«Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μονάχοι
σαν το ξεχασμένο στάχυ,
ο κόσμος γύρω άδειος κάμπος
κι αυτοί στης μοναξιάς το θάμπος
σαν το ξεχασμένο στάχυ,
άνθρωποι μονάχοι.» [1]

Είναι πολλοί οι άνθρωποι που ενώ συμμερίζονται την εορταστική διάθεση των γιορτών των Χριστουγέννων, βιώνουν αυτές τις μέρες λίγο μελαγχολικά. Κάποιοι από αυτούς μπορεί να δικαιολογούνται απόλυτα, καθώς μπορεί να τους λείπουν τα αγαθά, που επιβάλει η καταναλωτική μας κοινωνία, προκειμένου να «χαρούν» τις γιορτές. Για κάποιους άλλους η μελαγχολική διάθεση μπορεί να οφείλεται στην απώλεια αγαπημένων προσώπων. Επίσης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που είναι μόνοι. Ή, για τους δικούς του λόγους ο καθένας, έτσι αισθάνονται…

Έχουμε μάθει πως τα Χριστούγεννα είναι γιορτή χαράς. Μοιρασιάς. Αγάπης. Ελπίδας. Είσαι δεν είσαι χριστιανός. Σε παρασέρνει το όλο πολύχρωμο και εορταστικό κλίμα κι ανεβαίνεις πίστα. Ξυπνάνε μέσα σου τα φιλάνθρωπα αισθήματά σου. Τα χρηστά σου ήθη και τα άχρηστά σου μαζί μην σου πω, μιας και κάποια από τα χρηστά σου ήθη παραμένουν άχρηστα καθ’ όλη την υπόλοιπη διάρκεια του χρόνου. Και να τα χριστουγεννιάτικα bazaars [2], διότι ακόμα και στην ορεινή πλην ξακουστή Σκουληκαριά Άρτης, το παζάρι bazaar το λέγανε οι ντόπιοι, πάππου προς πάππου. Και δώσε – πάρε τα gala, εορταστικές επίσημες εκδηλώσεις, χλιδάτες και υπερπολυτελείς, πάντα με στόχο την συγκέντρωση χρημάτων υπέρ των πτωχών και αδυνάτων. Άστα. Με το ζόρι πάνε οι άνθρωποι, επειδή είναι ιερός ο σκοπός. Αλλιώς, τί να πεις, το κρασί έχει μπουρμπουλήθρες, το χαβιάρι είναι μαύρο, το τυρί μουχλιασμένο. Χάλια… Που, αν τα χρήματα για το στήσιμο της διοργάνωσης τα έδιναν υπέρ του σκοπού, θα σώνονταν ένας σωρός κοσμάκης, όπως το έλεγε κι η γιαγιάκα μου η μακαρίτισσα. Δεν βαριέσαι, όμως, ας το πιούμε κι αυτό το ποτήρι [3]. Έστω κι έτσι, ξενόφερτα και επιτηδευμένα, κάτι λίγο (πολύ δεν τολμάω ούτε να το ονειρευτώ) θα φτάσει και κει που πρέπει. Μια χαρά…

Είθισται, στο τέλος του εκάστοτε χρόνου, να κάνουμε μια ανασκόπηση. Μια ενδοσκόπηση επίσης. Ένα ζύγισμα, τόσο δικό μας όσο και των υπολοίπων. Προσώπων και καταστάσεων. Να ξέρουμε κατά πού να μουτζώσουμε βρε αδερφέ. Πού φταίξαμε, αν φταίξαμε και γιατί φταίξαμε. Αν είναι τελικά στραβός ο γιαλός ή εμείς στραβά αρμενίζουμε. Να χαράξουμε νέες ρότες ή έστω διορθωτικές πορείες, πριν φτάσουμε να γιορτάζουμε γενέθλια μαζί με τον Τιτανικό!

Μέσα σ’ όλα αυτά, τα bazaar και τα gala, τις ενδοσκοπήσεις και τις επικρίσεις, μας δίνεται η ευκαιρία να θυμηθούμε τον πλησίον. Τον πολύ πλησίον λέμε. Να κοιταχτούμε στα μάτια. Να επικοινωνήσουμε. Να απλώσουμε το χέρι. Να χαμογελάσουμε. Να ανασάνουμε βαθιά. Να αγκαλιαστούμε.

Είναι άνθρωποι που δεν τα πάνε καλά με τις αγκαλιές. Πολύ σφιχτόκωλοι κατά την γνώμη μου ή –ακόμα χειρότερα– βαθιά τραυματισμένοι. Φοβούνται να τους αγγίξεις, ασφυκτιούν αν βρεθείς πολύ κοντά τους. Η αγκαλιά γι’ αυτούς εφιάλτης. Ούτε να παίρνουν θέλουν, ούτε να δίνουν. Μερικές φορές, βέβαια, δεν είναι πως δεν θέλουν αλλά πως δεν ξέρουν να το κάνουν. Ή δεν τολμούν. Κι είμαστε και μεις οι υπόλοιποι, που αν δεν αγγίξουμε, ζουλήξουμε, φιλήσουμε, αγκαλιάσουμε, νιώθουμε πως αγαπάμε λειψά. Δεν το φχαριστιόμαστε βρε αδερφέ! Ξεχειλίζει το μέσα μας κι άμα δεν το εκφράσουμε θα σκάσουμε για σ’μαδ’! [4]

