Χαν Kανγκ / Μικρό βιογραφικό

Η Χαν Kανγκ γεννήθηκε το 1970 στη Γκουάνγκ Τζου της Νότιας Κορέας και σε ηλικία 10 ετών μετακόμισε στη Σεούλ. Σπούδασε Κορεατική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο ΓιόνΣε. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1993 με πέντε ποιήματα. Την επόμενη χρονιά κέρδισε τον διαγωνισμό της εφημερίδας Σεούλ Σίνμουν για πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς με την ιστορία της «Ερυθρή άγκυρα». Η πρώτη της συλλογή διηγημάτων Γιόσου κυκλοφόρησε το 1995. Το μυθιστόρημα Η χορτοφάγος (2007) χάρισε στην ίδια την παγκόσμια αναγνώριση, καθώς η αγγλική του μετάφραση (2015) τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Booker 2016. Έχει εκδώσει επίσης τις συλλογές διηγημάτων Τα φρούτα της γυναίκας μου (2000) και Η σαλαμάνδρα της φωτιάς (2012), καθώς και τα μυθιστορήματα Μαύρο ελάφι (1998), Τα κρύα σου χέρια (2002), Φυσάει αέρας, πήγαινε (2010), Μάθημα ελληνικών (2011), Ανθρώπινες πράξεις (2014), Το λευκό βιβλίο (2016) και Δεν ξεχνώ (2021). Ζει στη νοτιοκορεατική πρωτεύουσα και είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Δημιουργικής Γραφής του Ινστιτούτου Τεχνών της πόλης.

Αναλύοντας την Kανγκ – Συγγραφικό ισοζύγιο

Η  Kανγκ είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση συγγραφέα. Έχει ξεχωριστή αρχιτεκτονική αλλά και πρωτότυπη αφηγηματική τεχνική στα γραπτά της. Αν και παραδίδει στο κοινό μικρά σε αριθμό λέξεων βιβλία εντούτοις με την επιβλητική, ποιητική γραφή της γεμάτη κρυμμένα νοήματα πετυχαίνει να συγκινεί και να προβληματίζει. Παρά το μικρό όγκο τους τα βιβλία της διαβάζονται σε slow motion καθώς απαιτούν χρόνο να αφομοιώσεις το διαφορετικό στυλ γραφής, τη διαφορετική Κορεάτικη κουλτούρα  και φυσικά να αποφορτιστείς συναισθηματικά. Γιατί εκεί που δομεί αριστοτεχνικά το γραπτό της και ζωγραφίζει ωραίες εικόνες ταυτόχρονα προχωρά σε ωμές περιγραφές και εκτραχύνει τη γλώσσα της για να πετύχει τους σκοπούς της. Δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς, βέβαια, καθώς η συγγραφέας προέρχεται από μια σχολή με διαφορετική κουλτούρα και προσλαμβάνουσες αλλά και μια χώρα όπου ακόμα η γυναίκα δεν θεωρείται ίση με τον άνδρα και τα πατριαρχικά πρότυπα που επικρατούν την καταπιέζουν και την κυνηγούν σε όλα τα στάδια της κοινωνικής ζωής της. Εξάλλου αυτή είναι και η θεματολογία της:

Κρίση των οικογενειακών δεσμών, βία, σεξουαλικότητα, αποξένωση, πατριαρχία, διάκριση των φύλων.

