Τόκυο 2020

Δεύτερη μέρα στην Ιαπωνία. Σήμερα πρέπει να πάω στην Οσάκα. Αδημονώ! Μου φαίνεται δύσκολο εγχείρημα γιατί  δεν είμαι αρκετά εξοικειωμένη με την λογική της χώρας. Δεν  τα πάω καλά με τα αυτόματα μηχανήματα στους σταθμούς, εδώ όλα είναι αυτοματοποιημένα και δεν έβγαλα καμία άκρη από τη σελίδα των τρένων στο διαδίκτυο… Όμως πρέπει να πάω στην Οσάκα, εκεί είναι όλες οι απαντήσεις που θέλω. Το ραντεβού μου είναι για το μεσημέρι. Η κυρία Τakao μου ζήτησε να φάμε μαζί και μου υποσχέθηκε πως θα μου λύσει όλες τις απορίες. Στο τηλέφωνο, ήταν ευγενική αλλά ψυχρή και μέσα μου φοβάμαι μήπως έκανα όλο αυτό το ταξίδι βασιζόμενη σε μια λάθος ιδέα. Αλλά πάλι πόσο σύμπτωση μπορεί να είναι;

Πρωί, πρωί ήμουν στον σταθμό. Περίμενα να δω ένα υπερμοντέρνο κτίριο, με εντυπωσιακή είσοδο, αλλά ο κεντρικός σταθμός ήταν ένα παλιομοδίτικo κτίσμα, με γκριζωπό τρούλο και κόκκινα τούβλα, κτισμένο τον προηγούμενο αιώνα. Όταν βλέπεις αυτό το κτίριο τίποτε δεν σε προετοιμάζει για όσα κρύβει στο εσωτερικό του,  την τεράστια έκτασή του με τα εκατοντάδες μέτρα διαδρόμων, τους ορόφους, τα καταστήματα και ούτε μπορείς να  φανταστείς πως είναι ο μεγαλύτερος σταθμός τρένων της πόλης. Το κτίριο Marunouchi[1] στέκει εκεί αγέρωχο από το 1914. Κι άλλη σύμπτωση! Τη χρονιά αυτή γεννήθηκε ο πατέρας μου.

Είχα ήδη αγοράσει ένα πράσινο πάσο, μια κάρτα που μου εξασφάλιζε οικονομικά εισιτήρια για ταξίδια με τρένο  και σκεφτόμουν να πάρω το Nozomi[2], της γραμμής Tokaido Shinkansen[3], το δεύτερο γρηγορότερο τρένο του κόσμου, όμως συμβιβάστηκα με το λίγο πιο αργό Hikari[4], για να μην πληρώσω επιπλέον χρήματα. Με την Welcome suica, μια καρτούλα σαν πιστωτική που μου έδωσαν μαζί με το πάσο, κατάφερα να αγοράσω από το αυτόματο μηχάνημα του σταθμού μερικές λιχουδιές για το ταξίδι.

Το Hikari, έλεγε η διαφήμιση, τρέχει με  320 km/h! Έψαξα για το πώς θα επικυρώσω το εισιτήριό μου αλλά άκρη δεν έβγαλα. Ευτυχώς μια υπάλληλος μου εξήγησε τι πρέπει να κάνω και αφού ξέμπλεξα με τις Yaesu[5] και Marunouchi μεριές του σταθμού και τις επικυρώσεις, πήγα στην πλατφόρμα  να περιμένω το τρένο.

Μόλις έφτασα, ένα τρένο σταμάτησε μπροστά μου. Χαμογέλασα. Μια φορά την παθαίνεις! Στη Γαλλία, χρόνια πριν,  όταν πήγα να πάρω το Thallys[6], συνηθισμένη από τα τρένα στην Ελλάδα, ανέβηκα στο Thallys που σταμάτησε στην προβλήτα μπροστά μου, στις 10 και 5΄. Το εισιτήριό μου έγραφε πως το τρένο μου αναχωρεί στις 10 και 15΄. Στη θέση μου όμως καθόταν άλλος… Και ευτυχώς! Είχα ανέβει σε λάθος τρένο και αντί για την Κολωνία, όπου πήγαινα, δεν ξέρω πού θα βρισκόμουν!

Έτσι και τώρα. Ρώτησα πάντως κάποια υπάλληλο, για να είμαι σίγουρη.

Το τρένο έφτασε ακριβώς ένα λεπτό πριν την προκαθορισμένη αναχώρησή του. Τα πράσινα βαγόνια (έτσι αποκαλούσαν τη θέση που είχα διαλέξει) ήταν στο μέσον του συρμού και βρήκα εύκολα τη θέση μου. Φώλιασα μέσα της και κοίταξα από το παράθυρο. Σχεδόν δεν κατάλαβα πότε ξεκίνησε, πότε άρχισε να τρέχει.

