Προσδοκία. Λέξη που έχουμε συνηθίσει να την συνδέουμε με θετικό πρόσημο. Σημαίνει το να περιμένεις κάτι, το να ελπίζεις ότι θα συμβεί κάτι, συνήθως καλό. Θα έλεγα πως, τώρα πια, δεν θα χρησιμοποιούσε κάποιος αυτήν τη λέξη για να περιγράψει κακά μελλούμενα. Φουλ της ελπίδας, λοιπόν, φουλ της αναμονής για κάτι εύχαρες, κάτι καλό, κάτι που το περιμένουμε ίσως ανυπόμονα, ακόμα και εναγωνίως. Και πάνω εκεί, που ’χεις ντυθεί όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου και φεγγοβολάς σαν πυγολαμπίδα εν μέσω της νυκτός, τρως ένα γερό στραπάτσο [1] και ισιώνεις. Και λες «Ώπα, άνθρακες ο θησαυρός!» [2].

Δεν υπάρχει άνθρωπος επί της γης που να μην προσδοκά κάτι. Όλη η γκάμα των προσδοκιών παίζει, από το να έχει κάποιος να φάει, να ζει και αύριο, να τον αγαπήσει η Δουλτσινέα του [3], να ταξιδέψει όλον τον κόσμο, να κερδίσει τον πρώτο λαχνό του λαχείου, να τραγουδήσει στη Σκάλα [4], μέχρι και το να μην γεράσει μόνος του, να σωθούν τα παιδιά του στα δύσκολα, να μετοικήσει στον Άρη, να του βγει πιστή η σύζυγος και έμπιστος ο φίλος, να βρεθεί το φάρμακο για τον καρκίνο, να μην υπάρχουν πολιτικές και θρησκείες, να έρθουν επιτέλους οι εξωγήινοι, να ανακαλυφθεί το σωματίδιο του Θεού [5], να μην γίνει πόλεμος, να είναι η ομορφότερη του κόσμου… μισό, αυτό είναι από άλλο παραμύθι! Πάντως, το πιάσατε το νόημα, έτσι; Εκατομμύρια των εκατομμυρίων οι προσδοκίες. Μη μετρήσιμος ο αριθμός.

Και πάνω σε αυτές τις προσδοκίες, χτίζουμε. Τώρα… θα μου πείτε, τί χτίζουμε; Τα πάντα όλα (και τα κοάλα τίποτα, που λέει ο λόγος). Χτίζουμε το σήμερα, το αύριο, το πάντα. Το μαζί και το χώρια. Το ζήσαν αυτοί καλά και μεις φάγαμε τα μούτρα μας… με συγχωρείτε και μεις καλύτερα, ήθελα να πω. Λοιπόν, ναι. Αυτό είναι. Οι προσδοκίες ενέχουν μάλλον γερές δόσεις ελπίδας μαζί και δυό – τρεις πρεζούλες από «ό,τι του φανεί του λωλό – Στεφανή». Δυό – τρεις μεζούρες ό,τι να ‘ναι, πώς το λένε; Μπουρδουκλωθήκατε; Σας ξεμπερδεύω πάραυτα,  αυθωρεί και παραχρήμα (ναι και τα τρία, γιατί; Δώσε υπερβολή, δώσε!).

Έχουμε την τάση εμείς οι άνθρωποι, να ερμηνεύουμε πολλά πράγματα στη ζωή μας, στηριζόμενοι στην φαντασία μας. Ω, ναι! Γνωρίζουμε έναν άνθρωπο, για παράδειγμα. Τον εκτιμούμε, τον συμπαθούμε και μέσω της τριβής μας (όχι αυτή την τριβή πονηρούληδες, την άλλη!) μαζί του, πλάθουμε γι’ αυτόν μια εικόνα για το τί άνθρωπος είναι. Κι εδώ δύο τινά συμβαίνουν συνήθως. Το ένα είναι ότι δημιουργούμε στον εαυτό μας την ψευδαίσθηση ότι τον ξέρουμε απ’ όξω κι ανακατωτά, που σιγά και μην, δηλαδή. Εδώ χρόνια περνάμε με τον εαυτό μας κι ανάθεμα κι αν τον γνωρίζουμε ποτέ καλά, πόσο μάλλον τον ξένο τον άνθρωπο. Και το άλλο είναι ότι δημιουργούμε προσδοκίες… Τώρα, θα μου πείτε, κακό είναι; Εξαρτάται. Και ναι και όχι.

Κάποιες φορές οι προσδοκίες μας μπορεί να σπρώξουν έναν άνθρωπο στην πρόοδο, στην προσπάθεια, στην βελτίωση, ένα βήμα παραπέρα τελοσπάντων. Όπως η μάνα το παιδί, ας πούμε. Κάποιες άλλες φορές, οι ίδιες προσδοκίες μπορεί να σπρώξουν τον ίδιο άνθρωπο στην αποξένωση, στην απαξίωση, στην απογοήτευση, στην ολιγοψυχία. Υπάρχουν κι οι φορές εκείνες, βέβαια, που θα έχουμε μηδέν εις το πηλίκο. Έχουμε δεν έχουμε προσδοκίες εμείς, τις εκφράζουμε δεν τις εκφράζουμε, στα παλιά τους τα υποδήματα θα μας γράψουν οι άλλοι και θα συνεχίσουν να είναι οι ωραίοι εαυτοί τους. Πολλοί οι συνδυασμοί, όρεξη να ‘χεις να τζογάρεις. Αυτά για τους άλλους.

