Νίκος Δαββέτας / Μικρό βιογραφικό
Ο Νίκος Δαββέτας (Αθήνα 1960), συγγραφέας και κριτικός, εμφανίστηκε στα γράμματα το 1981 από τις σελίδες του περιοδικού Διαγώνιος του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Έχει μέχρι σήμερα εκδώσει δεκατέσσερα βιβλία (επτά ποιητικά, επτά πεζογραφικά). Τέσσερα μυθιστορήματά του –Το θήραμα, Λευκή πετσέτα στο ρινγκ, Η Εβραία νύφη, Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη– συμπεριλήφθηκαν στις βραχείες λίστες των κρατικών βραβείων, ενώ Η Εβραία νύφη τιμήθηκε το 2010 µε το βραβείο μυθιστορήματος της Ακαδημίας Αθηνών και επανακυκλοφόρησε σε νέα αναθεωρημένη έκδοση το 2019 από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Το τελευταίο του μυθιστόρημα, Άντρες χωρίς άντρες, κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη τον Οκτώβριο του 2020. Έργα του έχουν μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Από το 1985 ως το 2013 εργάστηκε ως συντάκτης ύλης στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Παράλληλα ασχολήθηκε συστηματικά µε τη βιβλιοκριτική δημοσιεύοντας κριτικά του κείμενα σε περιοδικά και εφημερίδες (Το Τέταρτο, Η Λέξη, Νέα Εστία, Εντευκτήριο, Το Βήµα, Η Καθηµερινή κ.ά.).
Αναλύοντας τον Δαββέτα – Συγγραφικό ισοζύγιο
Λογοτέχνης με Λ κεφαλαίο ο Δαββέτας είναι από τους συγγραφείς που πατά διαχρονικά εκτός συρμού. Με φινέτσα και καθαρότητα στη γραφή, minimal διακόσμηση και λιτή αφήγηση αποφεύγει συστηματικά συναισθηματικές και μελοδραματικές κορώνες κεντράροντας αποκλειστικά στην ιδιοσυγκρασία των ηρώων. Επιλέγει συγκεκριμένη χρονικές ή ιστορικές περιόδους που έχει μελετήσει ενδελεχώς και γνωρίζει καλά, για να τοποθετήσει τους αντι-ήρωες του (Ολοκαύτωμα-Εβραία Νύφη, Βομβιστική επίθεση στο Λονδίνο- Ωστικό κύμα) ή ακόμα μεγαλύτερες όπως στους Άντρες χωρίς Άντρες που η αφήγηση ξεκινά από την Ελλάδα μετά τον εμφύλιο έως τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης το 2010. Μέσω των πρωταγωνιστών του λοιπόν περνάει υπόγεια ή υπέργεια το πολιτικό και κοινωνικό του σχόλιο. Τα μυθιστορήματά του λιτά, μικρά σε μέγεθος μεγάλα σε ιδέες και μηνύματα, είναι κατά βάση κοινωνικά με φιλοσοφικές προεκτάσεις. Η ψυχολογική εμβάθυνση στους ήρωές του είναι μοναδική, συμπάσχεις, ζεις μαζί τους καταλαβαίνεις κάθε σκέψη και ανάγκη τους, μυρίζεις την ανάσα τους, βλέπεις τον ιδρώτα που κυλά στο σώμα τους.
Ένας λογοτέχνης λοιπόν που μας παραδίδει ψυχογραφικά κοινωνικά κομψοτεχνήματα.