Η σκέψη μου ήταν στη μικρή διάφανη σελίδα με τον ιδιότυπο, γραφικό χαρακτήρα. Μηχανικά άνοιξα το πορτοφόλι μου, για χιλιοστή φορά από τότε που έφυγα από την Αθήνα. Το λεπτοκαμωμένο χαρτάκι ήταν στην θέση του. Ξαναδιάβασα το ποίημα, ένα τάνκα, που ήταν γραμμένο στο πάνω μισό της διάφανης σελίδας.

Αγαπημένε

Καρπό αγάπης παίρνεις

Προστάτεψέ τον,

Εγώ θα σας σκέφτομαι

Δεν μπορώ ν΄ ακολουθώ

Η κυρία Τakao μου είχε πει να  κατέβω στον σταθμό Shin-Osaka[7], να βγω στην νότια πύλη και να περπατήσω προς το Shin Osaka Hotel Plaza. Θα με περίμενε στην είσοδο.

Αθήνα 1999

Τρεις μήνες είχαν περάσει από τον θάνατο τού πατέρα μου, όταν αποφασίσαμε με τη μητέρα και τoν αδελφό μου  να ξεκαθαρίσουμε το γραφείο του.

Τόνοι σκόνης είχαν μαζευτεί πάνω στα βιβλία, στο γραφείο και στη βιβλιοθήκη, που συνήθως ήταν προσεχτικά φροντισμένα και καθαρά. Λες και η σκόνη ήθελε να μας δείξει πως ο πατέρας δεν θα ξαναγύριζε, πως είχε φύγει για πάντα.

Η μητέρα μου κλαίγοντας κάθισε στην πολυθρόνα του. «Μου λείπει» είπε ξέπνοα. Τη ρωτήσαμε μήπως ήθελε να μη συμμετέχει στο μάζεμα αλλά αρνήθηκε λέγοντας πως αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να συνειδητοποιήσει το χαμό του. Αρχίσαμε να μαζεύουμε. Είχα ζητήσει να πάρω τα βιβλία του και έτσι τα έβαλα σε κούτες για το σπίτι μου.

Ώρες μετά, στον καναπέ μου, φυλλομετρούσα τα βιβλία. Ξαφνικά είδα ένα μικρούλι χαρτόδετο βιβλιαράκι. Στην πρώτη σελίδα μια ιδιόχειρη αφιέρωση με καλλιγραφικά γράμματα «Mon amour, J’espère que tu ne m’oublieras jamais[8]!»

Το βιβλιαράκι ήταν γεμάτο χαριτωμένα haiku[9], γραμμένα στα γαλλικά, από κάποιαν άγνωστή μου ποιήτρια, την Claire Moreau.

Βυθισμένη στην ανάγνωση των ποιημάτων έφθασα στην τελευταία σελίδα. Εκεί το βιβλιαράκι είχε μια χάρτινη τσεπούλα.  Πάνω της ήταν γραμμένο «c’est le mien[10]». Μέσα, ήταν τοποθετημένο προσεχτικά ένα λεπτό διάφανο κομμάτι χαρτί, με ένα ποίημα tanka[11] γραμμένο από γυναικείο χέρι. Γύρω γύρω ήταν ζωγραφισμένα μικρά φυλλαράκια.

Δεν φανταζόμουν ποτέ πως ο πατέρας μου διάβαζε ποίηση. Κοίταξα την ημερομηνία που ήταν σημειωμένη κάτω κάτω στο φύλλο:

Lyon, le 14 Juillet 1955[12].

Διάβασα ξανά το ποίημα.

Αγαπημένε

Καρπό αγάπης παίρνεις

Προστάτεψέ τον,

Εγώ θα σας σκέφτομαι

Δεν μπορώ ν΄ ακολουθώ

Ένα ποίημα γραμμένο μια μέρα πριν γεννηθώ.

Έκλεισα το βιβλιαράκι και τηλεφώνησα στη μητέρα μου. Τη ρώτησα πότε βρέθηκε ο πατέρας στην Λυών και μου είπε πως έζησε εκεί σχεδόν ένα χρόνο, αλλά εκείνη δεν ήταν μαζί του, λόγω προβλημάτων υγείας του δικού της πατέρα. Ήταν λίγο πριν γεννηθώ. «Αλλά γιατί ρωτάς; Πάνε τόσα χρόνια από τότε» συμπλήρωσε, αδιόρατα ενοχλημένη.

Δεν συνέχισα την ανάκριση. Μια πιθανή, εξωσυζυγική σχέση, αποκαλυπτόταν μπροστά μου και η μητέρα μου τη γνώριζε.

