Φόβος. Στην ελληνική μυθολογία ήταν ο γιός του Θεού Άρη και της Θεάς Αφροδίτης. Καλά… ακαταμάχητος συνδυασμός! Ρωμαλέος, τολμηρός, δυνατός, ατρόμητος και… γοητευτικός, ερωτικός, σαγηνευτικός, ελκυστικός! Ε, με τέτοιους γονείς τι άλλο θα μπορούσε να ήταν. Μην ακούτε αυτά που λέγονται, πως οι αρχαίοι ημών πρόγονοι του είχαν δώσει τη μορφή σάτυρου ή πως είχε μια κεφάλα να! ίδια με του λιονταριού. Όι [1]. Εμένα ν’ ακούτε. Ο Φόβος ήτουνε [2] κούκλος.  Επίσης, ο Φόβος ήταν η προσωποποίηση του… φόβου. Ε, μα ναι ντε! Διότι, αν δεν προσωποποιήσουμε το φόβο μας τότε τι στον κόρακα φοβόμαστε; Να μην ξέρουμε; Να έχουμε, τελοσπάντων και μείς κάποιον να βρίσουμε, κάπου να κάνουμε μια σπονδή, ένα τάμα, κάτι. Θα μου πείτε, βρίσιμο και τάμα δεν παν αντάμα. Όχι, πάνε, πάνε! Διότι, ως γνωστόν κι ο Άγιος φοβέρα θέλει[3].

Φήμες τοποθετούν τον άνθρωπο να φοβάται από τη στιγμή που πήρε πόδι απ’ τον Παράδεισο. Έφαγε ένα ρημάδι μήλο κι άρχισαν τα βάσανα κι οι ερωτήσεις, κυρίως προς τον εαυτό του και μετά προς τον Πλάστη – ή μήπως ισχύει το ανάποδο;… Και βιώνει έκτοτε όλη την γκάμα του φόβου, από απλή ανησυχία και ελαφρύ άγχος μέχρι πλήρη πανικό και τρόμο. «Αναίτια;» θα διερωτηθείτε. Όχι βέβαια, αδύναμοι είμαστε, ευάλωτοι ναι, ανασφαλείς ακόμα – ακόμα, αλλά δεν είμαστε τρελλοί. Τουλάχιστον όχι όλοι μας… όχι ακόμα. Τα ύστερα του κόσμου αντιμετωπίζουμε, καθημερινά σχεδόν, να μην φοβηθούμε και λιγουλάκι;

Βέβαια, οφείλουμε να πούμε πως ο φόβος είναι πολύ υγιές πράγμα! Ω, ναι. Εντάξει, ευχάριστο συναίσθημα δεν το λες, αλλά, αν είναι σωστά παλαντζαρισμένος καλά κάνει και μας βρίσκεται λίγο όταν πρέπει. Ο φόβος είναι ένα από τα βασικότερα συναισθήματα του ανθρώπου, που προκαλείται όταν συνειδητοποιούμε έναν κίνδυνο, μια απειλή, πραγματικά ή πλασματικά. Είναι ένας ωραιότατος μηχανισμός άμυνας, εν ολίγοις, που σκοπό έχει να θέσει τον εαυτό μας σε εγρήγορση για την έγκαιρη και σωστή προστασία του «από πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν»[4]. Το πήραμε χαμπάρι, λοιπόν, κι εμείς πως «ο φόβος φυλάει τα έρμα» [5] και… του βγάλαμε τα μάτια. Όχι του φόβου. Τα δικά μας. Αχόρταγοι σε όλα μας βρε παιδί μου! Ακόμα και στο φόβο με τη σέσουλα σερβιριζόμαστε. Φοβόμαστε όλα αυτά που γίνονται ή θα γίνουν για μας, με ή χωρίς εμάς! Κι αν δεν είσαι του διαλογισμού να έχεις φτάσει σε κατάσταση ζεν και να περπατάς στα κάρβουνα ξυπόλυτος, να κοιμάσαι στα καρφιά ξεβράκωτος και να αιωρείσαι και λίγο στη στάση λωτού άμα λάχει, πάει, σε πήρε η μπάλα. Το ‘χασες το παιχνίδι, πως το λένε; Φόβος – εσύ, 1-0. Αυτό.

Έχουμε καταλήξει να φοβόμαστε και τον ίδιο τον ίσκιο μας. Για χάρη της κρίσης και των σημείων των καιρών. Για τα παιδιά μας, την αφεντιά μας, για την Ελλάδα ρε γαμώτο [6]. Για το αν θα έχουμε να φάμε, τί θα ντυθούμε, πώς θα σπουδάσουμε, τα λεφτά που θα χάσουμε, που θα μείνουμε, όσοι μείνουμε, πως θα πληρώσουμε, μην μας τα χώσουνε, πού πάει η εγκληματικότητα, μην πέσουμε στα σκληρά [7], μην αρρωστήσουμε και δεν έχουμε ληγμένα, τι γίνεται με τους μετανάστες, τους σεισμούς και τα τσουνάμι, και, προπαντός, μη χάσουμε τον Γιάννη! Αυτό κι αν είναι άγχος! Γιατί, ως γνωστόν επίσης, σπίτι χωρίς Γιάννη προκοπή δεν κάνει!

