“Περί Επιθυμίας και λοιπών απαγορεύσεων”, γράφει η Κατερίνα Ευαγγέλου-Κίσσα

Επιθυμία. Αφηρημένη έννοια που μπορεί να σου κάνει πολύ συγκεκριμένα  τη ζωή δύσκολη.

Επιθυμία. Αφηρημένη έννοια που μπορεί να σου αλλάξει πολύ συγκεκριμένα τη ζωή άρδην.

Επιθυμία. Έννοια από κείνες τις δύσκολες, τις πολλές φορές ανεξήγητες, τις βαθιές, τις απροσδιόριστες, τις τελικά μοιραίες…

Επιθυμία. Η κινητήριος δύναμη του είδους μας. Επιθυμώ, άρα υπάρχω. Επιθυμώ, άρα ζω. Επιθυμώ, άρα ελπίζω. Επιθυμώ, άρα σκέπτομαι. Επιθυμώ, άρα αισθάνομαι. Επιθυμώ, άρα συνεχίζω, προσπαθώ, ονειρεύομαι  – στην θετική όψη του νομίσματος. Επιθυμώ και πονάω, γονατίζω, ζηλεύω, ελλείπομαι, εχθρεύομαι, παραιτούμαι, δυστυχώ – στην αρνητική όψη του ίδιου νομίσματος.

Επιθυμία. Η λέξη που όταν την ακούμε αμέσως την αντιλαμβανόμαστε ως ερωτική. Λες και το αντικείμενο της επιθυμίας μας αφορά μόνο τη σεξουαλική μας ζωή, άντε και τα αισθηματικά μας. Δηλαδή το να έχεις μια επιθυμία να πιείς ένα καφάσι παγωμένες μπύρες στην καθισιά σου δεν παίζει. Ή το να έχεις μια επιθυμία να γίνεις αστροναύτης όταν μεγαλώσεις, λέμε τώρα. Ή να εκδηλώσεις την επιθυμία να συμμετέχεις εθελοντικά σε μια φιλανθρωπική δράση βρε αδερφέ. Όχι. Έχουμε κατά έναν περίεργο τρόπο ιεραρχήσει την επιθυμία. Την έχουμε σπάσει σε κομμάτια και τα κομμάτια τα έχουμε ταξινομήσει ανάλογα το βάρος. Το πιο βαρύ στην κορυφή της πυραμίδας κι όλα τ’ άλλα από κάτω να το στηρίζουν. Και το μεγαλύτερο βάρος το έχει συνήθως η ερωτική επιθυμία. Κι άντε, παρά το παράδοξο του χτισίματος, λέμε καλά είναι, γιατί θέση δεν αλλάζει, μόνο φορά. Οπότε φαντάζεστε μια πυραμίδα ανάποδη, με την ερωτική επιθυμία καταπιεσμένη να προσπαθεί να ισορροπήσει στηριζόμενη στην κορυφή της, με από πάνω της όλα τα λοιπά που δεν έχουν το δικό της ειδικό βάρος;

Μεγάλη υπόθεση η επιθυμία. Εμπεριέχει μέσα της πολλές έννοιες. Την περιέργεια, για παράδειγμα. Την αγάπη. Την κακία. Τον πόθο. Το πείσμα. Και όλες τις αποχρώσεις μιας ζωντανής και καλπάζουσας, πολλές φορές, φαντασίας… Αυτή η φαντασία, μάλιστα, ευθύνεται στις πλείστες των περιπτώσεων για το κυνήγι. Φαντάζεσαι πώς θα είναι κάτι ή κάποιος και βάζεις το κεφάλι κάτω και σπρώχνεις με τα κέρατα. Κι άντε και τελικά το πετυχαίνεις, μπράβο σου και ζήτω σου και εις ανώτερα με υγεία! Άμα, όμως, σου βγει μάπα το καρπούζι σιχτιρίζεις την ώρα και την στιγμή που κόλλησες στην ιδέα και μοιρολογάς τα χρόνια που πήγαν χαμένα.

