Αυτό που κατάλαβα είναι

ότι η αίσθηση και η διαίσθηση

 μετράνε πιο πολύ

από κάθε τι στη ζωή.

Το 2015, μετά την τελευταία θεατρική  μου παράσταση, άρχισα  και πάλι να γράφω, με  σκοπό να  επικοινωνήσω με τους ανθρώπους. Το θέατρο και η διδασκαλία  με είχαν απορροφήσει ολοκληρωτικά για μεγάλα  χρονικά διαστήματα  και δεν κατάλαβα πότε  πέρασαν τόσα χρόνια.

Αφιονισμένη πρέπει να ήμουν σίγουρα. Δοσμένη ολόψυχα  σε αυτό που έκανα και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζα, δεν είχα πραγματική  αίσθηση  του χρόνου και των δυνάμεών μου. Πώς ξεκίνησα το θέατρο, τι ήταν  το θέατρο για μένα, γιατί σταμάτησα τη σχέση μου με την ποίηση  κάποια στιγμή, δεν τα έχω απαντήσει αυτά  τα ερωτήματα ή -πιο σωστά και κοντά στην αλήθεια- υπάρχουν πολλές απαντήσεις.

Ποιήτρια  ήμουν… έτσι έβλεπα τον εαυτόν μου.

Χόρευα, τραγουδούσα,  ερμήνευα κείμενα,  όλα ως ποιήτρια. Χαμογελώ με όλα αυτά που φτάνουν στο μυαλό μου και  τα καταγράφω.

Όμως τι είναι η ποίηση… Μα  η ίδια η ζωή και η έκφρασή της. Για σκέψου (μονολογώ) η πρώτη μου φορολογική δήλωση με  δήλωνε  ως ποιήτρια! Τόσο  συνδεδεμένη με τη ζωή μου ήταν η γραφή.

Έγραφα από πάντα και έσκιζα από πάντα. Κάποια στιγμή  είπα: εδώ σταματώ να σκίζω, τώρα γράφω τώρα τυπώνω βιβλία.

Ήταν  η εποχή  που η ταυτότητα μου είχε πολλές  εκφάνσεις. Πολλά πρόσωπα. Τότε ήταν (1979-1999) η πιο  δημιουργική περίοδος  της ζωής μου. Σε μια  Ελλάδα πολύ διαφορετική από το τώρα, αλλά πάντα με τις γνωστές παθογένειας του λαού μας και τα στοιχεία που  χαρακτηρίζουν  την  ιστορίας μας.

Σπούδαζα, εργαζόμουν, έγραφα, έπαιζα στο θέατρο. Ταξίδευα,  γνώριζα κόσμο, ερωτευόμουν. Όλα ήταν δύσκολα, όλα ήταν πολύπλοκα, όλα ήταν τόσο σύνθετα και όμως όλα γινόντουσαν, η ζωή προχωρούσε, όλα ήταν μαγικά και όμορφα,  όλα γινόντουσαν και προχωρούσαν  όπως τα ήθελα και όπως  δεν τα ήθελα.

Το θέατρο,  ο χορός, το τραγούδι,  η μουσική  είχαν ξεκινήσει για μένα  από πολύ μικρή.

Η μητέρα μου κι εγώ μηνών.

Γεννήθηκα  ένα χειμωνιάτικο χάραμα,  σε ένα νοσοκομείο στην Παλαιά Αθήνα, στην Πλάκα, μήνα Νοέμβριο.

Καημένη  μάνα  μου,  γλυκιά Ντία, όμορφη Ντία. Δεν σε γνώρισα όσο  ζούσες, όσο έπρεπε, όσο θα ήθελα. Ήθελα πιο πολύ. Εσύ, με την καρδιά που είχες, το ήθος, την ομορφιά, την εξυπνάδα, τα ταλέντα που είχες  και  όλα τα αφιέρωσες, μα όλα,  σε  έναν άνδρα, σε μια οικογένεια,  που δεν ήταν αντάξιά σου, χωρίς να σημαίνει τίποτα ιδιαίτερο  και τελεσίδικο αυτό που λέω.

Έτσι γίνεται  σε όλους τους ανθρώπους. Κανείς τελικά δεν είναι αντάξιος ή άξιος για κάποιον άλλον αν ο ίδιος, ο άλλος, δεν το αναζητήσει αυτό,  αν δεν το απαιτήσει, αν δεν το  φανερώσει.

Εννοώ… καλοί και άγιοι ήμασταν και είμαστε, αλλά εσύ μάνα μου γιατί δεν σε καταλάβαμε, όσο θα έπρεπε, τόσο πολύτιμη, τόσο ξεχωριστή, που ήσουν τόσο αφοσιωμένη, τόσο πιστή.

Μια χιονισμένη παγωμένη νύχτα του Νοέμβρη η μάνα μου  συνοδευόμενη από μια θεία της, την Αγάθη, αδελφή του πατέρα της, πήγε  να γεννήσει κρυφά από την οικογένειά της  το  παιδί  του έρωτά της με τον  φτωχό  μουσικό, τον πατέρα μου, που ο παππούς μου δεν  ήθελε  με κανένα τρόπο – μια και η οικογένεια αστών, όπως υπήρξε η οικογένεια της μάνας μου, δεν επιθυμούσε να  δώσει την κόρη της  σε έναν άνδρα  με αβέβαιο μέλλον.

