Δεν θρηνώ όσους φεύγουν
τους κοιτώ σαν κάτι ανεξήγητο
και όταν τα μάγουλα νοτίζω
η υγρασία μιας ακαθόριστης λύπης
ξέρω πως κλαίω για την ζωή την ίδια
που δεν μας χαρίζει την αιωνιότητα
[Μαρία Πανούτσου
Ποιητική συλλογή Μαρτυρίες]
01/07/23 Σάββατο
Οι κηδείες – τι καταπληκτική παράδοση που έρχεται από τα πανάρχαια χρόνια!
Πόσο σημαντική και ουσιαστική είναι για την συνειδητοποίηση της ζωής και της παροδικότητας της. Πιστεύω απόλυτα πως αν ήμασταν αιώνιοι, με κάποιο τρόπο, δεν θα καταλαβαίναμε το δώρο της ζωής.
Εχθές έκλεισε ο κύκλος του πατέρα. Έφυγε από την ζωή η τελευταία, η μικρότερη αδελφή του πατέρα μου και αυτή η γενιά έκλεισε τον κύκλο της. Η θεία Αικατερίνη ήταν ενενήντα επτά ετών.
Στην μάζωξη για την κηδεία, γνώρισα μια κυρία συγγενή της θείας μου από την πλευρά του άνδρα της, του θείου Γιώργου, την θεία Αγαθή, ενενήντα δύο ετών, να στέκεται αρκετά καλά για την ηλικία της και το κυριότερο, να έχει την πνευματική διαύγεια και τη συναισθηματική της κατάσταση σε άνθηση, θα έλεγα.
Και ξαφνικά μπροστά σε έναν άνθρωπο που έχει ζήσει τον πόλεμο, τον Εμφύλιο, γεννήθηκε το 1932 και βρίσκεται με μας τους νεότερους και ξεδιπλώνει με τις μνήμες της, εικόνες και γεγονότα, λεπτομέρειες από την οικογένειά μας που δεν θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε, αφού οι περισσότεροι της γενιάς της έχουν φύγει. Επίσης, πολλοί σε μεγάλη ηλικία ή δεν τους δίνουμε την ευκαιρία όσο είμαστε νέοι (κρίμα θα έλεγα) ή δεν θέλουν ή δεν μπορούν να μιλήσουν. Έτσι η θεία Αγαθή ήταν πραγματικά μια αποκάλυψη, ένα δώρο.
Μας έφερνε πολλά χρόνια πίσω και ζωντάνευαν οι παππούδες, οι γιαγιάδες, καταγωγές και τόποι, τα πρώτα μας βήματα στη ζωή… Και χωρίς να σκάψει βαθιά, λες και όλα ήταν γύρω της απλωμένα, άνθρωποι, φωνές, πράξεις, εικόνες, μας τις δώρισε απλόχερα, ειπωμένες με ισορροπία, χωρίς υπερβολές, με συναίσθημα αλλά μετρημένο και με υπόγειο χιούμορ, πολύ σημαντικό στοιχείο όταν το βρίσκω στους ανθρώπους.
Στην κυρία Αγαθή, την θεία Αγαθή, βρήκα αυτήν την ομορφιά που μπορεί να υπάρξει στον γέρο άνθρωπο αν έχει κρατήσει μαζί με την παιδικότητά του, μια σοφία κατακτημένη, μια σοφία που δεν είναι άλλη από την μνήμη και την υγρή καρδιά. Η συγκίνηση να υπάρχει με μέτρο στα ώριμα χρόνια, πόσο όμορφο είναι!!!
Αικατερίνη, Γιώργος, Γιάννης, Ανδρέας, Ευαγγελία, Αγαθή και Μαρία, Πέτρος, Ρένα, Αργυρώ, Αντώνης, Αρετή, και… και… Ονόματα… ονόματα… Χριστόφορος, Δημήτρης, Κούλα, Γεωργία…
Και τι δεν μου ξεκαθάρισε η θεία Αγαθή – όχι μόνο τα της οικογένειας αλλά και δικές μου σκέψεις και ανάγκες.
Και όλα αυτά μέσα στην θλίψη ενός αποχαιρετισμού. Χαιρετούσαμε την θεία Αικατερίνη, την γυναίκα, την αδελφή, την μητέρα, την επιστήμονα, που υπήρξε πρότυπο στην οικογένεια με τον μοναδικό τρόπο να περνάει από τον ένα ρόλο στον άλλον. Παραδέχομαι πως για να το αισθανθείς αυτό, πρέπει πρώτα να έχεις βιώσει πολλές γιορτές, εκδηλώσεις, μαζώματα, χαρές και λύπες, για να μπορείς στο τέλος να πεις… Ναι! Αυτή η μάζωξη είναι από τις σημαντικές!
Σκέπτομαι, καθώς γράφω, την έκφρασή μου. Συχνά λέμε η χαρά της ζωής και δεν μπορούσα να μην συλλογιστώ συμπεραίνοντας, πόσο σοφή είναι η εκδήλωση της ταφής, πόσο λυτρώνει την θλίψη η επαφή με την οικογένεια και πόσο η καρδιά μαλακώνει.
Καμιά οικογενειακή μάζωξη δεν είναι τόσο σημαντική, όσο η μάζωξη για έναν αποχαιρετισμό.
Χάρις στον ξάδερφο, τον αγαπημένο Γιάννη και την οικογένειά του και όσους βρεθήκαμε εκεί, όλοι με συγγένεια αίματος -ή έστω οι περισσότεροι- μέσα στα δάκρυα αποχαιρετισμού, βρήκαμε πάλι μια ενότητα παράξενα ζεστή και ειλικρινή. Και ας θυμηθώ τον Μάρκο Αυρήλιο να λέει «Ό,τι πεθαίνει δεν πέφτει έξω από τον κόσμο».
02/07/23 Κυριακή
Μια μέρα μετά.
Ο ανεμιστήρας οροφής μου θυμίζει τόσα και τόσα.
Έχει κινηματογραφικές επιρροές αλλά και προσωπικά βιώματα.
Θυμάμαι τους κεντρικούς ανεμιστήρες στα ξενοδοχεία του Λιβάνου την δεκαετία του ‘60.
Εγώ τόσο μικρή και τα σαλόνια των ξενοδοχείων μοιάζανε τεράστια, όσο για τους ανεμιστήρες, τρεις φορές πιο τεράστιοι.
Και κάθε καλοκαίρι που έρχομαι σε επαφή με τους ανεμιστήρες οροφής κατά τύχη, όπως σήμερα, όλες οι μνήμες ζωηρές.
Τι παρατηρώ; Πως η μνήμη είναι από τις πιο σημαντικές λειτουργίες της ζωής. Όμως για να έχεις μνήμες πρέπει να ζεις.
Υστερόγραφο: Εχθές ξύπνησα μέσα στη νύχτα -όχι τόσο σπάνιο- όμως εχθές ήταν λίγο διαφορετικό. Ήμουν καλά.
Ryuichi Sakamoto – Amore (Playing The Orchestra 2013)
Αφήστε το σχόλιο σας