Τεράστια η δύναμη της επιθυμίας. Το σωστό ρήμα, που την εκφράζει σε όλο της το εύρος, θα έπρεπε να είναι το ρήμα «θέλω» και όχι το επιθυμώ. Θέλω. Το επιθυμώ ακούγεται πολύ ευγενές. Το θέλω είναι πιο κτητικό, πιο της προστακτικής. Θέλω να γίνω γιατρός. Θέλω να γλεντήσω τη ζωή μου. Θέλω να σου ‘στράψω μια ανάποδη. Θέλω πλούσιο γαμπρό. Θέλω να πα’ να πνιγείς. Θέλω να σε δω να μεγαλώνεις. Θέλω δυο μέτρα τούλι μεταξωτό και τέσσερα καρούλια κορδέλα, απ’ την πλατιά. Θέλω να είσαι ευτυχισμένος. Θέλω να πέσω και να κλαίω ώσπου να στερέψω. Θέλω να φάω μια πίτσα σπέσιαλ και επτά μερίδες μπάμιες. Θέλω να πιω όλο το Βόσπορο [1]. Θέλω να πάω στο φεγγάρι. Θέλω. Σε θέλω.

Πολλά τα παραδείγματα. Όλα είναι θέλω. Είναι όμως και όλα μπορώ; Πόσα από τα θέλω μας είναι πραγματικές, επιτακτικές  επιθυμίες και πόσα απλά ευχές ή ευσεβείς πόθοι, που θα μείνουν ανεκπλήρωτοι; Πόσα θέλω μας είναι κοινωνικώς αποδεκτά και πόσα κατακριτέα; Και πριν βιαστείτε να σκεφτείτε πως χεστήκατε (με το παρντόν) για τις κοινωνικές δομές και νόρμες, να σας προλάβω και να σας θυμίσω πως υπάρχουν και κατά συρροήν δολοφόνοι, ας πούμε. Με πιάνετε;

Η ερωτική επιθυμία, για παράδειγμα, είναι κατά κύριο λόγο επιθυμία για εξέλιξη της ζωής και δεν εξαρτάται απευθείας από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου (αν δεχτούμε βεβαίως πως αυτό το πράγμα, η ελεύθερη βούληση ντε, υπάρχει). Η ερωτική επιθυμία είναι έννοια αφηρημένη και απροσδιόριστη, γεννιέται μέσα από ένα τμήμα του εγκεφάλου, που λέγεται «παλαιοεγκέφαλος» και πρόκειται για το αρχικό τμήμα ανάπτυξής του [2]. Με απλά λόγια: χαίρε βάθος αμέτρητον [3]. Δεν ελέγχουμε, κυρίες και κύριοι, ποιόν θα επιθυμήσουμε. Αλλά μπορούμε να ελέγξουμε αν θα εκδηλώσουμε αυτήν μας την επιθυμία ή αν θα ενδώσουμε σε αυτήν μας την επιθυμία. Εκεί είναι όλο το παιχνίδι. Και κει φαίνεται ο κάθε άνθρωπος. Τι σύστημα αξιών έχει. Τι προτεραιότητες βάζει. Ποιους λογαριάζει και ποιους όχι μεταξύ Θεών, δαιμόνων και ανθρώπων. Και κάπου εκεί αρχίζουν οι απαγορεύσεις. Απανωτές σαν ασφαλίτικες σφαλιάρες.