Ο πατέρας μου, όμως, ήταν πολύ σοβαρός, συντηρητικός και αυστηρός και μια τέτοια σχέση δεν ταίριαζε καθόλου με τη λογική του.

Ήξερα πως λόγω της στρατιωτικής του ειδικότητας περνούσε μεγάλα διαστήματα στο εξωτερικό, αλλά δεν είχα ακούσει ποτέ πως έζησε στη Γαλλία.

Έψαξα στο διαδίκτυο το όνομα  Claire Moreau. Πολύ δύσκολα, έμαθα πως ήταν καθηγήτρια λογοτεχνίας και ποιήτρια και πως από το 1990 ζούσε στο Τόκυο. Λεγόταν πλέον Claire Takao.

Lyon  1954

Στην αριστερή πλευρά της Saône[13], ένα νεαρό ζευγάρι περπατούσε κάτω από τα γυμνά δέντρα. Ψιλόβρεχε. Η κοπέλα ήταν φανερά εκνευρισμένη, ενώ ο νέος προσπαθούσε να την καθησυχάσει.

«Δεν μπορεί να μου συμβαίνει κάτι τέτοιο!» έλεγε και ξανάλεγε. Ο άνδρας, δίπλα της, προσπαθούσε να την ηρεμήσει. Οι λίγοι περαστικοί που περνούσαν τους κοίταζαν, ειδικά τον άνδρα που μαγνήτιζε τα βλέμματα των γυναικών, ευθυτενής και κομψός μέσα στην κατάλευκη στολή του.

«Θα είμαι κοντά σου πάντα» της έλεγε. «Από την πρώτη στιγμή ήξερες τα πάντα για μένα. Σου ορκίζομαι πως θα σε υποστηρίξω». Την αγκάλιασε, χαιρετίστηκαν και χάθηκαν στην λεπτή ομίχλη που κατέβαινε από το λόφο.

Paris 2019

Το συνέδριο ήταν αφιερωμένο στο σύγχρονο haiku και στην εξάπλωσή του στην Δύση. Το διοργάνωνε το Université Sorbonne Nouvelle-Paris[14]. Πολλοί γνωστοί ποιητές, καθηγητές πανεπιστημίων, φοιτητές, ερευνητές αλλά και απλοί ενδιαφερόμενοι, πιστοί της Muriel  Détrie[15] που διοργάνωνε και το συνέδριο, είχαν κατακλύσει την αίθουσα.

Έκατσα στην τρίτη σειρά καθισμάτων, ανάμεσα σε έναν υπέρβαρο Γάλλο και μια συμπαθέστατη ηλικιωμένη, κυρία με ένα μπαστούνι κρεμασμένο μπροστά της που, μαζί με την καλημέρα της, μου χάρισε ένα πλατύ χαμόγελο, σαν να με ήξερε χρόνια.

Παρακολουθούσα τις εισηγήσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και όπως η διπλανή μου κυρία, κρατούσα σημειώσεις.

Κάποια στιγμή το μάτι μου έπεσε στο πολυκαιρισμένο σημειωματάριό της. Το φυλλομετρούσε κάπως αφηρημένα. Σταμάτησε στο πίσω εξώφυλλο. Εκεί υπήρχε ένα μικρό τσεπάκι. Είδα τα δάχτυλά της να χαϊδεύουν αφηρημένα ένα  μικρό κομμάτι χαρτί σφηνωμένο μέσα στο τσεπάκι. Το έβγαλε με προσοχή και διάβασε κάτι που ήταν γραμμένο εκεί. Χωρίς να το θέλω κοίταξα το χαρτάκι.  Ήταν διάφανο σχεδόν, με μικρά φυλλαράκια ζωγραφισμένα γύρω γύρω. «Κάπου έχω ξαναδεί αυτό το χαρτάκι» σκέφτηκα. Έχασα όλες τις επόμενες εισηγήσεις μέχρι το διάλειμμα, προσπαθώντας να θυμηθώ που έχω ξαναδεί το φυλλαράκι.

Στο διάλειμμα, πλησίασα την κυρία και της συστήθηκα. Μου είπε πως κάποτε ζούσε στη Λυών και πως τα τελευταία τριάντα χρόνια μένει στο Τόκυο, μετά τον γάμο της με Ιάπωνα. Με την κυρία Τakao, έτσι λεγόταν η κυρία, περάσαμε το διάλειμμα χαλαρά πίνοντας το κρασί μας, αλλά δεν τόλμησα να τη ρωτήσω για το χαρτάκι. Τι να πω, πως την παρακολουθούσα καθώς διάβαζε κάτι προσωπικό, το οποίο κάτι μου θύμιζε; Στο τέλος του συνεδρίου, η κυρία Τakao με προσκάλεσε τυπικά στο Τόκυο και μου έδωσε το τηλέφωνό της. Σιγά μην πήγαινα ποτέ στο Τόκυο!