Η μητέρα μου κι εγώ πριν την εφηβεία, στη Βαγδάτη, στο Ιράκ.

Έτσι  γεννήθηκα εγώ,  ένα παράνομο μωρό,  κρυμμένο στην κοιλιά της μάνας μου  για εννέα μήνες, τόσο καλά κρυμμένο και πιεσμένο που κανείς δεν το κατάλαβε ότι ετοιμαζόμουν για τον κόσμο τούτο.

Νομίζω  πως όλα ξεκινούν από την απαγόρευση του παππού Γιάννη.  Όμως αυτός ο παππούς, ο αρνητής του έρωτα της μάνας και του  πατέρα μου,  ήταν ο πρώτος άνθρωπος που με είδε  να χορεύω, να τραγουδάω,  ο πρώτος  θαυμαστής μου.  Να μου ζητά με επιμονή να του  χορεύω,  να εκφράζω ουσιαστικά  τα βαθύτερα αισθήματα  που είχε  αποθηκεύσει η μάνα μου στην καρδιά της, εννιά μήνες που με είχε  στα σπλάχνα της και που μου τα μετέδωσε, φυσικά, όλα αυτά.

Όταν  παντρεύτηκε η Ντία  με τον πάτερα μου,  εγώ τους περίμενα στο σπίτι. Ήμουν  ενός έτους.

Η δεκαετία  του ‘80   με βρήκε  ενεργή  στην ποίηση, όμως  δεν έκανα κινήσεις  μεθοδευμένες,   έγραφα  για μένα  αρχικά, αργότερα για να επικοινωνήσω και αυτοσχεδίαζα ανάλογα τις γνωριμίες και το τυχαίο,  δεν σκέφτηκα να είμαι κοντά σε ποιητές,  δεν μου άρεσε να είμαι ακόλουθος,  νομίζω από συστολή και από χαρακτήρα  μοναχικό δεν ανήκα σε παρέες,  αλλά και ίσως γιατί  γρήγορα κουραζόμουν,  δεν μου άρεσε η επανάληψη.

Όλες  οι γνωριμίες μου είχαν σχέση με δουλειά,  με γνώση. Δάσκαλοι, μαθητές και συνεργάτες.

Οι  τυχαίες γνωριμίες  που προκύπτανε, είχαν ένα  διαφορετικό  ενδιαφέρον, μια ελαφράδα και ξεσκέπαζαν μέρη του χαρακτήρα μου που δεν πολυεκτιμούσα, που όμως  με ετοίμαζαν.

Για τι άραγε;  Δεν το ξέρω ακόμη.

Γράφω σαν να γράφω  αφηγήσεις  άλλων γυναικών  αλλά με ένα  επιπλέον ενδιαφέρον, γιατί  επανεξετάζω   τις επιλογές του παρελθόντος μου και  τις πιο πολλές φορές, ναι… ναι… τις απορρίπτω,  δεν νοιώθω  ενοχές  γι’ αυτές,  μόνο που θα ήθελα αν  μπορούσα να τις διορθώσω, όπως σμιλεύουμε με διαφορετικό τρόπο ένα γλυπτό, ή έναν γραπτό λόγο, όπως  ο γλύπτης  πελεκάει το μάρμαρο και  ο ζωγράφος  το τελάρο του το ξύνει τόσο… μέχρι που το σκίζει!

Όμως αυτό  (τραγικό αλλά έτσι είναι)  δεν γίνεται στη ζωή.

Για την Σόνια…

Για την Μάρα…

Για την Αντιγόνη…

Για την Νίκα…

Νόμιζα  πως έγραφα, αλλά  μόνο που αφηγούμουν τις  δικές μου  εμπειρίες.

Την  άνοιξη ο κύκλος κλείνει [1]

Αηδόνι μου

Την νοσταλγία που στρώνεις περίτεχνα,
αφαιρώ,

μα και τον έρωτα που άφησες
σε στρώματα αλλότρια και ξενικά.

Με στιβαρό το χέρι ίδια γροθιά,
θα στιγματίσω τον αγέρα,

και θα φορέσω μια σημαία
κατάσαρκα
τυλίγοντας αιδώ, που προκαλεί
η ματιά σου.

Κι όμως,
στον πύρινο τον κόσμο

των αναστεναγμών
υψώνω την μορφή σου,

να φύγει
κάθε σύννεφο μουντό,
και κολασμένη από ευτυχία

της προσμονής,
ακούω το όνειρό μου,
σαν ζωντανό πουλί γλυκόλαλο,
να τραγουδά.

την εποχή,
που θάνε όλη δική σου

και δική μου.

ΚΑΙ  ΚΑΠΩΣ ΕΤΣΙ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ.

Κέα,  2023, Νοέμβριος.  Αυτοβιογραφικά.  

[1] Από τη Συλλογή Ποιημάτων μου  ΤΑ ΠΡΩΙΝΑ.

[Μαρία Πανούτσου – Ας γνωριστούμε]