Σύγκριση. Η αναζήτηση ομοιοτήτων ή διαφορών μεταξύ δύο ή περισσοτέρων πραγμάτων. Τα πάντα, απολύτως τα πάντα, μπορούν να μετρηθούν συγκριτικά. Τα πάντα μπορούν, επίσης, να συγκριθούν αναλογικά. Συγκρίνουμε ζώα και φυτά, πράγματα, καταστάσεις αλλά και ανθρώπους. Συγκρίνουμε ό,τι μας ενδιαφέρει άμεσα και περιέχεται στη ζωή μας αλλά και ό,τι ίσως ποτέ να μην μας αγγίξει – σ’ αυτήν την περίπτωση κάνουν άλλοι τις συγκρίσεις για εμάς. Το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου, σου λέει. Σκασίλα μου, απαντάς. Εκτός κι αν έχεις μιάν αγάπη για τα άστρα, που ξεπερνάει την κλασσική έννοια της ρομαντζάδας.

Κι έτσι έχουμε βαθμούς και μέτρα, ζύγια και μεζούρες, δείκτες νοημοσύνης και βαθμούς ηλιθιότητας [1], κιλά, λίβρες, λίρες, ευρώ, χιλιόμετρα (που διένυσες και τίποτε δεν έμαθες, πανάθεμά σε για παιδί), έτη φωτός, μονομερή, πολυμερή, νιάτα που τσαλακώνονται, σκάλες, οκτάβες, μπάτσους, γουρούνια, αγίες μητέρες [2], δολοφόνους, μέχρι και το παλιό παλτό του Δάντη (ναι, του τραγουδιστή, γιατί; Άσχημο είναι; Το τραγούδι λέμε, για το παλτό, αυτό καθεαυτό, δεν γνωρίζω).

Καλό, καλύτερο, κάλλιστο. Κι ως γνωστόν, ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Κι από κοντά και μια παρηγοριά άμα τα κάνεις μπάχαλο ή άμα σου τύχει μια στραβή βρε άνθρωπε, διότι, ως επίσης γνωστόν, το μη χείρον βέλτιστον [3]. Απλά πράγματα. Σύγκριση με εφαρμογή σε ό,τι βάνει ο νους σας. Κίνητρο ή καρότο, όραμα ή παραλογισμός, επιθυμία ή εμμονή, απτό ή εκτός πραγματικότητας, θεμιτό ή αθέμιτο, πραγματοποιήσιμο ή μη, αυτό το μέτρο αποτελεί ορόσημο πολλές φορές στη ζωή του καθενός μας από τα γεννοφάσκια μας. Το καλό. Το καλύτερο. Το άριστο. Και να τα κυνήγια. Και δώσε διάβασμα. Και κάτσε και κάτω απ’ την μπάρα! [4] Πάρε και τρία καντάρια άγχος να σου βρίσκονται, από το καλό, το παραγωγικό! Ποιό εξυπνοπούλι το σκέφτηκε πως υπάρχει και «παραγωγικό» άγχος, να μην ξέρω να του δώσω τα συχαρίκια μου να πάρει η ευχή!…

Κι αν πεις να πιάσουμε τα μεγέθη, εκεί να δεις συγκρίσεις! Μικρό, μεσαίο, μεγάλο, extra large [5] και τα συναφή σε Χ, όλα τα λεφτά μωρό μου (ναι, ναι, σε μέγεθος αναφέρομαι), king size [6], super duper jumbo [7] έως και μέγεθος «ω! Θεέ μου!», γιατί πραγματικά κάποια μεγέθη απλά δεν περιγράφονται, ξεμένεις από λόγια, δεν έχει εφευρεθεί ακόμα το μέσο μέτρησης, πώς να σας το πω ντε!

Εδώ τα πράγματα, βεβαίως, θέλουν μερικές φορές ιδιαιτέρως λεπτούς χειρισμούς. Ασυζητητί. Γιατί άντε, να πεις σε κάποιον, ασχέτως ηλικίας, «ώχουτο μωρέ αυτό τί χαριτωμένο ποπουδάκι που έχει». Αλλά να είσαι πωλήτρια σε μαγαζί γυναικείων  και ανδρικών ενδυμάτων, δεν παίζει ρόλο, και να πεις «αχ, λυπάμαι, δεν έχουμε τίποτα στο μέγεθός σας», πέρνα όπως είσαι από το ταμείο για την αποζημίωση κοπελιά, δεν το ‘χεις! Κάτι «στο δικό μου δεν χωράει, στο δικό σου κολυμπάει, στο δικό μου κάνει τούμπες, στο δικό σου κωλοτούμπες» και τα σχετικά, που λέγαμε όταν ήμασταν μικρά και ρίχναμε κόντρες, ένας Θεός ξέρει για τί πράγμα, τα θυμάστε; Τότε γελάγαμε και δεν ξέραμε καν τι σημαίνανε (προσωπικά ακόμα δεν ξέρω, αλλά αφήστε με στην παιδική μου άγνοια, ευχαριστώ). Τώρα, όμως, με κάτι τέτοιες τσαχπινιές μπορεί να μάσουμε από φάσκελο έως ανάστροφη! Μάλλον…