Να με κρατάει η μάνα μου κι ας με κρατεί στ’ αγκάθια, λέει μια σοφή παροιμία του λαού μας. Τόσο ευεργετική είναι η αγκαλιά της μάνας. Τόσο ευεργετική είναι η αγκαλιά εν γένει. Έρχονται οι επιστήμονες και δηλώνουν πως η αγκαλιά έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Ναι, μάλιστα. «Χρειαζόμαστε τέσσερις αγκαλιές την ημέρα για να επιβιώσουμε, οκτώ αγκαλιές την ημέρα για να συντηρηθούμε και δώδεκα αγκαλιές την ημέρα για να αναπτυχθούμε», έχει πει η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Virginia Satir. [5]

Αγκαλιά. Τόσο απλό. Τόσο εφικτό. Δεν κοστίζει τίποτα. Έχει δε τέτοια επίδραση στο ανθρώπινο σώμα που ενεργοποιεί διάφορες βιοχημικές και ψυχολογικές αντιδράσεις. Σου λέει ο επιστήμονας ο ψαγμένος, που έχει φάει την έρευνα με το κουτάλι, πως αρκούν μόλις δέκα δευτερόλεπτα αγκαλιάς με ένα αγαπημένο μας πρόσωπο για να αυξηθούν οι ορμόνες της ευεξίας στο αίμα μας και να μειωθούν οι ορμόνες του άγχους. Τονώνει το ανοσοποιητικό. Καταπραΰνει την κατάθλιψη. Καταπολεμά το αίσθημα της μοναξιάς και της αποξένωσης. Και γαμώ τα ψυχοτρόπα [6] λέμε! Και καθαρό, χωρίς τις παρενέργειες! Πόσοι, αλήθεια πόσοι την έχουν ανάγκη αυτήν την αγκαλιά και την στερούνται, ή την ζητιανεύουν, ή την ονειρεύονται και την επιζητούν. Εντάξει βρε παιδιά, δέκα δευτερόλεπτα είναι αυτά, δεν θα πιάσουμε και κορέους! Μη σκιάζεστε!

[1] Η πρώτη στροφή του τραγουδιού «Άνθρωποι μονάχοι», σε στίχους Γιάννη Καλαμίτση και μουσική Γιάννη Σπανού. Πρώτη εκτέλεση από την Βίκυ Μοσχολιού.

[2] Bazaar: στα αγγλικά, το παζάρι.

[3] Αναφορά στα λόγια του Ιησού Χριστού, στον κήπο της Γεσθημανή στο Όρος των Ελαιών, κατά την διάρκεια της προσευχής του, λίγο πριν τον αιχμαλωτίσουν και τον οδηγήσουν στο σταυρικό του μαρτύριο. Η ακριβής έκφραση, όπως αποδίδεται στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (26:39), είναι «Πάτερ, ει δυνατόν εστί, παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο». Γνωρίζοντας ότι η ώρα της Σταύρωσης πλησιάζει και φτάνοντας στα ανθρώπινα όριά του, ζητούσε να μη γευτεί αυτή την πίκρα, να μη νιώσει αυτόν τον πόνο, να αποφύγει αυτή τη συμφορά. Τα ίδια λόγια επαναλαμβάνουμε κι εμείς σήμερα, όταν έρθουμε αντιμέτωποι με δυσχέρειες, δυσκολίες και παντός είδους επώδυνες καταστάσεις.

[4] Σ’μαδ’: καρδιτσιώτικος ιδιωματισμός για την λέξη σημάδι.

[5] Αναφορά στην Αμερικανίδα κοινωνιολόγο, κοινωνική λειτουργό και συγγραφέα Virginia Satir, που υπήρξε ιδιαιτέρως γνωστή για την προσέγγισή της στην οικογενειακή θεραπεία (κλάδος της ψυχοθεραπείας που αφορά οικογένειες, ζευγάρια, διαπροσωπικές σχέσεις) καθώς και το έργο της αναφορικά με την οικογενειακή αναδόμηση.

[6] Ψυχοτρόπα: (ουσία) Αναφέρεται στο μέσο εκείνο που παρεμβαίνει και τροποποιεί την ψυχική διάθεση. Μια ψυχοτρόπος ουσία είναι μια χημική ουσία (φυσική ή συνθετική), που διασχίζει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και δρα κυρίως επί του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) επηρεάζοντας τη λειτουργία του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα μεταβολές στην αντίληψη, τη διάθεση, τη συνείδηση, τη γνωστική λειτουργία, και συμπεριφορά. Πολλές ψυχοτρόπες ουσίες έχουν θεραπευτική χρησιμότητα, π.χ., ως αναισθητικά, αναλγητικά, ή για τη θεραπεία των ψυχιατρικών και ψυχικών διαταραχών, θεραπεία εξαρτήσεων, θεραπεία κατάθλιψης και ελάττωσης του άγχους. (πηγή: psychedelic Wikipedia)