«ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΟ, η Χαρά, ο Δημήτρης και τι δεν πρέπει να ξεχάσουμε», γράφει  η Μαρία Πανούτσου

Τι έμεινε στα χέρια τους
τι θυμάται πια η αφή τους
τι περίσσεψε από τόση πείρα στο κορμί τους
μετά από τόσο ήλιο τόσο αγώνα
τι εκέρδισε το δέρμα
μετά από τόσο φως
μετά από τόση φωτιά
τι κέρδισαν τα μάτια τους
έμεινε τίποτα από τη θλίψη τους
λούφαξε η γνώση μεσ’ στο αίμα τους
διασκέλισε ποτέ η πίκρα τους
την τρυφερή κορυφή των ώμων μιας γυναίκας
και σιωπάς
και μένεις μόνος
και γράφεις τ’ όνομά σου
στην αγχόνη

«Στην αγχόνη έγραψε το όνομά της η δική μου γενιά

αλλά δεν υποχώρησε.

Πολέμησε σε όλους τους τομείς…»

 

Δημήτρης  Χριστοδούλου

1978,   Αθήνα, κάπου στην Κυψέλη.

Τον Δημήτρη  Χριστοδούλου  τον γνώρισα με την φοίτηση μου  στην σχολή  θεάτρου της Χαράς Κανδρεβιώτου και  του Γιάννη Νικολαΐδη.  Είχαν ιδρύσει ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΟ  και εγώ λάτρης των μικρών χώρων, επέλεξα τότε την σχολή τους. Είχα δει και την παράστασή  τους «Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ, Ο ΜΠΩΝΤΛΑΙΡ ΚΑΙ Ο ΜΠΑΛΑΝΤΕΡ». Εκεί  λοιπόν  ολοκλήρωσα το πρώτο έτος της σπουδής στο θέατρο.

Από  τότε και λίγο πριν, εκείνον τον καιρό, πηγαινοερχόμουν Λονδίνο – Αθήνα πάλι για θεατρικές σπουδές και για σωματική άσκηση. Κοντά  στην  Χαρά όμως  έγινε η πρώτη επίσημη  σπουδή  για το θέατρο  στον τόπο μου. Βέβαια είχα ήδη κάνει και παρουσιάσεις και  σπουδές στο θέατρο και στο χορό  από πολύ πριν αλλά όλες αυτές οι εκδηλώσεις λόγω του ότι έγιναν  όταν ήμουν έφηβη, έχουν ένα σπουδαστικό  χαρακτήρα  (πολλοί να τις θεωρούσαν ερασιτεχνικό στάδιο)  και ακριβώς για τον λόγο αυτό  ό,τι έκανα τα χρόνια εκείνα, θέατρο και χορό,  είχαν απόλυτη αφοσίωση και  έναν αυστηρό επαγγελματισμό.

Λέω της Χαράς  ωσάν να ήταν φίλη μου. Όχι δεν ήταν. Ούτε ο Γιάννης ήταν φίλος μου. Όμως η Χαρά ήταν  ένας άνθρωπος  ολάνοιχτος,  τόσο ζεστός που συχνά δεν την άντεχες. Τόσο δοτική, ανοιχτή  στην συζήτηση αλλά και  απόλυτη  και τόσο έτοιμη να  βοηθήσει, να κατευθύνει,  να ελευθερώσει τελικά. Πολύτιμη επιρροή  για έναν  νεότερο άνθρωπο. Πολύ ευαίσθητη, πολύ ανθρώπινη. Φαντάζομαι θα υπάρχουν άνθρωποι να μιλήσουν για τα  χαρίσματα  της  Χαράς  Κανδρεβιώτου,  άνθρωποι  που υπήρξαν κοντά της, πολύ πιο κοντά της από εμένα  και  ήταν  και φίλοι και οι συνεργάτες της. Πιστεύω ότι είναι καιρός  να  γίνει ένα αφιέρωμα  στην Χαρά ολοκληρωμένο.

Υπήρξα μαθήτριά της για ένα χρόνο, αλλά ένας χρόνος  στην σχολή τότε της Χαράς  ισοδυναμούσε με μια ευρεία παιδεία  χρόνων, σε όλα τα επίπεδα. Κοινωνικά,  πολιτικά, θεατρικά, τα της τέχνης,   τα της καθημερινότητας,  τα της λογοτεχνίας. Μιλούσε για όλα, προσέγγιζε τους πάντες  και τα πάντα,  πρότεινε  ιδέες,  ξεσκάλιζε το παρελθόν με μαρτυρίες  και συνήθως  όλα αυτά,  με μια ελαφρότητα και αθωότητα  έφηβου.  Πολιτικοποιημένη  μέχρι το κόκαλο, αντιμετώπιζε όλα τα θέματα  με κριτική ματιά και κοφτερό λόγο.  Η Χαρά  υπήρξε ηθοποιός,  δασκάλα, σκηνοθέτιδα και συγγραφέας, ερμηνεύτρια. Αν πρέπει να βρω μια και μόνη λέξη για την Χαρά.  Ναι… η λέξη είναι  γενναιόδωρη. Ναι, αυτό ήταν  η Χαρά,  γενναιόδωρη.

Τώρα που γράφω, την φέρνω στο  μυαλό μου  με το τσιγάρο της, την ένταση της έκφρασής της,   την έτοιμη για κάτι μεγάλο. Το πώς ήμουν εγώ τον καιρό εκείνο  είναι  τόσο πολυσύνθετο και πολύπλοκο που δεν θα το αναφέρω  σε αυτό το ημερολόγιο,  αφού σκοπός μου είναι να μιλήσω  για  δύο σημαντικούς  απάνθρωπους (που  όμοιοί τους δεν είναι εύκολο να υπάρξουν  σήμερα, αφού δεν υπάρχει και η εποχή που τους δημιούργησε ) και όχι για μένα, αλλά  την Χαρά  και τον Δημήτρη.