Τα βιβλία της απαιτούν προσήλωση και εκ νέου αναγνώσεις. Δεν έχουν το κλασικό ευρωπαϊκό μοτίβο ανάπτυξη πλοκής-κορύφωση-κάθαρση. Το πιο έντονο χαρακτηριστικό της είναι η ηθελημένη απόσταση από τους ήρωές της. Ενώ τους κτίζει με έντονα χαρακτηριστικά, πάθη, ανασφάλειες και ψυχολογικές διακυμάνσεις, δεν τους ακολουθεί από κοντά και δείχνει να μην «καίγεται» να τους ανασυντάξει, να τους σώσει ή τέλος πάντων να τους δικαιολογήσει στα μάτια μας. Δεν μπαίνει καν στο τρυπάκι να τους δώσει άμεσα το λόγο να μας εξηγήσουν οι ίδιοι. Το πρώτο πρόσωπο σχεδόν απουσιάζει από τους κεντρικούς της πρωταγωνιστές. Φαίνεται να μην έχουν λόγο άμεσο. Στο «Μάθημα ελληνικών» σχεδόν απουσιάζει ο διάλογος. Λογικό όταν επιλέγει ηρωίδα που δεν μπορεί να μιλήσει και ήρωα που δεν βλέπει.  Αποκορύφωμα η αφήγησή της στη «Χορτοφάγο», όπου για την ηρωίδα μιλάνε από τη δική τους οπτική ο σύζυγος, ο κουνιάδος και η αδελφή της. Παύση εδώ. Η Kανγκ εδώ μεγαλουργεί φτιάχνοντας στην ουσία τρεις διαφορετικές νουβέλες για να διηγηθεί μια ιστορία σε λίγες σελίδες. Στην ουσία με αυτή την τεχνική προσδίδει περισσότερο πόνο, θυματοποιεί περισσότερο την ηρωίδα και τελικά καταφέρνει να αποκαλύψει τη θλίψη, το σωματικό και ψυχολογικό Γολγοθά που υφίσταται όχι μόνο από τους κοντινούς της ανθρώπους αλλά από ολόκληρη την ρατσιστική κοινωνία που ζει. Μόνο και μόνο από μία δική της δικαιολογημένη ή μη απόφαση. Να μην ξαναφάει κρέας. Αυτή όμως είναι η επανάστασή της, η φεμινιστική αντίδρασή της στην πατριαρχική κοινωνία. Φτάνει στο σημείο να κόψει τους καρπούς της για να αποφύγει το φαγητό γενικότερα. Πώς όμως αντιπαρέρχεται της απουσίας άμεσης φωνής των ηρώων της; Με δυνατές λέξεις εικόνες, με εσωτερικότητα και φυσικά με το όνειρο και τις σκέψεις αυτών.  Ένα άλλο χαρακτηριστικό της Γκανγκ είναι τα πολλά μπρος πίσω στο χρόνο. Παίζει πολύ με το παρόν-παρελθόν όπως επίσης και με τη σιωπή και τις λέξεις, το σκοτάδι και το φως. Χαρακτηριστικά της επίσης η ζωντανή αφήγηση, η αλληγορία και ένας αέρινος μαγικός ρεαλισμός που φυσάει μέσα σε αυτά.

Έχουν πολλά επίπεδα ανάγνωσης τα βιβλία της. Μην σπεύσετε να την κρίνετε μένοντας μόνο στην επιφάνεια, στο πρώτο επίπεδο. Είναι παμπόνηρη. Ξέρει ότι γράφει για μια κοινωνία με κοινωνικούς φραγμούς και περιορισμούς για τις γυναίκες, τους αναξιοπαθούντες, τους μη πετυχημένους, τους ομοφυλόφιλους και τα άτομα χωρίς σαφή σεξουαλικό προσανατολισμό. Έτσι λοιπόν μην «τσιμπάτε» από τη θεματολογία και τις θέσεις της σε πρώτο επίπεδο. Ψάξτε περισσότερο, διεισδύστε στον κόσμο της και θα εκπλαγείτε. «Σφάζει με το βαμβάκι» θεσμούς, επικρατούντα πρότυπα και στερεότυπα. Ελάτε τώρα, πιστεύει κανείς ότι πρόθεσή της στη «Χορτοφάγο» είναι να μιλήσει για την αποχή από το κρέας και την προώθηση της vegan κουλτούρας;

Σας προτείνω να ανακαλύψετε την Kανγκ. Υπερπηδείστε τις διαφορετικές συμβάσεις της, την μπερδεμένη πρόζα και  τα ανοικτά φινάλε της και αφεθείτε στην υπνωτική, λυρική και συνάμα «βάναυση» αφήγησή της.