Κι άντε, για το χατήρι της συζήτησης, ας αναρωτηθούμε αν αξίζει τόση καταπίεση. Για το οποιοδήποτε καταπιεσμένο θέλω μας. Για το οποιοδήποτε μετριασμένο θέλω μας. Ποιος ορίζει και βάσει ποιού συμφέροντος τι είναι άνομο ή απρεπές; Ποιος θα αναγνωρίσει την ακεραιότητά μας και την ευαισθησία μας; Πώς θα την ανταμείψει; Είναι η διατήρηση της καλής «βιτρίνας» μας ικανός λόγος για να καταπιέσουμε την όποια επιθυμία μας; Ή μήπως όλα γίνονται για την τήρηση κάποιας ισορροπίας; Για το καλό το δικό μας ή άλλων; Κι άμα με αυτό που επιθυμώ και πράττω βλάπτω μόνο εμένα, τότε τους άλλους τι τους κόφτει; Μήπως όλα γίνονται για να κληρονομήσουμε τελικά τον Παράδεισο; Πόσα «όχι» και «μη» χρειάζονται επιτέλους για να την περάσουμε αυτήν την ρημάδα την Πύλη; Η ανικανότητα των άλλων, που ανεχόμαστε, μετράει τουλάχιστον ως ελαφρυντικό; Ο πρότερος έντιμος βίος μας;

Πολλά τα μέτωπα. Φιλοσοφικά, σχεδόν, τα ερωτήματα. Ίσως η λύση να είναι η απομυθοποίηση όλων. Αλλά, απ’ την άλλη, πώς να απομυθοποιήσεις το φεγγάρι αν δεν πας εκεί να δεις πως δεν είναι παρά μια απλωσιά τόπος, που παιδεύεται κι αυτός μεταξύ εκτυφλωτικού φωτός και απόλυτης νύχτας;…


[1]Στίχος από το τραγούδι του Αλκίνοου Ιωαννίδη «Βόσπορος», σε στίχους και μουσική του Νίκου Ζούδιαρη.

[2] Πηγή: www.bioneurologics.gr

[3] Χαίρε βάθος αμέτρητον: έκφραση από τις Ακολουθίες των Χαιρετισμών. Έχει επικρατήσει και ως καθημερινή έκφραση και χρησιμοποιείται για κάτι το οποίο είναι παράλογο ή εξαιρετικά δύσκολο να εξηγηθεί.

Ίσως σας αρέσει και

6 Σχόλια

  • drmakspy
    10 Ιουνίου 2016 at 11:37

    πώς να απομυθοποιήσεις το φεγγάρι αν δεν πας εκεί να δεις πως δεν είναι παρά μια απλωσιά τόπος, που παιδεύεται κι αυτός μεταξύ εκτυφλωτικού φωτός και απόλυτης νύχτας;…

    Αυτό το κρατάω για φυλαχτό….

    • Κατερίνα Ευαγγέλου - Κίσσα
      15 Ιουνίου 2016 at 05:14

      Αλήθεια Σπύρο μου; Πόσο με συγκινείς!

  • κατίνα βλάχου
    10 Ιουνίου 2016 at 17:27

    Πολύ ωραίο κείμενο!

    • Κατερίνα Ευαγγέλου - Κίσσα
      15 Ιουνίου 2016 at 05:02

      Ευχαριστώ Κατίνα! Χαίρομαι που σου άρεσε!

  • Μάρκος Κωνσταντίνου
    10 Ιουνίου 2016 at 22:16

    “Welcome back” έστω και μια βδομάδα απουσίας εμφανή τα στερητικά αποτελέσματα! Πηγή επάνοδος σου πανηγυρική! Εξαιρετική ανάλυση στο σημείο και στο σύνολο! Σε ευχαριστώ τόσο!

    • Κατερίνα Ευαγγέλου - Κίσσα
      15 Ιουνίου 2016 at 05:02

      Εγώ ευχαριστώ πολύ, Μάρκο, για την αγάπη!

Αφήστε το σχόλιο σας

*

Ας γνωριστούμε

Όσοι αγαπάτε τη γραφή και μ’ αυτήν εκφράζεστε, είστε ευπρόσδεκτοι στη σελίδα μας. Μέσω της γραφής δημιουργούμε, επικοινωνούμε και μεταδίδουμε πολιτισμό. Φροντίστε τα κείμενά σας να έχουν τη μορφή που θα θέλατε να δείτε σε αυτά σαν αναγνώστες. Τον Μάρτιο του 2016 ίδρυσα τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής», με εφαλτήριο την αγάπη μου για τις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και την ανάγκη ... περισσότερα

Αρχειοθήκη