«Paulo Coelho», γράφει ο Τόλης Αναγνωστόπουλος

Πάουλο Κοέλο / Mega Βιογραφικό

Ο Πάουλο Κοέλο γεννήθηκε στο Ρίο Ντι Τζανέιρο το 1947. Είναι ένας από τους  δημοφιλέστερους συγγραφείς στον κόσμο  με  τα βιβλία του να  έχουν ξεπεράσει τα 200 εκατομμύρια πωλήσεις και να κυκλοφορούν σε 175 χώρες.  Στα δεκαπέντε του χρόνια δήλωσε στους γονείς του ότι θέλει να γίνει συγγραφέας Στα δεκαεπτά του τον έβαλαν σε ψυχιατρική κλινική για να τον συνετίσουν. Ακολούθησε τη μόδα των χίπις, έζησε την ελευθεριότητα με κάθε υπερβολή, συνεργάστηκε με τον Βραζιλιάνο ροκ σταρ Ραούλ Σέισας, εθίστηκε στα ναρκωτικά, φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τη χούντα για τους στίχους του και τελικά άλλαξε ρότα ζωής όταν συνάντησε τον αλχημιστή Ζαν στην Ολλανδία. Εκεί βρήκε τις απαντήσεις που έψαχνε για τον εαυτό του και άρχισε να ασχολείται με τη συγγραφή. Τα πρώτα του έργα (Arquivos do Inferno, Το ημερολόγιο ενός Μάγου) δεν συγκίνησαν τον κόσμο. Μέχρι  το 1988 που σε δύο εβδομάδες γράφει τον «Αλχημιστή», που εκτινάσσει την καριέρα του. «Όταν θέλεις κάτι πολύ, όλο το Σύμπαν συνωμοτεί για να το πετύχεις» γράφει μέσα σε αυτό και από τότε η συγκεκριμένη φράση τον αντιπροσωπεύει απόλυτα.

Εργάστηκε επίσης ως  μουσικός, δημοσιογράφος, στιχουργός, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας.

Έχει στο ενεργητικό του  διακρίσεις, όπως εκείνη του Ιππότη του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής στη Γαλλία και την καταχώρησή του στο βιβλίο των  ρεκόρ Γκίνες, ως ο πιο πολυμεταφρασμένος εν ζωή συγγραφέας του κόσμου. Επίσης είναι αγγελιαφόρος ειρήνης του Ο.Η.Ε. Τα κυριότερά του έργα: «Ο Αλχημιστής», «Μπρίντα», «Βαλκυρίες», «Στις όχθες του ποταμού Πιέδρα κάθισα και έκλαψα», «Το πέμπτο βουνό», «Το εγχειρίδιο του πολεμιστή του φωτός», «Η Βερόνικα αποφασίζει να πεθάνει», «Ο διάβολος και η δεσποινίδα Πριμ»,  «Έντεκα λεπτά», «Ζαχίρ», «Η μάγισσα του Πορτομπέλο», « Άλεφ», «Μοιχεία», «Η Κατάσκοπος», «Hippie».

Αναλύοντας τον Κοέλο

 

Χαρακτηριστικό στοιχείο του η λιτότητα της αφήγησης και ο απλοϊκός τρόπος γραφής. Όλα τα βιβλία του είναι ένα κάλεσμα για αυτογνωσία και πνευματική ανάπτυξη. Ένα προσκλητήριο σε ένα ταξίδι για την αναζήτηση των αναγκών και «των θέλω» της ζωής μας. Χορηγεί ψυχολογικές και πνευματικές θερμίδες στους αναγνώστες, μεταδίδει θετική ενέργεια και βγάζει συναίσθημα. Τα έργα του δεν ακολουθούν την κλασσική μυθιστορηματική δομή. Μοιάζουν θα έλεγα περισσότερο με ανθολόγια  ιδεών, οδηγιών και απόψεων. Ελεύθερο πνεύμα με την κουλτούρα των χίπις ριζωμένη μέσα του, γράφει με σκοπό να περάσει τα μηνύματά του και όχι για να εντυπωσιάσει. Δεν είναι ευχολόγια τα κείμενά του. Ο Κοέλο προσπαθεί να δείξει το δρόμο να βρούμε τον ξένο που βρίσκεται μέσα μας, τον ίδιο μας τον εαυτό δηλαδή. Υποστηρίζει πως αυτός ο δρόμος δεν είναι καθόλου εύκολος, απαιτεί προσπάθεια, αυτογνωσία και υπομονή. Πίστη στον άνθρωπο, πίστη στο Θεό και βασικές έννοιες,  όχι φιλοσοφημένες -που αν και ευνόητες και ορατές αρνούμαστε να  δούμε- είναι τα βασικά συστατικά των βιβλίων του. Γραφή γρήγορη, ευέλικτη, κατανοητή χωρίς φιλολογικούς εντυπωσιασμούς και κρυφά νοήματα. Ο αναγνώστης τα έχει όλα μπροστά του, ο συγγραφέας έχει πει  καθαρά και  με σαφήνεια αυτά που θέλει να διαδώσει και να επικοινωνήσει. Τα βιβλία του διαβάζονται με όλες τις αισθήσεις. Σε όλα  μπορείς να ακούσεις τον ήχο της αισιοδοξίας. Έρχεται σα βόμβος στα αυτιά σου Ακόμα ακόμα και στο πιο καταθλιπτικό από τα έργα του το «Η Βερόνικα αποφασίζει να πεθάνει». Αυτό που κάνει μοναδικά ο Κοέλο είναι να απλοποιεί στο μυαλό των αναγνωστών,  νοήματα της φιλοσοφίας και της ψυχολογίας, που για τους περισσότερους είναι μη εύπεπτα και «βαριά». Από τις δύο αυτές επιστήμες αντλεί τη δυναμική του: Μιλά για βασικές αλήθειες όπως το να πιστεύουμε στον εαυτό μας, να ζούμε το παρόν, να αφήνουμε τη φαντασία μας ελεύθερη και ό,τι κάνουμε  να το κάνουμε  με την καρδιά μας.

