[Ο συνεργάτης μας Κύπριος Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης, εκτός από ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και δοκιμιογράφος είναι και μεταφραστής Νομπελιστών Ποιητών όπως ο Νερούδα, ο Ταγκόρ, ο Έλιοτ και άλλοι αλλά και μεγάλων ποιητικών φωνών όπως ο Δάντης, ο Ρεμπώ, ο Πούσκιν, η Σιμπόρσκα. Για τον μήνα Νοέμβρη μάς στέλνει μεταφρασμένο το ποίημα “ΟΤΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΗΤΑΝ ΠΑΙΔΙ” του προσφάτως βραβευμένου Αυστριακού Πέτερ Χάντκε. Επιπλέον έγραψε μια συνοπτική εισαγωγή για τη ζωή του, τις βραβεύσεις του και τη βιβλιογραφία του.]

Καλό μήνα και από την Κύπρο, φίλοι αναγνώστες (και συνεργάτες) της Λόγω Γραφής!

Πέτερ Χάντκε (Peter Handke)

Ο βραβευμένος με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2019, Πέτερ Χάντκε γεννήθηκε το 1942 στην Καρινθία της Αυστρίας. Από το 1991 ζει στη Σαβίλ κοντά στο Παρίσι.

Σπούδασε για λίγα χρόνια νομικά στο Γκρατς, και στράφηκε προς τη λογοτεχνία όταν δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “Σφήκες”. Λίγο μετά έγραψε το γνωστό πια θεατρικό έργο του “Βρίζοντας το κοινό” που ανέβηκε σε θεατρική σκηνή στη Φρανκφούρτη. Από τότε ο Χάντκε δημοσίευσε δεκάδες μυθιστορήματα, νουβέλες και θεατρικά έργα και θεωρείται κλασικός μοντέρνος του 20ού αιώνα. Μετέφρασε ξένους συγγραφείς στα γερμανικά ακόμη και τραγωδίες Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη.

Το όραμά του ήταν να δημιουργήσει μια σύγχρονη επική γραφή και τέτοια που να απελευθερώνει την πραγματικότητα από τα συνήθη και πεπατημένα σχήματα της εποχής του.

Πολιτικά τάχθηκε εναντίον της διάλυσης της πρώην Γιουγκοσλαβίας και εναντίον της αποκλειστικής ενοχοποίησης των Σέρβων για τον πόλεμο.

Τιμήθηκε με πολλά διεθνή βραβεία, όπως το ‘Βραβείο Μπύχνερ’ (1973) και το ‘Βραβείο Κάφκα’ (1979).

Στο Σκεπτικό για τη βράβευσή του η Σουηδική Ακαδημία του Θεσμού ‘Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας’ αναφέρει ως αιτιολογικό για τη βράβευση του Χάντκε  “…Το επιδραστικό έργο του που με γλωσσική αυθεντικότητα διερεύνησε τα περιφερειακά ζητήματα και την ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης εμπειρίας”.

ΟΤΑΝ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΗΤΑΝ ΠΑΙΔΙ…

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
βάδιζε και κινούσε τα χέρια,
ήθελε να ήταν το ρυάκι ποτάμι,
το ποτάμι να γινόταν χείμαρρος,
κι αυτά τα λασπόνερα η θάλασσα.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
δεν γνώριζε πως ήταν παιδί,
νόμιζε πως όλα είχαν ψυχή,
πως όλες οι ψυχές ήτανε μία.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
άποψη δεν είχε για τίποτε,
συνήθεια δεν είχε καμιά,
καθόταν συχνά με πόδια σταυρωμένα,
και ξαφνικά σηκωνόταν να τρέξει,
είχε στα μαλλιά του ένα τσουλούφι,
σαν το φωτογράφιζαν δεν έκανε γκριμάτσες.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
ήρθε η ώρα γι’ αυτές τις ερωτήσεις:
Γιατί εγώ είμαι εγώ και δεν είμαι εσύ;
Γιατί εγώ είμαι εδώ και όχι εκεί;
Πότε ξεκίνησε ο χρόνος και πού τελειώνει ο χώρος;
Άραγε είναι όνειρο η ζωή κάτω απ’ τον ήλιο;
Mήπως όσα βλέπω, ακούω κι οσμίζομαι
είναι το είδωλο ενός κόσμου πριν τον κόσμο;
Στ’ αλήθεια, υπάρχει το κακό;
Υπάρχουν άνθρωποι πράγματι κακοί;
Πώς συμβαίνει εγώ,
αυτό που είμαι εγώ,
να μην υπάρχει προτού υπάρξω,
και κάποτε εγώ να μην είμαι πια
αυτό που είμαι, αυτό που ήμουν;