Επίσης, με τους άντρες να προσέχουμε παιδιά. Οι άντρες είναι γενικά ευαίσθητοι με τα μεγέθη. Ως προς τον εαυτό τους πάντα. Γιατί ως προς τους άλλους και δη τις γυναίκες, αμολάνε ό,τι κοτσάνα τους κατεβάσει η κούτρα τους κι όποιον πάρει ο Χάρος… Να προσέχουμε, επαναλαμβάνω. Εκφράσεις που σχετίζονται με γαρίδες και γαριδάκια για το επίμαχο σημείο τους ας τις αποφεύγουμε. Δεν σου κάνει μανδάμ το μέγεθος; Άστο να πάει στα διάλα! Μη λες τίποτα και κάντηνε διακριτικά. Τί φταίει κι αυτός ο δόλιος; Νομίζεις εσύ ότι το ζήτησε να ‘χει δέκα πόντους μούτσο; Όχι, πες μου ειλικρινά, τί να τον κάνει τον μούτσο αφού δεν δουλεύει στα καράβια; Εμ, είδες; Στα λόγια μου έρχεσαι!

Και γενικά, τώρα που το σκέφτομαι, ας έχουμε μια διάκριση γενικά όσον αφορά τις συγκρίσεις. Κάποιες φορές πληγώνουν. Επί παραδείγματι, το παρελθόν είναι παρελθόν, πάει πέρασε. Κι ό,τι ή όποιος δεν είναι μέρος της ζωής σου πια, ε, κάποιος λόγος θα υπάρχει, τράβα μπρος λέμε!

Οι συγκρίσεις είναι απολύτως απαραίτητες όταν μιλάμε για επιστημονικές έρευνες. Ναι, τα μέτρα σύγκρισης πάντα θα υπάρχουν, χρειαζόμαστε σημεία αναφοράς για να ξέρουμε πού πατάμε και πού βρισκόμαστε. Ας μην μπαίνουμε στην διαδικασία των συγκρίσεων, όμως, αν είμαστε ευχαριστημένοι με ό,τι έχουμε. Και σε καμία περίπτωση να μην συγκρίνουμε με δεδομένα άλλων. Πάντα υπάρχει καλύτερο (έστω ιδεατά), πάντα υπάρχει και χειρότερο όμως. Ανούσιες αναζητήσεις προκαλούν μόνο άγχος κι ένα αίσθημα συνεχούς αναμονής. Προπαντός, για να έχει νόημα η σύγκριση, πρέπει να μετράμε ίδια, όμοια, μεγέθη και είδη. Διαφορετικά στην ερώτηση «ποιό πουλί πετάει πιο ψηλά;» η απάντηση θα είναι… «του αστροναύτη!». Άιντε εσύ ξεμπέρδευε μετά…

[1] Αναφορά στο μικρό σατυρικό κείμενο της συγγραφέως «Βαθμοί Ηλιθιότητας», (πρώτη δημοσίευση 19/5/14, iporta.gr)

[2] Αναφορά στην Μητέρα Τερέζα (1910-1997). Καθολική μοναχή, του τάγματος «Ιεραπόστολοι της Φιλανθρωπίας», που ανέπτυξε πολυετή ανθρωπιστική δράση και ιεραποστολικό έργο, ειδικότερα στην Ινδία. Για τη δράση της έλαβε πολλές διακρίσεις, μεταξύ αυτών και το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 1979 «σε αναγνώριση της βοήθειας που προσέφερε στoυς δυστυχισμένους ανθρώπους […] τα παιδιά και τους πρόσφυγες […] για τους οποίους εργάστηκε ανιδιοτελώς τόσο πολλά χρόνια»[2. Συγχρόνως θεωρείται αμφιλεγόμενη προσωπικότητα και έχει ασκηθεί κριτική για αρκετές πτυχές της δράσης της, ειδικότερα για την υποστήριξη ακραίων απόψεων κατά των αμβλώσεων ή της αντισύλληψης, για ζητήματα οικονομικής διαχείρισης, καθώς και για τις πραγματικές υπηρεσίες φροντίδας των ιδρυμάτων της. (πηγή Wikipedia.org)

[3] Το μη χείρον βέλτιστον : αρχαίο ελληνικό γνωμικό, ισχύει για περιπτώσεις που αποδεχόμαστε μια κατάσταση όχι και πολύ θετική, με το επιχείρημα ότι αποφεύγουμε κάτι που θα μπορούσε να είναι εντελώς επιζήμιο.

[4] «Κάτσε κάτω από την μπάρα»: Κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ατλάντα της Αμερικής το 1996, ο προπονητής Χ. Ιακώβου παρότρυνε τον Πύρρο Δήμα να σταθεί κυριολεκτικά κάτω απ’ τη μπάρα σταθερά για να γράψει το ρολόι και να μετρήσει η προσπάθεια. Ο Πύρρος Δήμας τελικά κέρδισε το χρυσό στην άρση βαρών. Μεταφορικά σημαίνει να συνεχίζεις σταθερά την προσπάθεια, να μην υποχωρείς.

[5] Extra large: στα αγγλικά, πολύ μεγάλο.

[6] King size: στα αγγλικά, σημαίνει επακριβώς «βασιλικό μέγεθος». Πολύ μεγάλο. Υπέρδιπλο όταν αναφέρεται σε κρεβάτι.

[7] Super duper jumbo: αγγλική έκφραση που σημαίνει υπερβολικά μεγάλο, τεράστιο.