Με ένα Μακάρι, με ένα Αχ και ένα μέτρο μα και ένα ρήμα ομορφιάς στων ποιημάτων και των εσώψυχών τους τις διαδρομές, να μπορούσαμε οι άπαντες, απόντες και όλα τα παρόντα του σύμπαντος ετούτου κόσμου μα και του όποιου μακρινού τοπίου και χρόνου τους για να έρθουμε πιο κοντά, να γίνουμε κάποιο  ένα μα και να φτιάξουμε το δικό μας όχημα, κύκλο, γραμμή, σελίδα δημιουργίας, τότε θα άλλαζαν πολλά σε αυτόν τον τόπο. Και κυρίως στα εντός μας τα γρανάζια, τα γραμμάτια και τα αγγίγματα ψυχής και σώματος θα πηγαίνανε και κάπου αλλού. Ουτοπικά και ρεαλιστικά. Θα κάνανε τη Δύση τους Ανατολή μας, το όποιο τέλος τους  αρχή, θα ήτανε ο εαυτός του εγώ και του μαζί ταυτόχρονα μια ενότητα και μια συνέχεια απείρου κάλλους. Διαλέγω ή με διαλέγει ένα από τα ποιήματα της ανθολόγησης. Είναι του A. Vajpeyi και έχει τίτλο Παιγνίδι. Ας ακούσουμε την φωνή και το μήνυμα των στίχων. «Απλώνομαι στης γης το πράσινο κρεβάτι / Τραβώ τ ´ουρανού το γαλάζιο πέπλο / Βάζω ήλιο και φεγγάρι δυο μαξιλάρια/ Βάζω την φορεσιά της χλόης / Απολαμβάνω να παίζω μαζί σου».

[Φωτογραφία – Χρήστος Νιάρος]

Έτσι και οι όποιες αφηρημένες λέξεις των γραφών μακριά από δογματισμούς, θα καταφέρουν να χτίσουν σχέσεις αφοσίωσης μα και γλυκιάς μέθεξης ξανά, ξανά.  Το ποιητικό υποκείμενο, τα υπαρξιακά δρώμενα, οι συμβολισμοί, αναδύονται και διευρύνονται οι ορίζοντές τους.  Δεν ξέρω τι μπορεί να ‘ναι  η ποίηση και πώς αυτή ορίζεται. Τι ακριβώς είναι δικό της, τι της ανήκει και με τι υλικά είναι φτιαγμένο το σώμα και το πνεύμα της. Η μεγαλοκαρδία της όμως εμπεριέχει όλες τις άλλες τέχνες και έχει στον αέρα, στο νεράκι, στην ερημιά της το πλήθος αλλά τη μοναδικότητα της σκέψης αλλά και της συναίσθησης του καθενός στο πώς νιώθει του σύμπαντος την αρμονία, την ουτοπία και το μήνυμά του το πολλαπλό είναι κάτι που την διακρίνει. Αυτόνομα και παράλληλα ζωγραφίζει το τοπίο, το ντύνει μουσικά, το ενοραματίζεται, το ζει στην καθημερινότητα της όποιας θέασης των πραγμάτων αλλά και της όποιας τριβής μεταξύ τους.

Η φύση, το περιβάλλον, θα κάνει πάντα τη δουλειά της, θα στέλνει τα μηνύματά της με τον τρόπο της. Και ο άνθρωπος με τα έργα του της κόβει τα κλαδιά – φτερά ή βγάζει τα ψάρια έξω από τα νερά τους, το αν όλα αυτά τα κάνει μόνο ποιήματα, του δίνουν έμπνευση για πέντε – δέκα αράδες, ε, είναι κάτι…

