«Λογοσταλίδες (Ένα παρελθόν, ένα παρόν και χίλια μέλλοντα)» ονομάζεται η ποιητική συλλογή της Παρασκευής Μόλαρη [Εκδ. ΑΓΓΕΛΑΚΗ, 2023]. Ακολουθούν δύο ποιήματα που συμπεριλαμβάνονται στη συλλογή, καθώς επίσης η μετάφραση του ποιήματος Η γεωμετρία της αγάπης στα γερμανικά και ένα κριτικό σημείωμα για τη συλλογή.

ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ

Στην επίπεδη επιφάνεια του νερού

η τεθλασμένη αχτίδα του ήλιου

σε ορθή γωνία με το είδωλο σου.

Βούτηξα στη χρυσαφένια άμμο

πύρινος ο ήλιος τρυπάει τη σάρκα μου.

Στροβιλίζομαι στον κοραλλιογενή ύφαλο

του ονείρου μου.

Έσμιξε η αρμύρα με την αύρα σου,

σηκώθηκε μπουρίνι στα βαθιά.

Θα ’ρθεις;

Ή μήπως πάλι ταξιδεύεις με τον άνεμο;

Εδώ σε περιμένω.

Έχω κοχύλια στα μαλλιά

και παπαρούνες κατακόκκινες στα χείλη.

Μάταια περιπλανιέσαι μακριά.

Η ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

[Στον γιο μου Στυλιανό – Ηλία]

Η διαδρομή μου

γύρω από ομόκεντρους κύκλους

πολύχρωμους

ευμετάβλητους

ευάλωτους

αγέρωχους

άτρωτους

τρωτούς.

Οι ακτίνες τους περιστρέφονται

με χάρη και ακρίβεια

χωρίς συνεκτικό υλικό

πάντα εφορμώντας από το ίδιο κέντρο.

Αυτό που μέσα του

πάλλεται

συστέλλεται και

διαστέλλεται το δικό μου σύμπαν.

Αιωρείσαι παντοδύναμος

ξεγελώντας τους αστερισμούς.

Ακολουθεί μετάφραση στα Γερμανικά του ποιήματος «Η ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ» από την φιλόλογο γερμανικής γλώσσας και καθηγήτρια στην Ιωνίδειο Σχολή, κα Μαρία Παπαθεοδώρου:

Die Geometrie der Liebe

Meine Route

Um einhergehenden Kreisen

Bunten

Wechselhaften

Anfälligen

Imposanten

Unverwundbaren

Verwundbaren.

Ihre Speichen drehen sich um

Mit Charme und Pünktlichkeit

Ohne zusammenhängendes Material

Immer vom selben Mittelpunkt gezeugt

Dieses das drinnen

Vibriert

Kontrahiert und

Expandiert mein Weltall

Du schwebst allmächtig

Die Sternbilder austricksend

(Ubersetzung: Maria Papatheodorou)

«Étude στην αναμονή», ένα κριτικό σημείωμα της φιλολόγου Νατάσας Μερκούρη για την ποιητική συλλογή «Λογοσταλίδες (Ένα παρελθόν, ένα παρόν και χίλια μέλλοντα)»

«Η μοιραία ταυτότητα του ερωτευμένου δεν είναι άλλη απ’ αυτήν: είμαι αυτός που περιμένει», γράφει ο Ρολάν Μπαρτ.[1] Και η ποιητική συλλογή «Λογοσταλίδες (Ένα παρελθόν, ένα παρόν και χίλια μέλλοντα)» της Παρασκευής Μόλαρη δεν είναι παρά μια μελέτη στην αναμονή του ερωτευμένου.

Το ποιητικό υποκείμενο ορίζεται από την εναγώνια προσμονή της έλευσης του ερωτικού αντικειμένου, που θα φέρει την πληρότητα, την τελείωση. Ο έρωτας βιώνεται ως ολοκληρωτικά εσωτερική διεργασία, ως μια καταβύθιση στις μεγάλες προσδοκίες και τις μεγάλες αγωνίες της ύπαρξης του ερωτευμένου, ως ιερό μυστήριο, ως δύναμη που οδηγεί τα πρώτα βήματα του χορού μιας άλλης ζωής.