Μοιάζει σε σχέση με τα διαβάσματά μας περίεργη, κουραστική και δυσνόητη. Απεμπλακείτε από τις μέχρι τώρα αναγνωστικές σας σταθερές και αφεθείτε στη λιτότητα και ποιητικότητα όχι μόνο της Kανγκ αλλά και όλων των δημιουργών της Ασιατικής λογοτεχνίας όπου με ελάχιστες λέξεις πετυχαίνουν περισσότερα συναισθήματα, μηνύματα, περισσότερες εικόνες και θέσεις ζωής. Η Kανγκ κάνει όλα τα παραπάνω και συμφέρει γιατί επιπροσθέτως μιλά μέσω μιας ηρωίδας ή ενός ήρωά της όχι για ένα άτομο αλλά για μια κοινωνία, ένα φύλο, μία κουλτούρα. Επώδυνη, ποιητική, λιτή κάποιες φορές σουρεαλιστική, γοητευτική και εγκεφαλική η  γραφή της. Θα παίξει μαζί σας μέσω των διανοητικά ασταθών -πλην όμως πολύ ενδιαφέροντων- ηρώων της ένα παιχνίδι μεταξύ ονείρου και ρεαλισμού, ένα παιχνίδι μεταξύ των πραγματικών αναγκών και των επώδυνων πολλές φορές «θέλω» μας.

Τα έργα μιλάνε, όχι τα λόγια

Η ΧΟΡΤΟΦΑΓΟΣ 

Η ΓιόνγκΧιε και ο σύζυγός της είναι δύο άνθρωποι του μέσου όρου. Εκείνος πηγαινοέρχεται δουλοπρεπώς στο γραφείο του, δεν διακατέχεται από καμία φιλοδοξία. Εκείνη δεν τη χαρακτηρίζει κανένα πάθος, είναι απλώς μια αφοσιωμένη νοικοκυρά. Η μονοτονία του γάμου τους ανατρέπεται όταν η ΓιόνγκΧιε αποφασίζει μια μέρα να μην ξαναφάει κρέας. Δεν δίνει εξηγήσεις. «Είδα ένα όνειρο», αυτό λέει μονάχα. Πρόκειται για μια μικρή ένδειξη ανεξαρτησίας, η οποία όμως μπορεί να θεωρηθεί ακραία και να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη σε μια χώρα όπως η Νότια Κορέα. Και δεν φτάνει αυτό. Η παθητική αντίσταση της ΓιόνγκΧιε, μια διαδικασία ιδιότυπης μεταμόρφωσης, ξεπερνά κάθε όριο γκροτέσκου. Ποτέ δεν φορούσε με ευχαρίστηση σουτιέν, αλλά τώρα αρχίζει να το κάνει και δημοσίως. Επιπλέον, ονειρεύεται να ζήσει σαν φυτό. Σύσσωμη η οικογένεια θα στραφεί τελικά εναντίον της. Η βραβευμένη “Χορτοφάγος” είναι μια ιστορία καφκικής σύλληψης που αναπτύσσεται σε τρεις πράξεις. Ένα μυθιστόρημα σαγηνευτικό και αλλόκοτο, βίαιο και αισθησιακό, με το οποίο η Χαν Γκανγκ, από τις δημοφιλέστερες λογοτεχνικές φωνές της Άπω Ανατολής, διερευνά την επιθυμία και την ντροπή, την καταπίεση και την εξουσία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΜΑΘΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ 