Αθήνα 2020

Ξεσκονίζοντας, ένα βιβλίο έπεσε από το ράφι, σκορπίζοντας το περιεχόμενό του στο πάτωμα. Ένα λεπτό χαρτάκι ξέφυγε και ο αέρας που στιγμιαία μπήκε από το παράθυρο, το έσπρωξε λίγο πιο πέρα. Εκνευρισμένη από την απροσεξία μου, έπιασα το λεπτό βιβλιαράκι και το χαρτάκι.

Πάγωσα! Το χαρτάκι είχε ζωγραφισμένα γύρω γύρω μικρά φυλλαράκια και ένα χειρόγραφο tanka. Το χαρτάκι της κυρίας Τakao! Μα όχι, αδύνατον, αυτό ήταν βιβλίο του πατέρα μου!!!

Διάβασα ξανά και ξανά το ποίημα. Κοίταξα το ρολόι μου. Τι ώρα ήταν τώρα στο Τόκυο; Έξι τα απόγευμα… Δε δίστασα στιγμή. Η κυρία Τakao απάντησε στο τηλέφωνο και φάνηκε να χάρηκε που με άκουσε.

Αφού είπαμε  τα τυπικά, της ανέφερα πως τάχα σκέφτομαι να ταξιδέψω στο Τόκυο και ζήτησα πληροφορίες για το πού να μείνω. Όταν τελείωσε με τις πληροφορίες, την ρώτησα:

-Ξέρετε, βρήκα στα χαρτιά του πατέρα μου κάτι που με εντυπωσίασε. Ένα βιβλίο με ποιήματά σας. Μήπως γνωρίζατε κάποιον Μάρκο Συμεωνίδη;

Η σιωπή ήταν εκκωφαντική. Ρώτησα ξανά και ξανά αν με άκουγε. Σίγουρη πως κόπηκε η γραμμή ετοιμάστηκα να κλείσω, όταν απάντησε ταραγμένη:

-Ναι, τον γνώριζα. Είμασταν πολύ φίλοι. Ζει;

-Λυπάμαι, της είπα, πέθανε  πριν πολλά χρόνια…

-Θα βρήκατε και το ποίημα, είπε. Όταν έρθετε θα σας μιλήσω για όλα. Ελπίζω να τα καταφέρετε. Καληνύχτα.

Και δεν μ΄ άφησε να πω τίποτε άλλο.

Τόκυο 2020

Βρήκα την Claire Takao να με περιμένει, όρθια, στηριζόμενη στο μπαστούνι της μπροστά στην είσοδο του ξενοδοχείου. Μόλις με είδε με αγκάλιασε και με φίλησε με τη γνωστή γαλλική διαχυτικότητα.

-Καλώς ήρθες, μου είπε χαρούμενα.

Καθίσαμε σε ένα  τραπέζι δίπλα στην τζαμαρία. Ο ήλιος έλουζε τα πάντα γύρω μας.

-Πώς ήταν το ταξίδι σου; Ρώτησε.

-Υπέροχο. Πήρα το  Hikari, ήθελα να γνωρίσω τα τρένα Shinkansen, που τόσα έχω ακούσει γι΄αυτά. Μοιάζουν πολύ με τα Thallys. Είναι εντυπωσιακά, απάντησα.

Μεταξύ μας υπήρχε μια περίεργη ένταση, μια αδημονία, που αποφάσισα να διαλύσω.

-Να το βιβλίο σας!

Χάιδεψε με τρεμάμενα χέρια το βιβλίο.

-Το πρώτο βιβλίο ποίησης που έγραψα! Ψιθύρισε.

Το άνοιξε κατευθείαν στην τελευταία σελίδα, πήρε το φυλλαράκι από το μικρό χάρτινο τσεπάκι. Γούρλωσα τα μάτια μου από έκπληξη.  Μετά άνοιξε το δερμάτινο, παλιό, σημειωματάριό της, αυτό που είχα δει,  τότε, στο συνέδριο και έβγαλε ένα ολόιδιο χαρτάκι. Προσεχτικά έβαλε το ένα χαρτάκι πάνω στο άλλο και με ακόμη πιο τρεμάμενα χέρια μου τα έδωσε να τα διαβάσω. Στα γερασμένα της μάτια κρέμονταν χοντρά δάκρυα, που σιγά σιγά άρχισαν ν΄ αυλακώνουν το πρόσωπό της.

Πήρα τα χαρτάκια και διάβασα τα δυο tanka, που δημιουργούσαν μαζί ένα ποίημα somonka[16].

