Adiós Nonino
H εποχή μου ή εποχή μας είναι άραγε το τώρα,
είναι το αόριστο πριν, είναι όταν ήμασταν
πολύ δραστήριοι, είναι όταν ήμασταν
νέοι και ωραίοι, πότε είναι η εποχή μας;
Τον γνώρισα όταν ήταν Υπουργός Πολιτισμού.
Την περίοδο που ταξίδευα στα Βαλκάνια δείχνοντας την θεατρική μου Αντιγόνη και ήταν η σειρά της Γεωργίας.
Στο Φεστιβάλ της Τιφλίδας, λοιπόν.
Του ζήτησα μια συνάντηση για να αιτηθώ την οικονομική στήριξη για το ταξίδι και συμμετοχή στο Θεατρικό Φεστιβάλ της Τιφλίδας.
Ήταν πολύ θετικός, μιλήσαμε για την Γεωργία και για το Φεστιβάλ και για την Αντιγόνη και γενικά για τα σχέδιά μου. Φιλικός, χαμογελαστός ζεστός και περίεργος και να σε κοιτά στα μάτια, όχι όπως οι περισσότεροι πολιτικοί, που τους μιλάς και κοιτούν οπουδήποτε εκτός από σένα…
Ήταν μια θετική συνάντηση.
Όταν επέστρεψα από την Τιφλίδα, τον επισκέφτηκα για να τον ευχαριστήσω με ένα δώρο. Ένα παραδοσιακό φέσι Γεωργιανό, όμοιο με τα των κληρικών, κεντημένο με μοτίβα της ορθοδοξίας. Αν και αποστασιοποιημένος από το θρησκευτικό φρόνημα ήξερε να σέβεται την παράδοση και την πολιτιστική κληρονομιά των Λαών.
Είχα πάρει το μεγάλο μέγεθος και ευτυχώς χώραγε το κεφάλι του… Γελάσαμε στο σημείο αυτό.
Τον Θεόδωρο Πάγκαλο τον είχα επισκεφτεί και στο γραφείο του στην Πειραιώς αλλά οι δυο επισκέψεις στο Υπουργείο Πολιτισμού ήταν οι ξεκάθαρες μνήμες.
Εντύπωση μου έκανε πως στο χαμόγελό του συνυπήρχαν η αποστασιοποίηση, η ζεστασιά, μια σωστή δόση ειρωνείας, η φιλική διάθεση και η δεκτικότητα – όλα μαζί.
Αργότερα, όταν πια είχα δημιουργήσει το ΚΕΝΤΡΟ ΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΤΈΧΝΗΣ ΚΕΑ, το 2003 σε μια εκδήλωση αφιερωμένη στο αραβικό τραγούδι με καλεσμένη την Λάμια Μπενιούι [1], ο Πάγκαλος μιας και περνούσε κάποια καλοκαίρια στην Κέα, σκέφτηκα να τον καλέσω και έτσι τον επισκέφτηκα στο σπίτι του έξω από την Ιουλίδα και τον κάλεσα στο δικό μου χώρο, να έλθει να ακούει την συναυλία που θα γινόταν λίγες μέρες μετά.
Ήξερα πως ήταν φιλόμουσος και τον συναντούσα συχνά στη λυρική και χαιρετιόμασταν από μακριά με ένα χαμόγελο και με το βλέμμα πάντα φιλικό. Μου προξένησε το ενδιαφέρον ιδιαίτερα όταν τον συνάντησα σε μία συναυλία της Ντιαμάντα Γκαλάς [2].
Και έτσι ήρθε στην συναυλία. Ήταν γεμάτη η αίθουσα και θεώρησε -και πολύ σωστά- να καθίσει στα σκαλιά του σπιτιού μου έξω και να ακούσει από εκεί την συναυλία.
Στη βιβλιοθήκη μου υπήρχε από παλιά βιβλίο του, πριν ακόμη τον γνωρίσω και αφού τον γνώρισα έμαθα πιο πολλά για τη ζωή του και το έργο του.
Οι άνθρωποι, η μάζα, ο όχλος αρέσκεται να μένει σε εντυπωσιακά, αρνητικά, συνήθως σύντομα στιγμιότυπα, τσιτάτα, μικρές προτάσεις σύντομες και σκανδαλιάρικες.
Ο Θόδωρος Πάγκαλος ήταν μοναδικός, όχι γιατί μου φέρθηκε καλά αλλά για έτσι ήταν πάντα και με όλους, γιατί δεν είχε να φοβηθεί κάτι και γιατί δεν είχε τις φιλοδοξίες ενός πολιτικού με τον γνωστό και αποδεχτό -χωρίς αμφισβήτηση από εμάς πια- τρόπο.
Ήταν άνθρωπος με πάθος, με όραμα, με γνώσεις, με αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο, ένας Έλληνας κοσμοπολίτης, λαϊκός και συνάμα διανοούμενος.
Μου αρέσει να θυμάμαι τους ανθρώπους με την μορφή που είχαν νέοι και να εκτιμώ την εικόνα τους ως ηλικιωμένοι.
Δυστυχώς ή ευτυχώς είμαστε παροδικοί αλλά και αιώνιοι αφού και έναν άνθρωπο να θυμάται κάποιος που φεύγει τον κρατά αιώνια στη ζωή. Αυτό είναι και η περιβόητη «ΣΥΝΕΧΕΙΑ».
Γιατί τι είναι η ζωή παρά σάρκα και αίμα μα και θύμηση. Λυπάμαι που έφυγε…
Σημείωση: Τελευταία φεύγουν πολλοί πιο νέοι ή πιο ηλικιωμένοι από μένα αλλά άνθρωποι της γενιάς μου, με κάποιο τρόπο…
[1] Lamia Bedioui
[2] Diamanda Galas
Αφήστε το σχόλιο σας