Κατά τη διάρκεια της αναμονής, το υποκείμενο ονειρεύεται και σχεδιάζει τη νέα ζωή, πλάθοντας ταυτόχρονα μια ταυτότητα, έτσι ώστε στη νέα κατάσταση να εισέλθει αναβαπτισμένο, καινούργιο και καθαρό. Η νέα αυτή ταυτότητα περιχαρακώνεται από τον ίδιο τον έρωτα, από τις προσδοκίες για τον άλλο αλλά και για τον εαυτό: «Έτρεμα από έκσταση /  για τα σπουδαία που σπέρναμε / στους αγρούς της ψυχής μας». Η ύπαρξη του αγαπημένου γεωμετρεί τη ζωή του υποκειμένου. Η έλευσή του υπόσχεται πως η τάξη που ο ερωτευμένος ψυχανεμίζεται θα γίνει πραγματικότητα. Και αυτό το «μαζί» ενδυναμώνει. Όταν δεν επιτυγχάνεται, το υποκείμενο παραπατά, προσπαθεί να βρει πάλι τη βάση του, τη θέση του στον κόσμο.

Το σώμα του αγαπημένου είναι εξίσου παντοδύναμο. Από τη μια, στέκεται αγέρωχο στο κέντρο του σύμπαντος, εποπτεύοντας την κίνηση του υποκειμένου στους ομόκεντρους κύκλους της ζωής του. Από την άλλη, «διαμελίζεται» σε μάτια, χείλη, δάχτυλα, καρδιά, που σχηματίζουν μικρές στιγμές, αδιαπέραστες από τον χρόνο. Οι εικόνες αυτές θα κατοικούν για πάντα στο βλέμμα του υποκειμένου σχηματίζοντας πάλι την πλήρη εικόνα του αγαπημένου. Λειτουργούν ως ανάμνηση και ως talisman για τους μέλλοντες καιρούς, όπου ελλοχεύει, τελικά, η μοναξιά.

Το χρυσό του ήλιου, το λευκό της Σελήνης, το γκρίζο και το πορτοκαλί του σύννεφου, το κίτρινο και το πράσινο του τσαγιού, το μαύρο του απείρου, το κόκκινο της παπαρούνας πλαισιώνουν αλλά και στοιχειοθετούν αυτόν τον μικρόκοσμο της αναμονής. Χρωματίζοντάς τον νοηματοδοτούν την αναμονή με απόγνωση, με απογοήτευση, με ενθουσιασμό, με τρυφερότητα, με πένθος, με συγχώρεση. Χρώματα και συναισθήματα εναλλάσσονται στην ψυχή του υποκειμένου καθώς ο καιρός περνά.

Ο χρόνος, είτε είναι πραγματικός είτε απροσδιόριστος μέσα σε όνειρο, γίνεται το μεγάλο μαρτύριο, γιατί γεννά πότε την υπόσχεση, πότε την απογοήτευση. Τα στιγμιότυπα της καθημερινότητας, ένα βλέμμα, ένα μήνυμα, ένα τραγούδι τροφοδοτούν την αναμονή με απαντοχή. Ο χρόνος του ονείρου γεννά αγωνία και δίνει μορφή στον χειρότερο εφιάλτη: ο αγαπημένος δεν ανταποκρίνεται στο κάλεσμα, στερώντας κάθε ελπίδα ευτυχίας στο υποκείμενο: «σηκώθηκε μπουρίνι στα βαθιά / θα ‘ρθεις;».

Δεν είναι, όμως, τα εμπόδια του κόσμου που εναντιώνονται στην ένωση των δύο. Είναι ότι ο αγαπώμενος είναι «σε κατάσταση αναχώρησης […] έχει, από εσωτερική διάθεση, την τάση της αποδημίας».[2] Κλειδώνει το ερωτευμένο υποκείμενο έξω από την Εδέμ της ένωσης στερώντας του ακόμα και το όνειρο, την ίδια στιγμή που εκείνο έχει ήδη παραδοθεί πλήρως.

Ακόμα, όμως, και όταν η συνάντηση είναι μια ανάμνηση, όταν ο αγαπημένος αμύνεται ή όταν έχει έρθει αναπότρεπτα ο χωρισμός, η αναμονή συνεχίζεται μέσα σε βασανιστική σιωπή. Αναμονή για μιαν άλλη ζωή, μιαν άλλη διάσταση, άλλο χρόνο, αόριστο. Για την αιωνιότητα, όπου θα ξαναβρεθούν οι ερωτευμένοι και όπου ο χώρος και χρόνος θα είναι μόνο δικοί τους. «Περιμένοντας χτίζω τους πυλώνες της ζωής μας με ανεξίτηλη ύλη». Η ύλη του έρωτα θα παραμένει για τον ερωτευμένο πάντα άφθαρτη.

Νατάσα Μερκούρη, φιλόλογος

Υ.Γ.: Στο ποίημα «Στους μαθητές μου» δεν συναντά ο αναγνώστης τον χωλό έρωτα των άλλων ποιημάτων. Είναι ίσως η μόνη στιγμή που διαβάζει για έναν έρωτα, τον παιδαγωγικό, που πάντα δημιουργεί θαύματα όταν συμβαίνει.