Η αδελφή της Χαράς  ήταν η Μαρία Κανδρεβιώτου,  ζωγράφος  και αρχιτεκτόνισσα,  σύντροφος του Δημήτρη Χριστοδούλου. Εκεί  στην σχολή  τους γνώρισα  αφού σύχναζαν  και από τις  κουβέντες της Χαράς  είχα  έμαθα για το έργο τους  και έτσι άρχισα να συχνάζω στις εκθέσεις της Μαρίας και να διαβάζω   το έργο του Δημήτρη Χριστοδούλου. Δεν είχα ιδιαίτερες σχέσεις μαζί τους αλλά έχω την αίσθησή τους  από τις λίγες αλλά τόσο  σημαντικές  ώρες  που περάσαμε μαζί  με συζητήσεις στο γραφείο ή στο σαλονάκι της Χαράς  όταν  έγιναν και ήμουν παρούσα.  Από τον Δημήτρη  έχω ένα βιβλίο, χαρισμένο από τον ίδιο, τον καιρό εκείνο. Ήταν το 1978-‘79.

Θυμάμαι αυτούς τους ανθρώπους ως  μέγα- ανθρώπους,  με την έννοια ότι  ήταν τόσο γεμάτοι με πίστη  στην ζωή, στον άνθρωπο,  στις υπερβάσεις, στην  τέχνη, στο δίκαιο, στην ελευθερία,  στην συζήτηση… Ναι, στην συζήτηση… Στις  συζητήσεις και όχι στους αυτάρεσκους μονολόγους του σήμερα. Είχαν ένα  μέγεθος ψυχικό και   σωματικό,  πολύ  άμεσο,  γήινο, ατόφιο και συγχρόνως απλό και εύκολο  να το αγγίξεις χωρίς να  πάθεις κακό.

Δεν θυμάμαι πολλά  για την σχέση μου μετά την σχολή, θα πρέπει να  ρωτήσω κοινούς φίλους,  σκόρπιες εικόνες μου έρχονται, πρέπει να τις  συνδέσω, όμως  τη χρονιά   που πέρασα  κοντά στην παρέα της Χαράς  Κανδρεβιώτου την θυμάμαι και θα την θυμάμαι. Αναφέρω χαρακτηριστικά την αγάπη της  για τον Κατσούρμπο, του Γ. Χορτάτση, με ένα πολύ μικρό απόσπασμα  από το έργο  και θα καταγράψω  και ένα ποίημα του Δημήτρη  Χριστοδούλου, από το βιβλίο που μου είχε χαρίσει ο ίδιος,  τις  ΑΙΧΜΕΣ,  με εξώφυλλο  της  Μαρίας  Κανδρεβιώτου.

Αξίζει  να διαβάσετε   τον Κατσούρμο,  η γλώσσα υπέροχη και πολύ διασκεδαστική  και το περιεχόμενη  επίσης και τόσο  σύγχρονο.   (Ανίσως κ’ εκουδόυνιζε στο σπίτι μου αποκάτω μιαν ώρα το  σακούλι του με  κίτρινα  γεμάτο…)

 

 

 

 

 

 

 


Αλλά  και την ποίηση  του Δημήτρη Χριστοδούλου  σας προτείνω  μήπως  και  σας πείσω να τον  ψάξετε,  να τον διαβάσετε.

 

Ο Μηδέν

Το Μηδέν

 

Κι αφού είναι όλα στο μηδέν

γιατί  να πάω στο κάτεργο ποια είναι η φωνή μου;

 

Δεν είμαι εγώ

δεν είσαι εσύ

κανένας μας δεν   είναι

ο ένας  πάει εκδρομή

ο άλλος  στον υμέναιο

ο ένας πάει τα βόλεψε

ο άλλος τα βολεύει

και  τα λοιπά ο άνεμος…;

 

TOTE;

 

Από τις ΑΙΧΜΕΣ 67


Επίλογος

Μαρτυρία!

Ξημέρωνε Τρίτη, 5 Μάρτη 1991. Το ρολόι έδειχνε 3 το πρωί όταν  ο Δημήτρης Χριστοδούλου άφησε την τελευταία του πνοή. Άπορος, χωρίς σύνταξη, χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, νοσηλευόταν σε ένα ράντζο στο Λαϊκό Νοσοκομείο, απ’ όπου και μεταφέρθηκε σε ιδιωτική κλινική μετά από παρέμβαση του Μίκη Θεοδωράκη. Γεννήθηκε στο Μεταξουργείο το 1924.

[Τι να πω  για  την Ελλάδα  του τότε μα και του τώρα…]

Αθήνα – Κέα 2021


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΘΙΑΣΟΣ ΘΠ=Μικρό Θέατρο

Δημήτρης  Χριστοδούλου

Ίσως σας αρέσει και

Αφήστε το σχόλιο σας

*

Ας γνωριστούμε

Όσοι αγαπάτε τη γραφή και μ’ αυτήν εκφράζεστε, είστε ευπρόσδεκτοι στη σελίδα μας. Μέσω της γραφής δημιουργούμε, επικοινωνούμε και μεταδίδουμε πολιτισμό. Φροντίστε τα κείμενά σας να έχουν τη μορφή που θα θέλατε να δείτε σε αυτά σαν αναγνώστες. Τον Μάρτιο του 2016 ίδρυσα τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής», με εφαλτήριο την αγάπη μου για τις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και την ανάγκη ... περισσότερα

Αρχειοθήκη