Θα σε σκέφτομαι

Ως την αιωνιότητα

Γλυκιά αγάπη,

Όνειρό μου άπιαστο

Δεν θέλω να σ’ αφήσω

Από κάτω διακρινόταν το άλλο tanka.

Αγαπημένε

Καρπό αγάπης παίρνεις

Προστάτεψέ τον,

Εγώ θα σας σκέφτομαι

Δεν μπορώ ν΄ ακολουθώ

-Τι σημαίνει αυτό; Ρώτησα.

Με κοίταξε και μου διηγήθηκε πώς γνώρισε τον πατέρα μου, πώς αγαπήθηκαν, πώς εξελίχθηκε η σχέση τους.

-Γεννήθηκες το 1955, στην Αθήνα, έκανε πολύ ζέστη, στο διπλανό δωμάτιο νοσηλευόταν η μητέρα σου. Ιδιωτικό μαιευτήριο ήταν. Όλα κανονισμένα. Ο πατέρας σου κράτησε το λόγο του. Δεν μπορούσα να μεγαλώσω ένα παιδί. Η οικογένειά μου δεν θα μου συγχωρούσε  τέτοιο ατόπημα. Άλλα χρόνια… Σε παρακαλώ, συγχώρεσέ με, παιδί μου, συμπλήρωσε κλαίγοντας με λυγμούς.

Συνήρθα λίγα λεπτά αργότερα. Η κυρία Τακάο μου χαμογέλασε γλυκά.

-Φοβόμουν τη συγκίνηση για μένα και πήρα φάρμακο, δεν φανταζόμουν όμως πως εσύ θα λιποθυμούσες. Συγνώμη… Καταλαβαίνω…

Το ίδιο απόγευμα, η κυρία Τακάο με γνώρισε στην οικογένειά της. Μια κόρη δέκα χρόνια μικρότερή μου, ένα γιο, τους συζύγους τους και τα παιδιά τους. Όλοι με υποδέχτηκαν με χαμόγελα.

Μετά το φαγητό, πήγαμε στην πίσω αυλή του σπιτιού. Ένας μικρός χωμάτινος διάδρομος διέσχιζε φιδωτά το γκαζόν, που κάλυπτε όλο τον κήπο  και κατέληγε σε έναν μικρό πλακόστρωτο χώρο με ένα ξύλινο στέγαστρο και δυο παγκάκια. Καθίσαμε. Στις γωνίες του, τέσσερις στύλοι καλυμμένοι με αναρριχητικά φυτά που έφταναν ως τη στέγη του.  Στη μέση, μια μικρή λιμνούλα, με βότσαλα γύρω της και μια βρυσούλα από μπαμπού. Χαμηλά φυτά συμπλήρωναν το χώρο, δημιουργώντας μια ήρεμη ατμόσφαιρα. Σε δυο από τους στύλους ήταν κρεμασμένα δυο μακρόστενα, ξύλα με μια επιγραφή στα ιαπωνικά, χαραγμένη και σε μια άκρη, ένα tome ishi[17] δεμένο προσεγμένα με μαύρο σκοινί.

-Τα φυλαχτά! Μου είπε η κυρία Τakao, δείχνοντάς μου τα ξύλα. Oι εραστές στην παλιά Ιαπωνία, όπως ξέρεις, αντί για επιστολές αντήλλασσαν ποιήματα tanka. Αυτά  τα tanka δημιουργούσαν  το ιδιαίτερο ποιητικό είδος somonka, όταν διαβάζονταν μαζί. Πολλοί, όταν έπρεπε να ταξιδέψουν, έπαιρναν μαζί τους το ποίημα του αγαπημένου τους, σαν φυλαχτό και του έδιναν το δικό τους. Ήταν ένας άρρηκτος δεσμός με αυτόν που αγαπούσαν. Πίστευαν πως έτσι, τίποτε δεν θα τους χώριζε. Αυτό κάναμε με τον πατέρα σου. Ο καθένας κράτησε το tanka του άλλου. Ήταν το φυλακτό μας. Πράγματι, κανείς μας δεν ξέχασε τον άλλο, ακόμη κι αν η ζωή μας οδήγησε αλλού. Τα δυο tanka μας, είναι γραμμένα εδώ και στέλνουν το μήνυμά τους στο Σύμπαν.

 Η ηρεμία του χώρου ήταν απόλυτη, Ένα μικρό πουλάκι ήρθε και κάθισε σε ένα φυτό. Η κυρία Τakao το κοίταξε.

-Οι ψυχές είναι δίπλα μας, μας βλέπουν και μας προστατεύουν, είπε. Όταν είναι χαρούμενες μας στέλνουν ως αγγελιαφόρους, πουλιά ή πεταλούδες. Η φυσική μου μητέρα, μου χάιδεψε τα μαλλιά, στοργικά.

