με παιδιά στην πορτούλα του Μηλιά. Κάποιες φορές τον διαλέγουμε χωρίς καν να ξέρουμε γιατί. Αρχικά. Για να υπάρχει συνέχεια, όμως, θα πρέπει να είναι αμοιβαίο το δούναι και λαβείν αλλά και η διεκδίκηση. Τον διαλέγουμε για λίγο ή για πάντα. Κατά βάθος για πάντα. Και είναι αυτή η διακοπή του συνεχούς, που συνήθως προκαλεί τον ελαφρύ ή αβάσταχτο πόνο. Αναλόγως του φίλου. Το ποιόν του είναι αυτό που καθορίζει την κατάταξή του στα επίπεδα της μνήμης μας. Και της καρδιάς μας.

Μπορεί ο φίλος να είναι ανταγωνιστικός, δειλός, μεμψίμοιρος, αναβλητικός, κακός συζητητής, να σου σπάει τα νεύρα γιατί σου λέει πάντα την αλήθεια ή γιατί λειτουργεί ως καθρέπτης ή γιατί σου θυμίζει τον χρόνο που περνάει και χάνεται. Όμως ξέρεις πάντα ότι, όπως έλεγε και η αείμνηστη Μάρλεν Ντίτριχ, όταν θα του τηλεφωνήσεις στις 4.00 τα ξημερώματα, θα σηκώσει το ακουστικό.

Ίσως σας αρέσει και

Αφήστε το σχόλιο σας

*

Ας γνωριστούμε

Όσοι αγαπάτε τη γραφή και μ’ αυτήν εκφράζεστε, είστε ευπρόσδεκτοι στη σελίδα μας. Μέσω της γραφής δημιουργούμε, επικοινωνούμε και μεταδίδουμε πολιτισμό. Φροντίστε τα κείμενά σας να έχουν τη μορφή που θα θέλατε να δείτε σε αυτά σαν αναγνώστες. Τον Μάρτιο του 2016 ίδρυσα τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής», με εφαλτήριο την αγάπη μου για τις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και την ανάγκη ... περισσότερα

Αρχειοθήκη