Κι ήρθαν τα άγχη κι οι φόβοι και μας κατσικώθηκαν στο σβέρκο και δεν τολμάμε ούτε να γελάσουμε μ’ ένα αστείο βρε αδερφέ, έτσι για την αλητεία, μην τυχόν και μας δακτυλοδείξουνε ως ανάλγητους, αναίσθητους, αφιλόπατρεις, πλουσίους ή γελοία και μικροαστικά συναισθηματικούς… και λοιπά επιστημονικά.

Και ερωτώ. Ξέρει κανείς να μου πει, με ημερήσια ανάλυση παρακαλώ, τι στην ευχή μέλλει γενέσθαι… εν γένει; Όχι, γιατί αν ξέρει, ας μου πει και μένα μην με τρώει τσάμπα το άγχος και ρυτιδιάσω πριν της ώρας μου! Το ερώτημα δεν απευθύνεται στον Μεγαλοδύναμο.

Όχι, δεν λέω ούτε να μην ονειρευόμαστε, ούτε να μην ελπίζουμε, ούτε να μην θέτουμε στόχους, ούτε να μένουμε άπραγοι μασώντας δάφνες και περιμένοντας χρησμό [8]! Αλλά να προσέξουμε λιγάκι εκείνο το σημείο μεταξύ φόβου και φοβίας. Γιατί όταν ο φόβος πλανάται ανέμελος απάνω απ’ το κεφάλι μας, έτσι γενικά και αορίστως και γίνεται εμπόδιο στην καθημερινότητά μας, έχει γίνει φοβία. Και η φοβία, εξ’ ορισμού, είναι ένας επίμονος και, προπαντός, παράλογος φόβος. Κι απ’ όσο ξέρω, για δύο πράγματα δεν αξίζει να στενοχωριόμαστε. Για αυτά που διορθώνονται και γι’ αυτά που δεν διορθώνονται. Ας αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας ό,τι μας φέρνει (ή ό,τι προκαλούμε) στην ώρα του κι όχι νωρίτερα. Θα μου πείτε «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν» [9]. Ε, καλά ντε, μαγειρέψτε αλλά μην φτιάξετε κι ένα μποστάνι μελιτζάνες μουσακά μέσα σε μια μέρα!

Απεταξάμην τον Φόβον [10] κι ας ήτουνε [2] και κούκλος! Ε μα πια…

[1] Όι: στα κρητικά το όχι.

[2] Ήτουνε: ιδιωματισμός της λέξης «ήτανε». Απαντάται συχνά στην ευρύτερη ορεινή Αργιθέα της Θεσσαλίας.

[3] Και ο Άγιος φοβέρα θέλει: λαϊκή ρήση. Σημαίνει πως δεν πετυχαίνεις το σκοπό σου αν ο άλλος απέναντί σου δεν νιώσει ότι μπορεί να υποστεί κάποιες συνέπειες από την άρνησή του να σε βοηθήσει.

[4] «από πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν»: από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Σημαίνει «από κάθε σωματική και νοητική ασθένεια» (Ματθ. Δ’ 23, Θ’ 35 και Ι’ 1).

[5] Ο φόβος φυλάει τα έρμα (τα έρημα): λαϊκή ρήση. Σημαίνει ότι η πιθανότητα μιάς τιμωρίας έχει αποτρεπτική δράση προς μιά ενδεχόμενη κακή πράξη, ακόμα και αν δεν υπάρχει άμεσος ή ορατός κίνδυνος.

[6] «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο»: έκφραση που είπε η Βούλα Πατουλίδου όταν της απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο για το αγώνισμα των 100μ μετ’ εμποδίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992.

[7] Σκληρά: τα λεγόμενα «σκληρά» ναρκωτικά, όπως η ηρωίνη, η κοκαϊνη κ.λ.π..

[8] Αναφορά στο αρχαίο Μαντείο των Δελφών, όπου οι ιέρειες – πυθίες μασούσαν δάφνες ή εισέπνεαν τον καπνό τους πριν μεταφέρουν την χρησμοδότηση του Θεού Απόλλωνα.

[9] Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν: λαϊκή ρήση. Σημαίνει να είναι κάποιος προνοητικός.

[10] Απεταξάμην τον Φόβον: παράφραση του «Απεταξάμην τον Σατανάν», αναφορά από το Μυστήριο της Βαπτίσεως, μεταφορικά χρησιμοποιείται για πρόσωπο ή συνήθεια που εγκαταλείψαμε ή απαρνηθήκαμε.