Ευχόμουν να σε γνωρίσω πριν πεθάνω. Προσευχόμουν, εδώ, κάτω από τα φυλακτά, κάθε μέρα. Πριν λίγο καιρό, είδα πάνω από το σπίτι μου, έναν γερανό να πετά. Οι γερανοί κουβαλούν τις ψυχές των στρατιωτικών. Ήμουν σίγουρη πως στο ταξίδι μου στo Παρίσι, θα μάθαινα κάτι ή θα σε έβρισκα με κάποιο τρόπο. Είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου.

-Στην αρχαία Ελλάδα, ο γερανός ήταν η Οινόη[18], μεταμορφωμένη. Την είχαν εκδικηθεί για ασέβεια, η Ήρα και η Άρτεμις, είπα. Ήταν το αγαπημένο πουλί του θεού Ηφαίστου αλλά και του Απόλλωνα, ο προάγγελος της άνοιξης, του φωτός.

-Ω, ναι! Το ξέρω! Απάντησε με μάτια που γυάλιζαν. Θυμάμαι τον  πατέρα σου να μου διαβάζει  στον Όμηρο, για τους Τρώες και τους Πυγμαίους…

Το βράδυ, στο τρένο της επιστροφής, σκεφτόμουν όσα είχαν συμβεί. Είχα πλέον δυο μητέρες και η μια μου είχε δώσει όσα βιβλία είχε εκδόσει. Όλα είχαν τυπωμένη στο εσώφυλλο, την αφιέρωση «στη μεγάλη μου κόρη».

Αθήνα 2020

Πλέον εξηγούνται γεγονότα που για μένα ήταν κάποτε ακατανόητα. Στη μητέρα που με μεγάλωσε δεν είπα τίποτε. Δε θεώρησα πως έπρεπε. Σίγουρα είχε κάνει μεγάλη υπέρβαση τότε και δε χρειαζόταν να ξαναπεράσει νέες στεναχώριες. Άλλωστε, πλησίαζε τα ενενήντα δύο και η υγεία της ήταν εύθραυστη. Ούτε στον αδελφό μου μίλησα.

Επικοινωνώ καθημερινά με την κυρία Takao, την οποία αποκαλώ μητέρα, αλλά δεν τη νοιώθω σα μητέρα μου. Σίγουρα, δεν της κρατώ κακία.

 Όλοι έχουν βαθιές πληγές από αυτές τις παλιές ιστορίες. Αυτές οι πληγές είναι καιρός  να κλείσουν.

[Σημείωση: Τα ονόματα των κύριων χαρακτήρων είναι φανταστικά.]

[1] Marunouchi. Ο κεντρικός σταθμός του Τόκυο που βρίσκεται στην επιχειρηματική περιοχή Marunouchi κοντά στο Imperial Palace. Είναι ο πιο πολυσύχναστος σταθμός στην Ιαπωνία, εξυπηρετεί περισσότερα από 4.000 τρένα και περίπου μισό εκατομμύριο ταξιδιώτες την ημέρα. Η πρόσοψη του κύριου σταθμού στη δυτική πλευρά του σταθμού σώζεται από τότε  που ο σταθμός άνοιξε, το 1914. Μεγάλο μέρος του σταθμού καταστράφηκε τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οι νέες εγκαταστάσεις της πλευράς Yaesu άνοιξαν το 1953. Από τον Ιούλιο του 1987 και κάθε χρόνο, ο σταθμός φιλοξενεί μια σειρά δωρεάν δημόσιων συναυλιών.

[2] Nozomi. Είναι το ταχύτερο τρένο στην Ιαπωνία και τρίτο ταχύτερο στον κόσμο. Το όνομά του του σημαίνει «ελπίδα». Ξεκίνησε να λειτουργεί το 1992. Από τον Μάρτιο του 1997, η μέση ταχύτητά του ανέβηκε στα 320 km/h

[3] Το Tokaido Shinkansen είναι μια γραμμή τρένων υψηλής ταχύτητας (Shinkansen ή τρένα «σφαίρες») , που άνοιξε το 1964 μεταξύ Τόκιο και Shin-Ōsaka και μετά επεκτάθηκε. Υπάρχουν τρεις τύποι τρένων στη γραμμή: τα Nozomi, τα Hikari και τα Kodama.

[4] Hikari. Το όνομά του σημαίνει «φως». Είναι ένα από τα τρένα «σφαίρες» (Shinkansen). Τρέχει στις  γραμμές Tokaido και San’yō Shinkansen. Είναι πιο αργό από το Nozomi, αλλά γρηγορότερο από το Kodama γιατί κάνει περισσότερες στάσεις από το Nozomi και λιγότερες από το  Kodama.

