Τη δοξολογία του ημιτελούς έρωτα παραδίδει στο κοινό του ο Νίκος Παπάνας με τη νέα του ποιητική συλλογή «Σε ανακηρύσσω νικήτρια» (Εκδόσεις Ιωλκός, Οκτώβριος 2021).

Μετά τη συλλογή «Πρώτη δημοτικού και άλλα» (Εκδόσεις Ιωλκός, Σεπτέμβριος 2019), ο ποιητής έρχεται στο προσκήνιο του έρωτα, παραδομένος στην έλξη, στην επιθυμία, στο πάθος. Ενώ δείχνει να βρίσκεται σε αναμέτρηση με τη λογική, αυτό γρήγορα αποδεικνύεται πρόσχημα και αμυδρά προβάλλει σε κάποιες στιγμές υποτιθέμενου εξορθολογισμού.

Η συλλογή χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο (Το ρολόι μου) δίνει το σκήπτρο στο αντικείμενο του πόθου με κεντρικό το ομώνυμο ποίημα Σε ανακηρύσσω νικήτρια, αναδεικνύοντας την καταλυτική παρουσία του.

Μέσα από τις συνεχείς αρνήσεις και τα αμέτρητα στερητικά επίθετα (ανεξημέρωτο, ανεξερεύνητο, ακούραστα, άψογο, αδιέξοδα, απρόβλεπτους, ασταμάτητα, άθελα, ακατανόμαστα, αδέξιος, άχρηστος) μεταφέρει την κατάφαση του αισθησιασμού, που φτάνει στην επίφαση της ηδονής: ποτά, κοκτέιλ, πάρτι, μουσική, παρκέ, χοροί, φιλιά, υπερηχητικοί καλπασμοί, παράτολμες νότες, ζάλη και λύτρωση, πληγωμένες σάρκες, φωτιές, σπασμένα γυαλιά, αγκαθωτά τριαντάφυλλα και νομισματοκοπεία πράξεων (αδιάφορο αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν) δημιουργούν ατμόσφαιρα έντονης συναισθηματικής φόρτισης.

Η δακρυσμένη αυλαία και ο Αρλεκίνος μάς φέρνουν στιγμιαία θλίψη δίπλα στην επίμονη αναφορά: άχρηστος. Άχρηστος για τον ποιητή είναι αυτός που δεν κατάφερε να κερδίσει στην αγάπη, για να κραυγάσει: κρίμα που δεν έχω ένα βασίλειο/ πρόθυμα να το ανταλλάξω/μ’ ένα σου μήνυμα, τηλεφώνημα… 

Έντονες εικόνες εναλλάσσονται πολύ γρήγορα και μάς ταξιδεύουν στο χώρο και στο χρόνο. Το ταξίδι εμπλουτίζεται και από τη διακειμενικότητα. Οι λογοτεχνικές εμπειρίες του δημιουργού μάς παρασύρουν σε δυνατά βιώματα, οδηγώντας μας σε κόσμους ονειρικούς. Υπάρχουν ακρότητες και σχήματα υπερβολής, που δίνουν τραγικότητα: τρομαχτική, το θαύμα, να με τρυπά με καρφίτσες, να δολοφονήσω τον ήλιο, μαχαίρι σφάζει, θεότρελο, παντού στάχτη, δεν προλαβαίνω ούτε. Μιας μορφής αριστοτελική κάθαρση: ταύτιση και ανοικείωση μαζί την ώρα της δράσης.

Η χρήση λατινικών λέξεων στους τίτλους ποιημάτων (Carpe noctem, Negroni) απλώς σκληραίνει την περιπλάνησή μας στις περιπέτειές του. Ο ποιητής σάμπως αποποιείται τη λυρική γλώσσα και ηθελημένα πεζολογεί μιλώντας για την ψυχή του με λέξεις απλές και με στίχους αμήχανους. Με πιο λυρική όμως διάθεση, απαντά και στο Γαλλικό ποίημα του Aragon Il n’y a pas d’amour heureux, επανερχόμενος στη χιλιοτραγουδισμένη ματαιοπονία του έρωτα.