Το αν ακόμη ψάχνεις να μπεις σε κλουβιά, στα γνωστά τρυπάκια της εσωστρέφειας και της ζωής και της τέχνης, δεν χρειάζεται να πας μακριά. Μιας και τα τραύματα, οι ρωγμές, οι χαραμάδες, οι πληγές της τέχνης είναι παντού. Μιας και η δημιουργία σε έργο τέχνης από τα καθημερινά παίρνει αφορμές και εκεί βασίζεται. Τότε υπάρχει ένα παράθυρο ανοιχτό, ένα μολύβι που τα καταγράφει, μια ψυχή που τα μοιράζεται με ό,τι υπάρχει ορατό και αόρατο, κοντινό ή μακρινό σε μια άλλη ψυχή τα πάει, τα ενοποιεί. Τότε και όλα τα σαμάρια και οι κατασκευαστές τους από άλογες ερμηνείες συναισθήσεων αλλάζουν θέση. Και αντιθετικά με τις λογικές αναβάσεις των ειρμών, καλπάζουν στα υποδόρια και φανερά μονοπάτια που τους ανοίγονται μπροστά τους μα και προς πάσα κατεύθυνση. Εικάζω τα 100 μεγάλα ινδικά ποιήματα είναι ένας τρόπος για  να γνωρίσουμε και τον κόσμο, τους δημιουργούς της κουλτούρας και του πολιτισμού αυτού και που κάθε ποίημα είναι μια οντότητα από μόνο του.

Ο έρωτας και η μαγεία των στιγμών του, η αναστάτωση και το παιγνίδι της αγάπης και της σημασίας του στη ζωή, έχει μια ιδιαίτερη θέση στις σελίδες του βιβλίου και στις γραφές των ποιητών. Το ίδιο και ο χρόνος, όπου στις σχέσεις των ανθρώπων και ως αδιάφορος μα και ως σημαντικός τους παρατηρητής, φορέας και κύμα τούς προβληματίζει και τους οδηγεί και σε ατραπούς και σε ξέφωτα.

Λίγο – πολύ, όσο μακριά σε απόσταση χιλιομετρική και αν βρίσκονται οι κατοικούντες του εδώ σύμπαντος και τα προβλήματα κοινά, μα μέσα από τα βιβλία μικραίνουν τις αποστάσεις, μαθαίνουν και νιώθουν τις αστραπές, τα πέπλα, την αύρα, την αλήθεια του κάθε Άλλου/Άλλης, όπου και αν κατοικεί. Ποια είναι η θάλασσά του, ποιο το πέταγμά του, ποιος ο ορίζοντας.

Πολύ καλή η πρωτοβουλία μα και η όλη δημιουργία – επιμέλεια  της Σ. Θηλυκού.

Κρατάω για το τέλος το κάτωθι ποίημα, που φέρει τον τίτλο «Επίγραμμα στον τάφο μου», του Μ. Ruthiran: «Δεν υπάρχει κανείς εδώ. Μπορείς να φύγεις». Κανείς, καμία δεν φεύγει από το ποιητικό σύμπαν.

Ούτε και σαν δοξασία, ούτε για ένα λάθος, ούτε και ένα σωστό από τα δρώμενα τριβής με τις λέξεις και τα νοήματά τους.

Συνεχώς παιδεύεται -θα παιδεύεται- με τις λέξεις, τις πλοκές και την αυτονομία τους και εν ηρεμία και εν βρασμώ ψυχής θα αφήνεται στο σύμπαν των λογισμών και των συμπτώσεων, στην σειρά και στην απειθαρχία των στιγμών, με αφοσίωση. Τα υπόλοιπα και με το ρυθμό που πάλλεται στο χαρτί και στον χάρτη της όποιας προέκτασής τους, θα την εκφράζει στο είναι των οραμάτων του από την πολλαπλή και την ακαριαία μας ανάγνωση.

Μοιράζεται, δηλαδή, ο χρόνος των ποιημάτων στο τώρα, στη στιγμή μας μα και στο διακείμενο της μέθεξης και θέασης της αλήθειας και ροής της αυθορμησίας που αυτά επιφέρουν, κάνουν τα εσώψυχα  να θέλουν να ταξιδέψουν στον τόπο των δημιουργών. Είναι και αυτό  ένα θετικό πρόσημο – πνοή των εν λόγω ινδικών ποιημάτων της συλλογής αυτής, που μας συναντά στο χώρο και στον τόπο μας, χωρίς να ρωτάει συντεταγμένες και ώρα…

[Με αφορμή το βιβλίο «100 Μεγάλα Ινδικά Ποιήματα, Εκδόσεις Νίκας, 2023, ανθολόγηση Abhay K., μετάφραση Σ. Θηλυκού]

[Χρήστος Νιάρος – Ας γνωριστούμε]