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
κολλούσαν στον λαιμό του
σπανάκι, αρακάς και κουνουπίδι βραστό·
τώρα τα τρώει όλα κι όχι μόνο από ανάγκη.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
μια φορά ξύπνησε σε ξένο κρεβάτι
και τώρα συμβαίνει διαρκώς,
τότε πολλοί του φαίνονταν ωραίοι,
τώρα μόνο λίγοι, περιστασιακά,
έβλεπε καθαρά έναν παράδεισο,
τώρα μετά βίας τον φαντάζεται,
το Tίποτε δεν του ‘λεγε τίποτα,
τώρα μπροστά του νιώθει ρίγος.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
χαιρόταν πολύ με τα παιγνίδια,
έτσι συμβαίνει τώρα,
όπως τότε, αλλά μονάχα
όταν αυτά είναι μες στη δουλειά του.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
τον αρκούσε να τρώει μήλο και ψωμί,
έτσι τον αρκεί και τώρα.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
τα μούρα στα χέρια του έμοιαζαν με μούρα
και τώρα ακόμη μοιάζουν το ίδιο,
τα φρέσκα καρύδια του έγδερναν τη γλώσσα
και τώρα ακόμα το ίδιο συμβαίνει,
σ’ όποιο βουνό και αν πήγαινε
ένα πιο ψηλό λαχταρούσε,
κι ακόμη σε όποια πόλη έφτανε
μια άλλη πιο μεγάλη ποθούσε,
το ίδιο νοιώθει και τώρα,
λαχτάραγε κεράσια σε κερασιάς κορφή
όπως και σήμερα ακόμη,
ντρεπότανε τον κάθε ξένο
και σήμερα ακόμη το ίδιο νοιώθει,
περίμενε τότε το πρώτο χιόνι,
κι ακόμα έτσι το περιμένει.

Όταν το παιδί ήταν παιδί,
έριξε σαν ακόντιο ένα μπαστούνι στο δέντρο,
που ακόμη και σήμερα ταλαντώνει.

ΠΕΤΕΡ ΧΑΝΤΚΕ – Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2019

Επιμέλεια Κειμένου με βιβλιογραφία και μετάφραση ποιήματος από τον δρα Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδη

Τίτλοι έργων του Πέτερ Χάντκε

(2018) Η μεγάλη πτώση, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

(2017) Η αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι, Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός

(2006) Οι χαμένες εικόνες ή Διασχίζοντας τη Σιέρα δε Γκρέδος, Εξάντας

(2005) Δον Ζουάν, Εξάντας

(2003) Η αριστερόχειρη γυναίκα, Μελάνι

(2002) Το ταξίδι με το μονόξυλο ή υλικό για μια ταινία για τον πόλεμο, Εξάντας

(2000) Ακόμη μια φορά για τον Θουκυδίδη, Εκδόσεις Καστανιώτη

(2000) Ρωτώντας με δάκρυα στα μάτια, Εξάντας

(1998) Χειμωνιάτικο ταξίδι στους ποταμούς Δούναβη, Σάβο, Μοράβα και Δρίνο ή δικαιοσύνη για τη Σερβία. Καλοκαιρινό συμπλήρωμα στο χειμωνιάτικο ταξίδι, Εξάντας

(1994) Δοκίμιο για το τζουκ-μποξ, Εξάντας

(1994) Περί επιτυχημένης μέρας, Εκδόσεις Καστανιώτη

(1994) Περί κοπώσεως, Εκδόσεις Καστανιώτη

(1990) Βρίζοντας το κοινό. Κραυγές βοήθειας, Ελεύθερος Τύπος

(1990) Η αγωνία του τερματοφύλακα τη στιγμή του πέναλτι, Σμίλη

(1990) Η ώρα της αληθινής αίσθησης, Εκδόσεις Καστανιώτη

(1989) Η απουσία, Δωρικός

(1989) Ο Κινέζος του πόνου, Κανάκη

(1989) Σύντομο γράμμα για έναν μεγάλο αποχαιρετισμό, Άγρα

(1986) Λάθος κίνηση, Εκδόσεις Καστανιώτη

(1983) Αμέριμνη δυστυχία, Νεφέλη

Κάσπαρ, Δωδώνη

Συμμετοχή του Πέτερ Χάντκε σε συλλογικά έργα

(2008) Αυστριακοί ποιητές του 20ου αιώνα, Λεξίτυπον