Ήταν χειμώνας και εκείνη ακόμη νεαρή όταν έχασε για πρώτη φορά την ικανότητα της ομιλίας της. Χωρίς καμία ένδειξη, χωρίς συγκεκριμένη αιτία. Αυτό που την έκανε να αρχίσει και πάλι να μιλά ήταν μια λέξη από μια άλλη, ξένη γλώσσα, τη γαλλική. Η ίδια γυναίκα, η οποία κατόπιν χώρισε, στερήθηκε την επιμέλεια του παιδιού της και έχασε ξανά την ομιλία της, αποφασίζει κάποια στιγμή να ασχοληθεί με τα αρχαία ελληνικά. Τότε λοιπόν συναντά έναν καθηγητή του οποίου η όραση φθίνει μέρα με τη μέρα. Εκείνος, έχοντας τα δικά του υπαρξιακά αδιέξοδα, ριζωμένα στο παρελθόν, παρατηρεί προσεκτικά την αμίλητη και αγέλαστη γυναίκα που φοιτά στην Ακαδημία, συγχρόνως όμως, παρά τη συμπόνια του, αισθάνεται τρόμο μπροστά στην αδιαπέραστη σιωπή της. Και μολονότι δεν το επιδιώκουν, ούτε καν το ελπίζουν, το εγκόσμιο θαύμα συντελείται. Δύο τραυματισμένοι άνθρωποι τα καταφέρνουν, τα καταφέρνουν μαζί, ξαναβρίσκουν την επιθυμία να επικοινωνήσουν και σταδιακά έρχονται όλο και πιο κοντά ο ένας στον άλλο. Η Χαν Γκανγκ, η πιο διάσημη συγγραφέας της σημερινής Νότιας Κορέας, αφηγείται μοναδικά την ιδιαίτερη πορεία δύο πληγωμένων ψυχών προς το φως. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΑΤΑΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΠΟΥ

«Αν πάντως το ερώτημα είναι κατά πόσο η κορεατική κοινωνία είναι συντηρητική, νομίζω ότι θα πρέπει να σας πω ότι πρόκειται για μια υβριδική κοινωνία, όπου τα πάντα συνυπάρχουν δυναμικά και ταυτόχρονα βρίσκονται σε αντίθεση: παραδοσιακές αξίες παράλληλα με εξελιγμένη τεχνολογία πληροφοριών, πειραματισμός, ατομικιστικές τάσεις μαζί με κοινωνική συνείδηση».

Παρακάτω αναφέρεται στο μυθιστόρημά της «Η Χορτοφάγος»:

«Αυτό το μυθιστόρημα μιλάει για τη δυνατότητα ή μη της ανθρώπινης βίας και της αθωότητας. Ταυτόχρονα, μιλάει για το φυσιολογικό και την τρέλα, την ηθική και την απόδραση από όλα αυτά. Σε κάποιο σημείο η μητέρα της ΓιόνγκΧιε της λέει: “Αν δεν τρως κρέας, οι υπόλοιποι άνθρωποι του κόσμου θα σε φάνε”. Παρακολουθούμε την απομόνωση και τον κίνδυνο αυτού του μοναδικού ατόμου που δεν τρώει κρέας μέσα σε έναν κόσμο όπου όλοι είναι κρεατοφάγοι, την εικόνα της ΓιόνγκΧιε που προσπαθεί να διατηρήσει την πεποίθησή της, με κίνδυνο της ίδιας της της ζωής, και πιστεύει ότι δεν είναι άνθρωπος μέσα στον ανθρώπινο κόσμο».

«Ως παιδί διάβασα την ελληνική μυθολογία. Ειδικά η ιστορία του Απόλλωνα και της Δάφνης μού είχε κάνει μεγάλη εντύπωση. Θυμάμαι, όταν κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα, διάβασα με ενδιαφέρον την ανάλυση ενός κριτικού ο οποίος βασίστηκε στη μυθολογική ιστορία της Δάφνης. Όταν έγραφα το μυθιστόρημα, δεν το έκανα συνειδητά, αλλά ίσως η ιστορία είχε παραμείνει στο υποσυνείδητό μου».

[Σημείωση: Οι απόψεις του γράφοντα στηρίζονται αποκλειστικά στο δικό του προσωπικό, υποκειμενικό κριτήριο και μετά από ανάγνωση τουλάχιστον τριών βιβλίων από κάθε συγγραφέα, όχι πάντα των πιο εμπορικών και  ευπώλητων αυτού.]

[Πηγή φωτογραφίας: The New York Times]

[Τόλης Αναγνωστόπουλος – Ας γνωριστούμε]