[Από το τετράδια των σημειώσεων και τα προσωπικά μου ημερολόγια]

Η ολική κίνηση το σώματος, καθώς και η ευαισθητοποίηση των ποδιών, των πελμάτων, αλλάζει όλη την αίσθηση του ανθρώπου και την σχέση του με ό,τι τον περιβάλλει.  Χέρια και πόδια, με σωστή άσκηση απελευθερώνουν το κέντρο του σώματος και επεκτείνουν τον νου.

*

Με την πάροδο των χρόνων, που δουλεύω στο  θέατρο, ως δασκάλα και  ως ηθοποιός, είδα ότι η γραφή με το χέρι, είναι μια άσκηση του μυαλού με πολύ θετικά  αποτελέσματα για την υγεία, πέρα από την δημιουργική κατάσταση που εισέρχεται το σώμα, με τη λειτουργία των δαχτύλων του χεριού. Δυσλειτουργίες τού εγκεφάλου μπορούν να διορθωθούν με την καλλιγραφία. Μάθημα που υπήρχε στα σχολεία -το βίωσα και εγώ- και έχει βέβαια καταργηθεί. Με τις επιπτώσεις  που  ακόμη δεν έχουν  εξερευνηθεί, αν και έχουμε πολλές ενδείξεις, με τα αποτελέσματα που παρατηρούμε στον εαυτό μα και στους άλλους με την χρήση του πληκτρολογίου. Έχουμε το παράδειγμα  του ευφυούς  Αμερικανού σκηνοθέτη Robert Wilson  και όχι μόνο, που με την  εργασία  που του  υποβλήθηκε τής καθημερινής καλλιγραφίας,  που τόσο τον  βοήθησε η δράση αυτή  στην εφηβεία  να απαλλαγεί από τον τραυλισμό και τις συνέπειες  του τραυλισμού, στην  ψυχολογία του.

2000, Tom Waits, Kathleen Brennan and Robert Wilson  προσεγγίζουν τον Woyzeck του Georg Büchner.  Φωτογραφία: Krafft Angerer.

*

Αναζητώντας τα νέα ρεύματα στο θέατρο, διαπιστώνω σκηνικές κατασκευές όπου ο άνθρωπος, το σώμα του, το ιερό σώμα του ανθρώπου, είναι διακοσμητικό στοιχείο στην όλη  σύνθεση. Δεν θα το ονομάσω αυτό το φαινόμενο. Αυτό-ονομάζεται μόνο του καθώς και οι καλλιτέχνες που εφαρμόζουν την τακτική αυτή, αλλά και οι θεωρητικοί που την ενστερνίζονται. Βέβαια η εποχή μας έχει παρόμοια χαρακτηριστικά και το θέατρο τα εκφράζει. «Το θέατρο  κάθε φορά μιλάει  για  την εποχή του». Αυτό είναι  και το επιχείρημα όσων πρεσβεύουν  την αισθητική – ηθική, της κατασκευής.  Δεν με βρίσκει σύμφωνη. Το θέατρο δεν εκφράζει μόνο την εποχή του, είναι τέχνη διαχρονικής  σύνθεσης.

*

Jean Rhys: Μια αινιγματική συγγραφέας που δεν χαρίζεται ούτε σε άνδρες ούτε σε γυναίκες και καλό είναι να διαβαστεί στη γλώσσα που γράφτηκε το έργο της. Το έργο της, μάθημα γραφής. Οι μεταφράσεις του έργου της  στην Ελλάδα, κατά την γνώμη μου, δεν ευτύχησαν. “Today I must be very careful, today I have left my armor at home”.    Ή   “There are always two deaths, the real one and the one people know about”. Μ’ αρέσει  να την διαβάζω  στην γλώσσα που έγραψε.  Δεν μεταφράζεται  αν και   είναι πεζά τα γραπτά της και ίσως πιο εύκολα να μεταφραστούν από όσο θα ήταν αν έγραφε ποίηση.  Για ένα περίεργο λόγο  η γοητεία της χάνεται στην μετάφραση. “Something came out from my heart into my throat and then into my eyes”.  Ίσως γιατί δεν είναι  τα αγγλικά της  μητροπολιτικής Αγγλίας,  αλλά των αγγλικών αποικιών. Σε  αυτό  το θέμα θέλω να επανέλθω.

*

Τo να ξαναγυρνάς στις αρχές της τέχνης σου, της ζωής, της προσωπικής σου πορείας, πιστεύω ότι είναι μια πράξη συνειδητής πνευματικής ειλικρίνειας και αναζήτησης, μιας ισορροπίας και συνύπαρξης του καλού και του κακού. Αυτό κάνω και θα κάνω όσο μου επιτρέπει η ζωή να υπάρχω.

*

Η σχέση μου με το μέλλον έχει αλλάξει με τα χρόνια. Σήμερα για μένα, το μέλλον αντιπροσωπεύει μια αόριστη επιθυμία για ελευθερία και ο στόχος μου είναι πως να σταθώ στον αντίποδα της τέχνης. Ξέρω ότι αυτό δεν είναι εύκολο και θα μου χρειαστεί πολύς καιρός ακόμα. Όμως αυτός είναι ο στόχος μου για το μέλλον. Προς το παρόν εργάζομαι πολύ και δεν μπορώ να σταματήσω, όμως ό,τι κάνω το τοποθετώ στον ενεστώτα δηλαδή στο παρόν. Το μέλλον είναι εδώ στο τώρα.

*

Το θέατρο είναι χώρος αίρεσης και αμφισβήτησης από την γένεσή του. Ανέκαθεν το θέατρο εξέφραζε τα προβλήματα, τις ανησυχίες και τους φόβους των ανθρώπων. Δεν είναι Μουσείο, δεν είναι Εκκλησία, δεν είναι Βουλή, όμως τα περιέχει και τα τρία (περιέχει θρησκευτικότητα – πολιτική σκέψη – επαναστατικότητα – τεχνική) και τα υπερβαίνει. Αν λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές του, είναι χώρος δύναμης για όσους συμμετέχουν σ’ αυτό. Απ’ όλες τις τέχνες, είναι η πιο ανθρώπινη γιατί είναι εφήμερη. Τίποτα δεν μένει από μια θεατρική παράσταση, μόνο μερικές φωτογραφίες και η μνήμη των ανθρώπων που την είδαν. Τίποτα άλλο. Ακριβώς όπως στη ζωή. Καμία εποχή δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το θέατρο. Είναι ο συνδετικός μας κρίκος με το παρελθόν, με τον ίδιο μας τον εαυτό. Το θέατρο θα υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι, γιατί ο άνθρωπος δεν μπορεί να χάσει τελείως τη μνήμη του. Η εποχή μας με τις δυσκολίες της θα περάσει, όπως πέρασαν άλλες εποχές και το θέατρο θα συνεχίσει να συντροφεύει τον άνθρωπο, στα αδιέξοδά του, στις λαχτάρες και τις ανησυχίες του, στις χαρές και στις λύπες. Είναι μια μορφή έκφρασης από τις πιο πολύπλοκες και ο παιδευτικός χαρακτήρας του θεάτρου θα υπάρχει, όσο εμείς τον έχουμε ανάγκη. Καμία εποχή δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το θέατρο. Είναι ο συνδετικός μας κρίκος με το παρελθόν, με τον ίδιο μας τον εαυτό.

[Copyright ©  Μαρία  Σκουλαρίκου-Πανούτσου]