Συμπαγής και αριστοκρατικός συγγραφέας με ποιότητα και εκλεπτυσμένη αφήγηση, δε θα πέσει στην παγίδα των νεοσυγγραφέων να εντυπωσιάσει αυξάνοντας το νωχελικό του ρυθμό, προσθέτοντας αγωνία και ψάχνοντας για «πρωτοφανείς» ανατροπές. Δεν τις έχει ανάγκη, προέρχεται από μια σχολή, από μια λογοτεχνική παρέα καλύτερα, όπου για να γίνεις αποδεκτός και να εγκρίνουν το γραπτό σου έπρεπε να δουλεύεις σαν είλωτας και να δέχεσαι την απόρριψη ως ευκαιρία για βελτίωση. Ο Κουμανταρέας, ο Βέης, ο Μουρσελάς και ο Μανιώτης θα προσγειώσουν το νεαρό Δαββέτα, θα τον βάλουν στο σωστό και δύσκολο δρόμο της πραγματικής λογοτεχνίας, οι εκροές της οποίας αφορούν έργα που αξίζουν να εκδοθούν, σέβονται και δεν χαϊδεύουν τους αναγνώστες και αντέχουν στο χρόνο.
Απαράμιλλη η τεχνική του εσωτερικού μονολόγου που χρησιμοποιεί, όταν αποφασίζει να τη «σπάσει» με διαλόγους απογειώνει την αφήγηση αφού αυτοί είναι τόσο καλοδουλεμένοι και επαρκείς που απορείς γιατί δεν τους χρησιμοποιεί περισσότερο στα έργα του. Είπαμε ο Δαββέτας δεν μπαίνει σε λογικές σύγχρονων συγγραφέων, δεν ψάχνει για κινήσεις εντυπωσιασμού, δεν παρεκκλίνει ποτέ από το πλάνο του.
Θα συνεχίσει απτόητος να μας «τσιγκλάει» πολιτικά και κοινωνικά με θέματα που άλλοι δεν αγγίζουν(Εμφύλιος, ομοφυλοφιλία, αντισημιτισμός) χρησιμοποιώντας την ίδια στεγνή και old fashioned γραφή, με το συναίσθημα να αγωνίζεται για να βγει στην επιφάνεια, να περνάει μηνύματα για την ελευθερία, την αγάπη, την απώλεια, τον καταπιεσμένο έρωτα και την ελπίδα για την ζωή.
Και πάνω από όλα ο Νίκος Δαββέτας θα συνεχίσει να κάνει περήφανη τη λογοτεχνική του παλιοπαρέα κάπου εκεί ψηλά όχι μόνο συλλέγοντας κρατικά και «αληθινά» βραβεία για τα βιβλία του αλλά περισσότερο μένοντας προσηλωμένος στις υποδείξεις και τις ιδέες τους.
Τα έργα μιλάνε, όχι τα λόγια
ΛΕΥΚΗ ΠΕΤΣΕΤΑ ΣΤΟ ΡΙΝΓΚ
Από ποιους γράφεται τελικά η ιστορία; Από τους νικητές ή μήπως κι από τους ηττημένους; Νοέμβρης του 1999: Ένας «παροπλισμένος» ρεπόρτερ αναλαμβάνει να ερευνήσει μια πολιτική δολοφονία του 1944. Όσο όμως προχωρά η έρευνά του τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεται πως η αποκάλυψη της Αλήθειας δε συμφέρει κανέναν. Ούτε ακόμη κι αυτόν τον ίδιο! Τι θα κάνει λοιπόν; Θα αποκαλύψει τους πραγματικούς ενόχους ή θα σωπάσει; Ένα μυθιστόρημα για όλους τους μικρούς εμφύλιους που συνεχίζονται μέσα μας… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η ΕΒΡΑΙΑ ΝΥΦΗ
Μια νέα γυναίκα, η Νίκη, μακριά από τον γενέθλιο τόπο της, προσπαθεί να διαλευκάνει το γερμανόφιλο παρελθόν του πατέρα της και ιδιαίτερα τον βαθμό ανάμειξής του στον αφανισμό των Ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Συμπαραστάτης της ο ερωτικός της σύντροφος, που βασανίζεται από τις δικές του ενοχές όταν πληροφορείται την οικογενειακή του ιστορία στα χρόνια του Εμφυλίου.