[1] Μπαρτ, Ρ. (1977), Αποσπάσματα ερωτικού λόγου. Μτφ. Β. Παπαβασιλείου. Αθήνα: Κέδρος, σ. 55.

[2] Μπάρτ 1977: 23.

H Παρασκευή Mόλαρη γεννήθηκε στη Νίκαια του Νομού Αττικής το 1967. Είναι πτυχιούχος Αγγλικής και Ελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και πτυχιούχος του Τμήματος Ξένων Γλωσσών Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου με ειδίκευση στη νομική, οικονομική, τεχνική και λογοτεχνική μετάφραση και εξάμηνο εξωτερικού στο Πανεπιστήμιο Paul Valéry Montpellier ΙΙΙ, Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών με μεταπτυχιακή εξειδίκευση σε νομική, οικονομική, ιατρική και λογοτεχνική μετάφραση. Το 2013 της απονεμήθηκε τίτλος μεταπτυχιακού διπλώματος (MASTER II) στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Paul Valéry Montpellier ΙΙΙ. Μιλάει άριστα Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά και πολύ καλά Ισπανικά, ενώ συνεχίζει τις σπουδές της στα Τουρκικά και Αραβικά.

Έχει εργαστεί στην ιδιωτική και στη δημόσια εκπαίδευση –Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια– ως καθηγήτρια αγγλικής και ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και λογοτεχνίας, καθώς και ως εισηγήτρια σεμιναριακών κύκλων σπουδών για την προετοιμασία υποψηφίων εκπαιδευτικών και νομικών στις εξετάσεις της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, καθώς επίσης και ως εισηγήτρια κύκλου σπουδών εξειδικευμένης χρήσης της αγγλικής και γαλλικής σε τραπεζικούς και επιχειρηματικούς οργανισμούς. Έχει παρουσιάσει και μεταφράσει από τα Ελληνικά στα Γαλλικά πλήθος ποιημάτων σύγχρονων Ελλήνων ποιητών (Κ. Βασιλάκος, Κ. Μπούρας, Ε. Τζωάννου, Μ. Παπαδάκης, Γ. Κεντρωτής,  Γ. Πίττας, Γ. Ρούσκας, Χρ. Παπουτσής, Κ. Βεργετάκη, Χρ. Μέλλιου, Ν. Παπάνας, Μ. Παναγιωτάκου, Κ. Γεωργίου κ.ά.) καθώς και μελέτες σχετικές με την Ιστορία της Εκπαίδευσης. Μεταφραστικές εργασίες της για την Ιστορία της Εκπαίδευσης και παρουσιάσεις συνεδρίων και επιστημονικών ημερίδων έχουν δημοσιευθεί στο Πανεπιστημιακό Δίκτυο Πολιτικής Ανώτατης Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών HEPNET, καθώς και στο επιστημονικό περιοδικό ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ. Έχει συνεργαστεί με εξειδικευμένα επιστημονικά έντυπα και πολυεθνικές εταιρείες ως μεταφράστρια και επιμελήτρια κειμένων ενώ δραστηριοποιείται στον χώρο της μετάφρασης από το 2001 μέχρι και σήμερα. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ιστορικών της Εκπαίδευσης, της Επιστημονικής Ένωσης ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ και της Αστρονομικής Εταιρείας της Κέρκυρας ως ερασιτέχνης αστρονόμος (2001-2010).

Σε αυτόνομους δίγλωσσους τόμους έχουν εκδοθεί οι εξής μεταφράσεις της:

1. Έμυ Τζωάννου, «Πανδαισία ιριδισμών» (“Infinité d’ Iridescences”), εκδ. Γρηγόρη, 2017.
2. Kωνσταντίνος Μπούρας, «Παλίμψηστος Πάπυρος» (“Papyrus Palimseste”), εκδ. Γρηγόρη, 2019.
3. Κώστας Βασιλάκος, «Πιασμένοι από το χέρι» (“Main dans la main”), εκδ. Αγγελάκη, 2023.

Σε αυτόνομους τόμους με συμμετοχή σε μετάφραση στα Γαλλικά:

1. Kωνσταντίνος Μπούρας, «Τρία Άλφα, μία Ήττα κι ένα Ωμέγα» (ποιήματα στην ελληνική, γαλλική, ιταλική και πολωνική γλώσσα), oι Εκδόσεις των Φίλων, 2017.
2. Μιχαήλ Παπαδάκης, «Παυσώδυνο δάκρυ» (“Larme apaisant la douleur”), εκδ. Οσελότος, 2020.