Αποφάσισα να κάνω ένα μάθημα για τη σιωπή σήμερα. Αυτή που μοιάζει να μας κυκλώνει.

Στα σούπερ μάρκετ, ή όπου πουλάνε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, εκεί μόνο συμβαίνει η φασαρία. Μια αλλιώτικη όμως κι εκεί οχλαγωγία. Οι άνθρωποι δεν μιλούν μεταξύ τους φυσικά -ή τουλάχιστον ό,τι μέχρι χτες θεωρούσαμε φυσικά- αλλά κρατούν κάτι αποστάσεις ασφαλείας. Μερικοί σκεπάζουν το στόμα τους με μάσκες και τα χέρια τους με γάντια ελαστικά. Βλέπω άσπρα χειρουργικά γάντια στα χέρια των απλών ανθρώπων που κυκλοφορούν σιωπηλοί, ή άλλες φορές μπλε της γαλάζιας θάλασσας, ή μπορεί και μαύρα. Σκέτα μαύρα γάντια στα χέρια τους που δυσκολεύουν τις κινήσεις. Κολλάνε τα πορτοφόλια με τα πλαστικά γάντια μπροστά στο ταμείο. Να βγάλουν την πιστωτική κάρτα, να ξεχωρίσουν τα χαρτονομίσματα. Ίσως γι’ αυτό οι κοπέλες που παλεύουν με όλες αυτές τις στοίβες των αγαθών, όπως σαρώνονται μπροστά τους για να τα χτυπήσουν στη μηχανή –τικ-τικ ή μήπως γκλινγκ-γκλινκ, δεν μπορώ να αποδώσω με γράμματα τον ήχο της μηχανής του ταμείου- αυτές οι κοπέλες δεν φορούν γάντια. Κάθονται στα καθίσματά τους, κρατούν ίσιο συνήθως το κορμί και χαμογελούν.

Αυτές οι κοπέλες μιλούν με τον παλιό συνηθισμένο τρόπο, δεν κρύβουν το στόμα τους με μάσκες και τα δάχτυλά τους, που πιάνουν τα εμπορεύματα, τα βλέπουμε να κινούνται κανονικά και να κάνουνε τη δουλειά τους.

Οι άλλοι στεκόμαστε σε απόσταση στις ουρές, όπου κι αν σχηματίζονται. Ακόμη κι έξω από τις τράπεζες σε μακριά ουρά περιμένουμε, αφού μέσα επιτρέπονται μόνο δυο άτομα και οι υπάλληλοι των ιδιωτικών αυτών ομίλων, πίσω από τα γραφεία ή τα προστατευμένα γκισέ τους, ταμπουρωμένοι. Περιμένουμε παντού όρθιοι, ούτε στα καθίσματα δεν ακουμπάμε, αμίλητοι και σκυμμένοι ως επί το πλείστον στα κινητά μας τηλέφωνα. Κάτι έξυπνα κινητά τηλέφωνα από όπου επικοινωνούμε.

Στα φαρμακεία -είναι κι αυτά ανοιχτά- δεν σχηματίζονται ουρές. Μοιάζουν, τα φαρμακεία πιο σιωπηλά από κάθε άλλη φορά. Στέκεται ο πελάτης στο πεζοδρόμιο, έξω απ’ την κλειστή πόρτα, λίγο τα δάχτυλα στα κάγκελα του ρολού, στο μικρό άνοιγμα της τρύπας. Από ‘κει το μπουκαλάκι, από ‘κει οι βιταμίνες, από ‘κει τα χρήματα και η απόδειξη. Ή περιμένει εμποδισμένος στην άκρη της εισόδου, δε μπορεί να μολύνει το μέρος, δεν επιτρέπεται να πατήσει πέρα από το άνοιγμα -ράφια, τραπέζια, καρέκλες και ό,τι άλλο, έχει επιστρατευτεί- και από ‘κει κάνει τη συναλλαγή του. Ούτε γυμνά δάχτυλα, ούτε πρόσωπα φυσικά σε τούτα τα πόστα.

Δε θα περιγράψω τα ανοιχτά στολισμένα περίπτερα -εξωτερικά δίνουν ακόμη τη γνώριμη καθησυχαστική τους εικόνα- ή τα ψητοπωλεία και τους νεαρούς άντρες με τα μηχανάκια που κάνουν τις κατ’ οίκον παραδόσεις. Ούτε για τα κλειδωμένα πάρκα αναψυχής της πόλης θέλω να πω.