Ένα μυθιστόρημα για τη διαπλοκή της συλλογικής και της προσωπικής μνήμης, που φωτίζει με πλάγιο τρόπο τα ανεπούλωτα τραύματα της Ιστορίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΩΣΤΙΚΟ ΚΥΜΑ
Η διαφορά της ώρας μικρή, η χιλιομετρική απόσταση που τους χώριζε μεγάλη, παρ’ όλα αυτά ο θανατηφόρος κυματισμός που προκάλεσαν οι εκρήξεις στο μετρό του Λονδίνου διέσχισε με βιάση το στενό της Μάγχης, κατηφόρισε την ξενυχτισμένη Ευρώπη, τα ράθυμα Βαλκάνια, για να σκάσει πάνω στο παράθυρό της εξασθενημένος, ελάχιστος, ένα δειλό τρεμούλιασμα του αέρα. Κι ο θόρυβός του, πιο αδύναμος κι από το βουητό της σφήκας στο τζάμι. Όμως έφτασε. Το ένιωσε με την πρώτη, η Δέσποινα. Το αντιλήφθηκε όπως έπλενε την κούπα του καφέ στον νεροχύτη, κάτι την τίναξε προς τα πίσω ή ήταν η ιδέα της; Είδε ξάφνου το μπράτσο της να πρήζεται και ο νους της πήγε μόνο σε εκείνον. Στην εύθραυστη σιλουέτα του, έτσι όπως τη θυμόταν να δρασκελίζει την είσοδο του μετρό και να κατεβαίνει βαθιά στη γη χρησιμοποιώντας την κυλιόμενη σκάλα…”
Η Δέσποινα θα πληροφορηθεί από τα δελτία ειδήσεων το αποτρόπαιο γεγονός ότι ο μονάκριβος γιος της που σπούδαζε στην Αγγλία συγκαταλέγεται ανάμεσα στα θύματα μιας νέας βομβιστικής επίθεσης φανατικών ισλαμιστών στο μετρό του Λονδίνου. Το ταξίδι της στη βρετανική πρωτεύουσα θα κρατήσει λίγες μονάχα ώρες. Σύντομα θα επιστρέψει στο σπίτι της με την τραγική υποψία ότι το ωστικό κύμα των τρομοκρατικών χτυπημάτων έχει σαρώσει όχι μονάχα το μέλλον, αλλά και το παρελθόν της οικογένειάς της. Κι ενόσω περνούν οι μέρες του πένθους, η Δέσποινα θα αναρωτηθεί, για πρώτη φορά, πώς βρέθηκε το μοναχοπαίδι της τη λάθος ώρα στον λάθος τόπο. Ήταν η μοίρα του, η “κακιά στιγμή” ή μήπως τίποτα δεν είναι τυχαίο σ’ αυτόν τον κόσμο; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΑΝΤΡΕΣ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΡΕΣ
Η μεταπολεμική Ελλάδα όπως την έζησαν ένας αφανής παρακρατικός και ο μονάκριβος γιος του που, δραπετεύοντας από την προβληματική του οικογένεια, ζει τώρα και εργάζεται στο Παρίσι. Δυο γενιές αντρών, μετέωρες μεταξύ των μεγάλων γεγονότων και των οικείων κακών, στην πιο κρίσιμη αναμέτρηση της ζωής τους. Μια απρόβλεπτη διαδρομή, από τα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια και τη δικτατορία του ’67 ως την κοσμογονία της μεταπολίτευσης και την οικονομική κρίση του 2010. Πατέρες και γιοι, αγόρια που δεν ενηλικιώθηκαν, ενήλικες που δεν ωρίμασαν, αμφιταλαντευόμενοι διαρκώς μεταξύ του καλού και του κακού, του ορθού και του λάθους. Άλλοτε ασταθείς και φοβισμένοι, άλλοτε αποφασισμένοι και ριψοκίνδυνοι.
Μια αντιπαράθεση γενεών αλλά και μια αντιπαράθεση μύθου και ιστορίας.
