Καλό μήνα και από την Κύπρο, φίλοι αναγνώστες (και συνεργάτες) της Λόγω Γραφής!

ΔΙΑΒΑΖΕ. Είναι ο μόνος τρόπος να ταξιδεύεις παντού, μαγικά, χωρίς εισιτήρια και ταλαιπωρίες, να μαθαίνεις αλλά και να συνδημιουργείς με τον συγγραφέα. Αυτό ας ξέρουν τα παιδιά μας που ακυρώνουν ένα τέτοιο ωφέλιμο ταξίδι, αποσβολωμένοι σε τηλεοράσεις και ηλεκτρονικά. Οι Ελλήνων Παίδες, δεν μαθαίνουν σε καναπέδες…

Αλλά πριν αναγνωστεί το ποίημα μου ‘ΔΙΑΒΑΖΕ’, που μίλησε πριν πολλά χρόνια (ίσως να προφήτευσε), ας δούμε πώς ταιριάζει με αυτό ο Μύθος του κορυφαίου Σωκράτη.

Στο έργο του Πλάτωνα ‘Φαίδρος’ ο Σωκράτης αφηγείται τον μύθο του Θευθ, «κάποιου παλιού θεού» της Αιγύπτου. Ο πολυτάλαντος αυτός θεός επινόησε, ανάμεσα σε άλλα, τα γράμματα και τους αριθμούς (274 c-d). Εκθείασε στον βασιλιά Θαμούν (που ήταν και επίγειος θεός) τις αρετές της γραφής. Του έλεγε πως ‘‘η γραφή είναι φάρμακο της μνήμης’’, και πως η γραφή έχει δύναμη να κάνει τους Αιγυπτίους πιο σοφούς και πιο ικανούς να θυμούνται (274 e).

Παρόλ’ αυτά ο βασιλιάς Θαμούν αντέδρασε αρνητικά. Απάντησε στον Θευ ότι ‘‘θα συμβεί ακριβώς το αντίθετο, γιατί τα γράμματα θα προκαλούν λήθη, διότι δεν θα ασκείται η μνήμη’’. Εννοούσε ότι η γραφή δεν είναι φάρμακο μνήμης αλλά υπενθύμισης, [ούκουν μνήμης αλλ’ υπομνήσεως φάρμακον εύρες (275 e)].

Έμμεσα ο Πλάτων διά στόματος Σωκράτη και Θαμούν, εισηγείται ότι ο Θευθ ως δημιουργός (γραφής και αριθμών) δεν είναι ο καλύτερος κριτής του έργου του (274 e), δεν μπορεί να κρίνει αντικειμενικά την εφεύρεσή του.

Στο ποίημα μου ΔΙΑΒΑΖΕ, σκέφτομαι ότι όταν διαβάζουμε το κείμενο του συγγραφέα), το καταχωρούμε στη λήθη μας και μετά το ξαναγράφουμε. Από τα γράμματα δεν εξάγεται κάτι καθαρό και βέβαιο (275 c), λέει ο μέγιστος των φιλοσόφων Σωκράτης.

Προσθέτω σεμνά, υπέροχε Σωκράτη μας, ότι ο αναγνώστης όταν διαβάζει ‘’αναδεικνύει’’ την αξία των γραμμάτων και μάλιστα τη συμπληρώνει, αφού ταξιδεύει μέσα απ’ αυτά, συνδημιουργεί και συνεργεί. Η γραφή γίνεται διαχρονική χάρη στην ανάγνωση, η οποία ανυψώνει το Υπερεγώ του αναγνώστη. Και όταν, λέει ο Φρόιντ, το Υπερεγώ υψούται από την ποίηση και τις τέχνες, προστατεύει το αδύναμο Εγώ μας.

Στο ωραίο αυτό ταξίδι ας καλώ το παιδί μου με το πιο ωφέλιμο ρήμα: ‘ΔΙΑΒΑΖΕ’.

ΔΙΑΒΑΖΕ

Διάβαζε, το μπουμπούκι του βιβλίου ν’ ανοίξει

το παράθυρο διάπλατα στην άνοιξη.

Το άγαλμα αν διαβρωθεί και το μέταλλο της φωνής,

η ζωγραφιά αν ξεθωριάσει και η πινελιά του γέλιου,

το βιβλίο θα φωσφορίζει στο έβενος

το πνεύμα των μεγάλων που ταρίχευσε.

Διάβαζε, να δεις την ψυχή στον καθρέφτη του χτες,

το νόστο του Ομήρου να τελεσφορεί πατρίδα,

την Αντιγόνη, γεννημένη ν’ αγαπά και μόνο,

την Ανδρομάχη, χήρα κι ορφανό, ήλιο και σελήνη,

τη Βεατρίκη, ωραία στη θεία φλόγα του Δάντε,

το έσχατο φως του Γκαίτε, του Αϊνστάιν τον Χρόνο,

το Μέτρο, το ευ και το εύ γε της Ολυμπίας.

Απόψε στο δωμάτιό σου θα ‘ρθουν αυτόκλητοι φίλοι

σοφοί, ποιητές, επιστήμονες, να σου χαράξουν πορεία.

Οι τρίτοι όλοι κι αν σ’ εγκαταλείπουν, διάβαζε,

κι έρχεται ο πιστός δεύτερος, μάτι του νου της ψυχής,

που σε βλέπει πριν τον κοιτάξεις και σου μετουσιώνει

μαύρο κρασί το μελάνι, ροδοπέταλα τις σελίδες,

να δεις τους πάπυρους του Αριστοτέλη λευκές φτερούγες

να πετάξεις εκπολιτιστής στην Αλεξάνδρεια την Εσχάτη.

Διάβαζε, ν’ ακούς αίμα να ρέει στις φλέβες του χαρτιού,

δόνηση στα ψηφία του Διαδικτύου, που άλλοι δεν ακούνε.

Σι βόλε; Διάβασέ με, στα δάκτυλά σου ν’ αναστηθώ,           [1]

να συντυχάνω μαζί σου και να υπάρχω στην απουσία μου.  

Σήμερα το πρωί πέθανα∙ χθες βράδυ διάβαζα

Λάγκερλεφ στα σουηδικά, Πλάτωνα στα γερμανικά…          [2]

“ΔΙΑΒΑΖΕ” – Από την Ποιητική Συλλογή ‘ΔΙΑΔΡΟΜΗ Β- Ες πόθ’ έρπες’, Εκδόσεις ΣΜΙΛΗ, Αθήνα.

[1] Σι βόλε: Τι βούλεσαι / Τι θέλεις (στην Ελληνική των αρχαίων Κυπρίων).

[2] Σέλμα Λάγκερλεφ (1858-1940) Σουηδή συγγραφέας. Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1909.