Εκτός από τη δραματικότητα έχω και φωτογραφίες κάδρου, όπως το ρολόι, ο Αρλεκίνος, ή οι προσωποποιημένες έννοιες: το δίλημμα και η αυτοτιμωρία. Υπάρχουν επίσης το ποτήρι με Negroni, οι σελίδες μαθηματικών πράξεων. Σε όλες απεικονίζονται ο αυτοσαρκασμός και η απουσία. Κλαυσίγελος θα έλεγες, αν προσέθετες τους κρυστάλλινους διαδρόμους δίπλα στα βρόμικα και σκοτεινά δρομάκια.

Στο δεύτερο μέρος, Μια ιστορία σε θραύσματα, 17 σμιλεμένα, εύρυθμα χαϊκού παίρνουν τη στιγμή και την ανάγουν σε αιωνιότητα. Απόλυτες αντιθέσεις ρίχνουν τον ποιητή στο ναδίρ της απογοήτευσης ή τον ανεβάζουν στο ζενίθ της κατάκτησης. Βρισκόμαστε σε μια διαρκή πάλη εννοιών που φτάνουν σε σχέσεις σύζευξης ή αντίθεσης: φιλιά ή ξίφη; Αλήθεια; Ψέμα; Και προπαντός, τίγρης, αμνός ή και τα δύο μαζί; Δραματικές αντιθέσεις πολύ ασυνήθιστες για χαϊκού, εδώ αναδεικνύονται σε αρετή τους.

Να τολμήσουμε αναφορά στον Ηράκλειτο; Πόλεμος πατήρ πάντων. Η παλίντροπος αρμονία αναζητείται στη μουσική και στο χορό, ήδη από την πρώτη ενότητα: αδέξιος μουσικός, νότες, βιολοντσέλο, θέση μπαλέτου.

Ο ποιητής εδώ απελευθερώνεται. Αφήνει το συνειρμό του να τον απογειώσει. Δεν έχουμε μόνο τις συνηθισμένες ζωγραφικές πινελιές των χαϊκού. Στοιχεία της φύσης και συναίσθημα στροβιλίζονται στη δίνη της αγάπης. Απευθύνεται στον κλασικό Ιάπωνα ποιητή των χαϊκού Basho Matsuo, δηλώνοντας θέλω και καρδιοχτύπι,/ένδοξε Basho. Έτσι, μάχη, τρικυμία, ανύπαρκτος σπασμός, μελάνι πόθου, χαρά και δάκρυ φέρνουν μια παράξενη αναλαμπή, και πάλι πλήρη δραματικών αντιθέσεων: τι φωτεινό σκοτάδι.

Ο επίλογος (Γαλάζιο αδιέξοδο) ολοκληρώνει αλλά ομολογεί και το αδιέξοδο: η εξιδανίκευση της γυναικείας μορφής, η νηνεμία του γαλάζιου στοιχείου, η χορογραφία ζωής, ο εξαγνισμός της ύπαρξης επιτυγχάνουν την ισορροπία. Το λυρικό εγώ διαφεύγει μέσα από την αθωότητα των λέξεων στην καλλιέργεια των  ιριδισμών Της. Αέναη πεισματική εκδρομή στις λέξεις, τελικά, η πραγματικότητα του ποιητή. Στη διαδρομή του, δίνει μάχες και τις χάνει, θραύεται, υπακούει στους κραδασμούς της σάρκας, ταλανίζεται από τον έρωτα. Η ποιητική συλλογή κλείνει με την ανάδειξη της Ποίησης ως αέναης λύτρωσης: κι απόψε και πάντα (όπως γράφει για την αγαπημένη του). Και νυν και αιέν. Πάντα για όλους/κλειστό βιβλίο (όπως περιγράφει τον εαυτό του): εσύ θα το διαβάσεις;