“Μια αναφορά, κι εκείνη αβέβαιη, σε αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της Ασφάλειας από την περίοδο της δικτατορίας”… “στις παρακολουθήσεις φοιτητών συμμετείχε και ο X. Λ., έμμισθος συνεργάτης της υπηρεσίας που αποτάχθηκε λόγω ομοφυλοφιλίας…”, μου κίνησε το ενδιαφέρον. Ποιος ήταν ο Χ.Λ.; Πού μεγάλωσε; Είχε οικογένεια; Ποια ήταν τα κίνητρά του; Τι απέγινε μετά την απόταξή του; Ερευνώντας σε διάφορα αρχεία δεν βρήκα και πολλά πράγματα, έτσι θέλησα να γράψω τη ζωή του, μέσα από πρόσωπα και προσωπεία που εγώ φαντάστηκα, να συμπληρώσω τα κενά της ισχνής βιογραφίας του με τη βοήθεια της μυθοπλασίας, να εξερευνήσω την ανθρώπινη εμπειρία πέρα από τα στερεότυπα, να δοκιμάσω και τις αντοχές των πολλαπλών αφηγήσεων μέσα σε ένα μυθοπλαστικό σύμπαν”. (Νίκος Δαββέτας, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΑΤΑΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ
Το διαδίκτυο χρειάζεται κρησάρα. Τον διπλό έλεγχο, πριν από οποιαδήποτε ανάρτηση. Πολύ σωστά ο Ουμπέρτο Έκο επισημαίνει ότι στα σόσιαλ μίντια η ανάρτηση ενός πρωτοετή φοιτητή της χημείας και η ανάρτηση ενός νομπελίστα της χημείας έχουν για τους περισσότερους αναγνώστες το ίδιο βάρος! Πρέπει, λοιπόν, όσοι ασχολούνται με αυτά να επιλέγουν με προσοχή. Βέβαια, στο διαδίκτυο, η χειρότερη παγίδα είναι ο ναρκισσισμός, η συνεχής αυτοαναφορικότητα, που αγγίζει τα όρια του γκροτέσκο.
Eίμαστε τα λάθη των γονιών μας, αυτά μας διαμορφώνουν και μας ορίζουν. Η λογοτεχνία δεν κάνει το παρελθόν μας καλύτερο, ούτε αλλάζει τις σχέσεις μας, ίσως όμως έχει τη δύναμη να φωτίζει διαφορετικές πτυχές των περασμένων ετών και να λειαίνει τις άκρες που αγκυλώνουν.
Δεν ξεκινάμε ποτέ το γράψιμο από μια ενδιαφέρουσα ιστορία, ξεκινάμε από τη γραφή. Γράφουμε σκέψεις, προτάσεις, φράσεις, που αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο, και σιγά σιγά αυτές σχηματίζουν ένα στόρι. Α, σκεφτόμαστε μετά, εδώ υπάρχει «ψαχνό», «φλέβα χρυσού» και συνεχίζουμε στο ίδιο μοτίβο ώσπου να αναδυθεί μια ενιαία θεματικά αφήγηση. «Ψαρεύοντας έρχεται η θάλασσα», λέει και ο ποιητής. Δίκιο έχει.
Ευτύχησα στη ζωή μου να γνωρίσω σημαντικούς δημιουργούς και ορισμένοι να με τιμήσουν με τη φιλία τους. Για σχεδόν μια εικοσαετία βρισκόμαστε κάθε εβδομάδα και γευματίζαμε μια εξαίσια συγγραφική και καλλιτεχνική παρέα: Ο Μένης Κουμανταρέας, ο Κώστας Μουρσελάς, ο Γιάννης Κοντός, ο Γιάννης Βαρβέρης, ο Θόδωρος Γρηγοριάδης, ο Γιώργος Μανιώτης, ο Γιώργος Βέης. Σχεδόν όλοι με βοήθησαν να εξελιχθώ, με τις εύστοχες παρατηρήσεις τους, τις διορθώσεις, τις προτάσεις τους για βιβλία, θεατρικά, φιλμ κ.α. Δυστυχώς οι περισσότεροι δεν υπάρχουν πια ανάμεσά μας. Υπάρχουν βέβαια τα έργα τους αλλά δεν είναι το ίδιο. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν για πολλά χρόνια η οικογένειά μου και νιώθω βαριά την απουσία τους.
[Πηγή φωτογραφίας: efsyn.gr]
Αφήστε το σχόλιο σας