[5] Yaesu και Marunouchi. Λόγω της μεγάλης περιοχής που καλύπτει ο κεντρικός σταθμός του Τόκυο, χωρίζεται στις πλευρές Marunouchi (δυτικά) και Yaesu (ανατολικά). Ανάλογα ονομάζονται και τα εισιτήρια για τα τρένα, οι έξοδοι κ.τ.λ..

[6] Thallys. Γαλλικό-βελγικό τρένο υψηλής ταχύτητας. Το δέκατο ταχύτερο στον κόσμο. Κατασκευάστηκε για να ταξιδεύει, αρχικά, στη γραμμή υψηλής ταχύτητας LGV Nord μεταξύ Παρισιού και Βρυξελλών.

[7] Shin-Osaka. Σταθμός που βρίσκεται στο Yodogawa-ku της Osaka. Είναι το δυτικό άκρο της γραμμής Tōkaidō Shinkansen και το ανατολικό της San’yō Shinkansen. Χτίστηκε το 1964.

[8] «Mon amour, J’espère que tu ne m’oublieras jamais!» Σημαίνει «Αγάπη μου, ελπίζω να μην με ξεχάσεις ποτέ!»

[9] Haiku Είδος ποιημάτων της Ιαπωνικής λογοτεχνίας. Έχουν μόνον 17 συλλαβές και συγκεκριμένο τρόπο γραφής βασισμένο σε αυστηρούς κανόνες. To παραδοσιακό haiku αναφέρεται στην φύση και περιλαμβάνει οπωσδήποτε kireji (παύση) και kigo (εποχική λέξη). Γράφεται σε έναν ή τρεις στίχους των 5-7-5 συλλαβών.

[10] «C’est le mien». Σημαίνει «Αυτό είναι το δικό μου».

[11] Tanka. Είδος της Ιαπωνικής ποίησης. Το ποίημα γράφεται σε πέντε στίχους των 5-7-5-7-7 συλλαβών και χωρίζεται νοηματικά στο άνω ποίημα (shimo-no-ku) στο κάτω ποίημα (kami-no-ku).

[12] Lyon, le 14 Juillet 1955. Σημαίνει «Λυών, 10 Ιουλίου 1955».

[13] Saône. Είναι ποτάμι της ανατολικής Γαλλίας. Η Saône ενώνεται με τον ποταμό Rhône, στο κέντρο σχεδόν της Λυών, νότια του Presqu’île, στην παλιά βιομηχανική  περιοχή Confluence. Είναι πλωτός εδώ και 3.000 χρόνια. Το όνομά της προέρχεται από τη θεά Souconna.

[14] Université Sorbonne Nouvelle-Paris γνωστό ως Paris III είναι δημόσιο πανεπιστήμιο στο Παρίσι της Γαλλίας. Θεωρείται ως το 71ο καλύτερο πανεπιστήμιο παγκοσμίως.

[15] Muriel Détrie. Συγγραφέας, διδάκτωρ της Σορβόννης, σπούδασε κινεζικά και ιαπωνικά και δίδαξε για αρκετά χρόνια στην Κίνα και την Ιαπωνία. Σήμερα είναι λέκτορας Γενικής και συγκριτικής λογοτεχνίας στο Paris III. Είναι ειδική στις λογοτεχνικές σχέσεις μεταξύ της Δύσης και της Άπω Ανατολής.

[16] Somonka. Είναι μια μορφή ιαπωνικών ποιημάτων η οποία περιλαμβάνει δύο tanka και έχει ως θέμα την αγάπη. Τα πρώτα Somonka είναι καταγεγραμμένα το Man’yôshû (1ος αιώνας μ.Χ.). Το καιρό εκείνο συνηθίζονταν η ανταλλαγή ρομαντικών ποιημάτων μεταξύ εραστών αντί για επιστολές. Αργότερα εξέφραζαν κάθε τύπο αγάπης. Το πρώτο tanka γράφεται ως θέση και το δεύτερο ως απάντηση από το άλλο άτομο. Πολλές φορές και τα δυο μέρη είναι γραμμένα από τον ίδιο ποιητή.

[17] Tome ishi (ή πέτρα στάσης) ή sekimori ishi (πέτρα φύλαξης ορίων). Είναι μια απλή, μικρή πέτρα, δεμένη με ένα σκοινί που χρησιμοποιείται στους ιαπωνικούς κήπους, ειδικά σε εκείνους των σπιτιών του τσαγιού, για να καθοδηγήσει τους επισκέπτες ώστε να ακολουθήσουν μια καθορισμένη διαδρομή ή ν΄ απαγορεύσει την είσοδο σε κάποιο μέρος. Περιστασιακά τοποθετούνται για να δείξουν πως κάτι είναι  κλειστό. Είναι ένα συμβολικό εμπόδιο και συνήθως εκφράζει την επιθυμία του οικοδεσπότη να βοηθήσει τους επισκέπτες του να ακολουθήσουν το σωστό πνευματικό μονοπάτι.