Βιάζομαι πια να γυρίσω στο σπίτι, για να προχωρήσω, αν τα καταφέρω, σ’ εκείνο το μάθημα σχετικά με τη σιωπή. Μια σιωπή που ξαφνικά και τελείως απρόσμενα μας προέκυψε. Μερικοί βέβαια, βγαίνουν τώρα και λένε ότι η προοπτική μιας πανδημίας είχε προβλεφθεί και μάλιστα, δείχνουν μελέτες και προτάσεις των ειδικών προς τις κυβερνήσεις μεγάλων χωρών, ενώ παρουσιάστηκε κι ένας σκωτσέζος, που πριν δεκαπέντε χρόνια είχε γράψει ολόκληρο μυθιστόρημα, το οποίο όμως του το είχαν απορρίψει, κι αυτός, όπως ισχυρίστηκε, το ξέχασε στο συρτάρι του. Εξαιρετικά μη ρεαλιστικό και παράλογο το είχαν χαρακτηρίσει οι εκδοτικοί οίκοι στις αρχές του 21^ου αιώνα και, εν πάση περιπτώσει, ως αδιάφορο για να διαβαστεί. Τώρα όμως, όπως αναφέρει η είδηση, βιάζεται ο εκδότης να το κυκλοφορήσει με τον τίτλο Lockdown  -το διάβασε λέει μέσα σε μια νύχτα- για να προλάβει να πιάσει την αγωνία και τον σφυγμό της αγοράς.

Γράφουν στα σάιτ που διαβάζω, ότι κάνει ο κόσμος μια παύση. Όλος ο πλανήτης σαν να σταμάτησε, σχολιάζουν, την τρελή ξέφρενη πορεία του προς τα μπροστά – αυτό το μπροστά που έδειχνε ο σχεδιασμός του παγκόσμιου καπιταλισμού. Μοιάζει τούτη η στάση λες και ό,τι βλέπαμε στις μικρές ιδιωτικές μας ζωές -όταν για παράδειγμα, έπεφτε πάνω στο ανυποψίαστο κεφάλι μας ένα ατύχημα σοβαρό, μια ασθένεια τρομακτική, ένας θάνατος απρόσμενος, κάτι που ανέτρεπε όλα τα σχέδια και μας ανάγκαζε να αντικρύσουμε μια άλλη οπτική των πραγμάτων- τώρα να συμβαίνει το ίδιο σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Είναι μια εκκωφαντική σιωπή -για να χρησιμοποιήσω στην αμηχανία μου το σχήμα της αντίθεσης- που μας επιβάλλεται σ’ αυτή την ξαφνική και απρόσμενη πρόσκρουση. Το άυλο, το απέραντο, το ανεξερεύνητο ακόμη που είναι και είμαστε, αυτό το ένα και το αυτό, σχεδόν μας αποκαλύπτεται, λένε και γράφουν μερικοί. Στεκόμαστε λοιπόν, περιγράφουν, στη σιωπή, κάνουμε λίγο στην άκρη μήπως και δεν μας παρασύρει στην επέλασή του. Του αφήνουμε χώρο να κυλήσει, να απλωθεί. Ούτε λόγια, ούτε κινήσεις, ούτε σχήματα. Η βουβή στάση του δέους.

*

Το μάθημά μου έγινε τελικά στην πλατφόρμα τηλεπικοινωνίας. Δεν ήτανε όμως ένα μάθημα για τη σιωπή, όπως κατάλαβα. Μια ψεύτικη, φαινομενική διακοπή, αντιλαμβάνονται οι έφηβοι με τους οποίους ανταλλάξαμε απόψεις. Λες και η έξω φωνή κλείστηκε τώρα μέσα στο σπίτι. Εκεί που τώρα μαίνεται η οχλαγωγία.

Ζουλιούνται και πνίγονται τα λαρύγγια συνεχώς στο παρασκήνιο. Οι τοίχοι μόνο να κρύψουν μπορούνε την ένταση της φωνής. Να τη ρουφήξουνε μέσα τους και να τη στερεώσουν. Τούβλα, ασβέστης και πλαστικό μαζί δυναμώνουν σταθερά το ουρλιαχτό. Δεν σκορπίζει ο πόνος στον αέρα, δεν διαλύεται στην οχλοβοή. Φουσκώνει μέσα στα πνευμόνια, βρωμίζει βαθιά τις κυψέλες. Προσωρινά αλλά συνεχώς, ζιπάρονται οι κραυγές. Όπου να ‘ναι θα τρίξουνε τα χωρίσματα. Θα πεταχτεί από τις χαραμάδες ο χαλασμός.

Να βρούμε μόνο τα κότσια που χρειάζεται η περίσταση. Τη δύναμη (τα κάτη) και το πνεύμα, μη μας ρημάξει τούτη η προσωρινή εφήμερη απόσυρση, προτού ξεχυθούμε -αν ξεχυθούμε- πάλι στους δρόμους φωνάζοντας.

Ενημερωθείτε για τη λογοτεχνική μας δράση  “Μένουμε σπίτι”.