Οι  τωρινοί μου συλλογισμοί έχουν σχέση με το τώρα αλλά η επιστροφή στο παρελθόν είναι  η πυξίδα  και για το  τώρα και για το μέλλον. Πίστη μου είναι πως η σχετικότητα του χρόνου είναι ακριβώς  αυτό,  όλα είναι ένα.

ΤΟ  ΤΑΞΙΔΙ

Το ταξίδι στην Πολωνία δεν ήταν τουριστικό. Δεν έχω κάνει τουριστικά ταξίδια στη ζωή μου. Όλα τα  ταξίδια είχαν προορισμό. Σπουδές, δουλειά, υγεία. Το ταξίδι στην Πολωνία ήταν από τα πιο σημαντικά  για μένα. Η ιστορία δεν γίνεται με το αν και ίσως, ό,τι έγινε – έγινε. Κοιτάω πίσω και καταλαβαίνω τα λάθη μου, τι δεν εκμεταλλεύτηκα, τι άφησα να περάσει. Όλα μοιάζανε τόσο εύκολα, τίποτα δεν με πτοούσε. Ό,τι πίστευα πως θα με προχωρούσε  το  έβρισκα, το  οργάνωνα, το εκτελούσα. Όλα ήταν εκεί, κοντά μου, οι δυσκολίες δεν με ακουμπούσαν. Ήθελα  να είμαι στην καρδιά της εποχής μου. Είχα μάθει τα ταξίδια και τον σεβασμό στην διαφορετικότητα των πολιτισμών από τα ταξίδια με την οικογένειά μου. Δεν μου ήταν κάτι που θα έπρεπε πολύ να το σκεφτώ. Όταν έμαθα από ένα  βιβλίο την ύπαρξη του εργαστηρίου του Γ. Γκροτόφσκυ στην Πολωνία (στην Ελλάδα μιλούσαν απαξιωτικά για  το εργαστήρι, τους ήταν βασικά άγνωστο) και την πρωτοπορία στο θέατρο εκεί, ήθελα να το βιώσω και έτσι έστειλα μια επιστολή. Τη διεύθυνση του εργαστηρίου και τις επαφές τις έκανα μέσω της πολωνικής πρεσβείας.

Έπαιζα στο ασκητικό θέατρο 1979-1980. Μόλις είχα τελειώσει την σχολή θεάτρου και είχα  πάρει  την άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος (τώρα έχει καταργηθεί ).  Τότε άρχιζε η καριέρα μου, μια αρχή πολύ  σημαντική με ενθουσιασμό και  δόσιμο από την πλευρά μου και με  επιτυχίες, με καλές κριτικές. Στην πρώτη μου  θεατρική περίοδο  ερμήνευσα τέσσερεις ρόλους.  Μαζί και η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, περίοδος με  αναγνώριση,  γνωριμίες με εξαιρετικούς ανθρώπους του θεάτρου και ξαφνικά έρχεται το γράμμα από την Πολωνία ως απάντηση στο δικό μου γράμμα που ζητούσα πληροφορίες  για τις σπουδές εκεί. Δεν το σκέφτηκα πολύ. Δήλωσα παραίτηση και έφυγα για την Πολωνία.

Tree of people ήταν ο τίτλος του προγράμματος που  θα συμμετείχα  αρχικά στο εργαστήρι, η πρώτη  επαφή με κάτι παντελώς καινούργιο [1]. Μετά θα ήταν μια εβδομάδα  το σεμινάριο με ολοήμερες, πολύωρες ασκήσεις και αν περνούσα τις εξετάσεις θα έμενα κοντά τους αρχικά τρεις μήνες. Οι συμμετέχοντες θα έμεναν με επιλογή των δασκάλων, θα γνώριζαν από πρώτο χέρι τους ανθρώπους [2] που εργάστηκαν και δημιούργησαν έναν τρόπο προσέγγισης  για  το θέατρο μοναδικό. Την μέθοδο εργασίας του εργαστηρίου. Στον ίδιο χώρο που δημιουργήθηκε η μέθοδος αυτή, στην τούβλινη μεγάλη αίθουσα,  εκεί θα δουλεύαμε…!

Μερικοί από τους  συμμετέχοντες  που παραμείναμε  στο τελικό σεμινάριο και γίναμε φίλοι. Από το αρχείο μου.

Τόπος Rynek Ratusz 27, Wrocław, Μarket Square, Poland

Χρόνος, 1980.

Ο Γ. Γκροτόφσκυ την εποχή εκείνη ήταν απασχολημένος με το έξω-θεατρικό πρόγραμμα (Jerzy Grotowski’s Paratheatrical Activities) που είχε αρχίσει από το 1973.

Την εποχή εκείνη δεν με ενδιέφερε η μετά-θέατρο κατάσταση, που ουσιαστικά δεν διέφερε από την θεατρική εκπαίδευση, ήταν μια άλλη προσέγγιση στο θέατρο, που κατά την γνώμη μου το ίδιο σημαντική -αν όχι περισσότερο σημαντική- από την μέχρι τότε μέθοδο του εργαστηρίου. Όμως την εποχή εκείνη ήθελα να μάθω όλη την πορεία του εργαστηρίου και γι’ αυτό θα έπρεπε να ξεκινήσω από την αρχή. Μετά θα πήγαινε σε άλλο στάδιο. Εξάλλου και ο Γ. Γκροτόφσκυ δεν πίστευε ούτε ο ίδιος σε μια τελική και αμετακίνητη μέθοδο, γι΄ αυτό μέχρι το τέλος, βρισκόταν σε συνεχή αναζήτηση.

Το εργαστήρι την περίοδο στην οποία αναφέρομαι, είχε δυο χώρους δραστηριοτήτων: το κεντρικό κτήριο στο οποίο άνθισε το εργαστήρι και ο μύθος του, Rynek Ratusz 27 και την  Brzezinka με τις παρά-θεατρικές διαδικασίες.

Βρίσκομαι σε μι αναζήτηση μιας νέας προσέγγισης όχι του θεάτρου αλλά της καθημερινότητας. Σχετικά με το θέατρο  θα αργήσει πολύ  ακόμη να προκύψει κάτι νέο, που ουσιαστικά θα είναι μια επιστροφή στις ρίζες του θεάτρου. Κάτι πολύ δύσκολο και σαγηνευτικό.

Αθήνα 2/3/24

Σημειώσεις:

[1] Grotowski theatre laboratorioum for education and research, Wroclaw Poland
[2] Αntoni Jaholkowski, Zygmunt Molik ,Zbigniew Cynkutis, Rena Mireka, Stanislaw Scierski,  Ryszard Cieslak

[Μαρία Πανούτσου – Ας γνωριστούμε]

Υπενθυμίζουμε στους φίλους αναγνώστες της στήλης “Εξομολογήσεις ενός ημερολογίου”, της Μαρίας Πανούτσου, ότι η περιοδικότητα των δημοσιεύσεων έχει γίνει μηνιαία.