[18] Η Οινόη ήταν βασίλισσα στο γένος των Πυγμαίων. Ήταν πολύ όμορφη, αλλά είχε κακό χαρακτήρα και είχε απαιτήσει από τον λαό της να μην λατρεύουν την Άρτεμη και την Ήρα αλλά εκείνην. Όταν γέννησε τον γιο της οι θεές την μεταμόρφωσαν σε γερανό ο οποίος ενοχλούσε τους Πυγμαίους. Η Οινόη, μη θέλοντας να αφήσει το παιδί της, πετούσε γύρω από το παλιό σπίτι της, ενοχλώντας τον λαό της. Λένε πως κάθε εποχή οι γερανοί μεταναστεύουν στα μέρη των πυγμαίων και ληστεύουν την τροφή τους επιτιθέμενοι και στους ίδιους. Στην Ιλιάδα ο ήχος της επίθεσης των Τρώων παρομοιάζεται με την πτήση των γερανών που φέρνουν καταστροφή στους Πυγμαίους:

 “Κι ως oρδινιάστηκαν, καθένας τους στους αρχηγούς τρογύρα,
οι Τρώες στρηνιάζοντας, φωνάζοντας σαν τα πουλιά κινούσαν,
ως γερανοί, που με στρηνιάσματα στον ουρανό πετούνε
τη βαρυχειμωνιά ξεφεύγοντας και τις βαριές τις μπόρες·
και παν πετώντας με στρηνιάσματα στου Ωκεανού το ρέμα,
να φέρουν στους Πυγμαίους το θάνατο και την κακιά την ώρα,
και τους κινούν ανήλεο πόλεμο, μόλις προβάλει η μέρα.” (Ομήρου Ιλιάδα, Ραψωδία Γ’)

Οι πυγμαίοι, κατά την ελληνική μυθολογία, ήταν μια φυλή νάνων οι οποίοι πρωτοαναφέρονται στην Ιλιάδα από τον Όμηρο πως ζούσαν στην Ινδία (σημερινή Ανατολική Αιθιοπία). Η λέξη πυγμαίος προέρχεται από την ελληνική λέξη πυγμή που σημαίνει φούχτα ή γροθιά αλλιώς το  μέτρο μήκους που αντιστοιχεί στην απόσταση μεταξύ του αγκώνα και των αρθρώσεων του χεριού.

ΠΗΓΕΣ:

• Tokyo Area Guide εκδ. Tourist Information Center, Japan 2018/2019
• Περιοδικές εκδόσεις της εταιρείας Vivre le Japon, Paris, France
• JRail pass bulletin, Japan 2020,
• Insight Guides Japan Paperback 2018, Έκδοση τηςInsight Guides
• The Shinkansen, High-Speed Rail Network of Japan: Proceedings of an IIASA …
• Moon Japan: Plan Your Trip, Avoid the Crowds, and Experience the Real Japan,
• του Jonathan DeHart, εκδόσεις Paperback 2020
• Moving Beyond Boundaries τουJohn Crocker AV Akademikerverlag GmbH & Company KG, 2008
• Lyon Travel Guide 2020, τουT. Turner
• Histoire De La Ville De Lyon, τουJean Baptiste Monfalcon , Paperback, 2010
• A History of Japanese Literature: From the Man’yōshū to Modern Times τουShuichi Kato.
• Psychology Press, 1997
• Traces of Dreams: Landscape, Cultural Memory, and the Poetry of Basho Haruo Shirane,
• Stanford University Press, 1998
• The New Book of Forms: A Handbook of Poetics του Lewis Turco, εκδόσεις
• University Press, 1986
• Tea Cult Of Japan τουYasunosuke Fukukita εκδόσεις Routledge, 2014
• Ιλιάδα Ομήρου, Πεχλιβανίδης, 1966

Διαδίκτυο

• https://www.thalys.com/
• http://www.french-waterways.com/waterways/north-east/petite-saone/
• http://www.univ-paris3.fr/
• https://www.topuniversities.com/universities/universite-sorbonne-nouvelle-paris-3
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/mythology/lexicon/metamorfoseis/page_196.html

Ε-book

• Vademécum Poético de Japón του Saul Elias Macias Heredia

Μάθετε περισσότερα για τη λογοτεχνική μας δράση εδώ: «Λόγω Γραφής – Ιαπωνική Βεντάλια»