Σε τα μας τώρα. Είναι κακό να έχουμε προσδοκίες; Καλέ, όχι, ποιός είπε τέτοιο πράγμα; Αν δεν είχαμε προσδοκίες, αν δεν δούλευε η φαντασία μας και δεν βάζαμε και τις προσωπικές μας πινελιές (το «ό,τι του φανεί…», που λέγαμε πιο πριν ντε) σε αυτά που αντιλαμβανόμαστε γύρω μας, τότε θα ζούσαμε ακόμα σε σπηλιές, ή το πιθανότερο, θα είχε εκλείψει το είδος μας. Τον πλάθεις τον κόσμο και τον συνάνθρωπό σου λίγο όπως εσύ τον θες και τον φαντάζεσαι και προχωράς. Και τρως τα μούτρα σου πολλές φορές μεγαλοπρεπώς και με στυλ, φέρνεις και δυό κωλοτούμπες, ρίχνεις και τρεις μούτζες και συνεχίζεις. Γιατί έτσι είναι η ζωή κι είναι ωραία και δεν τα ’χει μ’ άλλον, μαζί σου θέλει να τα φτιάξει. Καλά μέχρι εδώ; Μπράβο μας και ζήτω μας κι αλλουνού τίποτα.

Το θέμα είναι να μην πέφτουμε στα μαύρα τάρταρα όταν διαψεύδονται οι προσδοκίες μας. Και δεν θα πω να μην δημιουργούμε μεγάλες προσδοκίες για να προφυλάξουμε τον εαυτό μας και να ζήσουμε μια μετρημένη ζωή, χωρίς σκαμπανεβάσματα. Πολύ ανιαρό και εντελώς ψεύτικο. Γιατί όσο και να προσέχουμε, έρχεται η ίδια η ζωή και σε μια στιγμή μόνο μέσα, τα φέρνει όλα τούμπα. Όχι. Να ζούμε. Να ονειρευόμαστε. Να φανταζόμαστε. Σε ό,τι μέγεθος θέλει ο καθένας. Προσδοκάτε κι ας διαψευστείτε.

Κι έτσι, για την ιστορία, η κορωνίδα όλων των προσδοκιών; «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» [6]. Άλλο επίπεδο. Πολύ παραπέρα. Αμήν.

[1] Στραπάτσο: λέξη ιταλικής προέλευσης (strapazzo), που σημαίνει μεγάλη ζημιά ή καταστροφή.

[2] Άνθρακες ο θησαυρός: δημώδης έκφραση, γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, που έχει τις ρίζες της στις λαϊκές δοξασίες για κρυμμένους θησαυρούς και χρησιμοποιείται συνήθως για μεγάλες προσδοκίες, που καταλήγουν στη συνέχεια να είναι μη σημαντικές ή να διαψεύδονται.

[3] Δουλτσινέα: αναφορά στο κλασσικό έργο λογοτεχνίας του Ισπανού συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα «Δον Κιχώτης». Ο Δον Κιχώτης είναι ερωτευμένος με μια νεαρή γειτόνισσά του, που από μόνος του την ονομάζει Δουλτσινέα, την οποία προσπαθεί να σώσει γιατί έχει πείσει τον εαυτό του ότι της έχουν κάνει μάγια.

[4] Σκάλα: αναφορά στην Σκάλα του Μιλάνου (στα ιταλικά «Teatro alla Scala»), ένα από τα πιό γνωστά θέατρα (για όπερα) του κόσμου. Συνηθίζεται να αναφέρεται συχνά ως «Η Σκάλα» (στα ιταλικά «La Scala»).

[5] Σωματίδιο του Θεού: Το σωματίδιο Χιγκς, καλούμενο εκλαϊκευμένα και καταχρηστικά από τον Leon Lederman ως «το σωματίδιο Θεός» («the God particle») ή «το σωματίδιο του Θεού», είναι ένα μποζόνιο που προβλέπεται θεωρητικά από το Καθιερωμένο Πρότυπο και θεωρείται πως έχει ήδη ανακαλυφθεί πειραματικά στα πειράματα ATLAS και CMS του επιταχυντή LHC του CERΝ, αν και η πλήρης ταυτοποίησή του εκκρεμεί. (πηγή: Wikipedia).

[6] «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος»: Η πίστη στην ανάσταση των νεκρών, η οποία ομολογείται σε συνδυασμό με τη μέλλουσα ζωή και αναφέρεται στα δύο τελευταία άρθρα του χριστιανικού Συμβόλου της Πίστεως, όπου Σύμβολο της Πίστεως (ή Πιστεύω) ονομάζεται μια σύντομη και περιληπτική ομολογία των βασικών δογμάτων της χριστιανικής πίστης. Το Σύμβολο της Πίστεως, που έχει επικρατήσει, θεσπίστηκε κατά την Α΄ και Β΄ Οικουμενική Σύνοδο και γίνεται δεκτό από όλες τις χριστιανικές ομολογίες.