 

Τα λόγια (και τα ρητά) μιλάνε, όχι τα έργα 

(Σε αντίθεση με τους περισσότερους συγγραφείς, που μιλάνε μόνο τα έργα)

 

Τα βιβλία που έχω διαβάσει:

«Ο Αλχημιστής»

«Ο Αλχημιστής» είναι η ιστορία του Σαντιάγο, ενός νεαρού βοσκού από την  Ανδαλουσία, που ταξιδεύει στην Αίγυπτο για να αναζητήσει ένα  κρυμμένο θησαυρό  στις πυραμίδες. Στο δρόμο, ο Σαντιάγο θα συναντήσει μια πανέμορφη γυφτοπούλα, έναν άντρα  που αποκαλεί τον εαυτό του βασιλιά κι έναν αλχημιστή, ο οποίος θα τον μάθει να διαβάζει τα σημάδια της μοίρας, να ακούει την καρδιά του και, πάνω απ’ όλα, να ακολουθεί με πίστη και αποφασιστικότητα το όνειρό του. Η έρημος με τα μυστικά της, ο μυστικισμός του Μεσαίωνα, οι ολοζώντανες εικόνες  «απογειώνουν» αυτό το βιβλίο. Δίκαια θεωρείται το κορυφαίο του με ό,τι και αν σημαίνει αυτό.

«Η Βερόνικα αποφασίζει να πεθάνει»

Το συγκεκριμένο βιβλίο το εμπνεύστηκε από τον εγκλεισμό του στο ψυχιατρείο και έχει μεταφερθεί στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Η Βερόνικα κάνει μια κανονική δουλειά και μένει σ’ ένα μικρό διαμέρισμα. Συχνάζει σε μπαρ με κίνηση κάνει εφήμερες σχέσεις αλλά δεν βρίσκει ευχαρίστηση. Το πρωί της 11ης Νοεμβρίου 1997, η Βερόνικα αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Είναι μια απόφαση που δεν έχει επιστροφή. Εκεί καταλαβαίνει  την ανάγκη  της ύπαρξης και ανακαλύπτει νέα νοήματα για τη ζωή. Το σκηνικό μεταφέρεται σε μια ψυχιατρική κλινική όπου υποβάλλεται σε πειράματα. Δεν αργεί σε ένα τέτοιο «περίεργο» περιβάλλον να αντιληφθεί πως η αγάπη είναι η απάντηση και το φάρμακο για όλα.

«Στις όχθες του ποταμού Πιέδρα κάθισα κι έκλαψα»

Η Πιλάρ, ξαναβρίσκει ύστερα από έντεκα χρόνια τον εφηβικό της έρωτα. Εκείνη μια γυναίκα συναισθηματική μεν, εγκρατής δε. Εκείνος ένας άντρας αφιερωμένος στο Θεό. Θα μπορέσουν να δοθούν πάλι ο ένας στον άλλο παρά τα εμπόδια που μοιάζουν ανυπέρβλητα; Η καρδιά, μάς λέει ο συγγραφέας, είναι που θα αποφασίσει. Γιατί η καρδιά δεν υπακούει σε κανόνες, ούτε καταλαβαίνει από αδιέξοδα. Ένα βιβλίο που ξεχειλίζει από  συναίσθημα, ύμνος στον έρωτα και την αληθινή αγάπη.

«Βαλκυρίες»

Και σε αυτό το βιβλίο ο  ήρωας  είναι ένας άνθρωπος που θέλει να αλλάξει τη ζωή του και να ακολουθήσει ένα όνειρο: να πάει στην έρημο Μοχάβη για να βρει το φύλακα άγγελό του. Όπως γράφει : «Ποιά είναι τα τρία πράγματα που χρειάζονται για να μιλάς με τους αγγέλους; Να χαλάσεις μια συμφωνία. Να δεχτείς μια συγχώρεση. Και να βάλεις ένα στοίχημα». Ο Πάουλο καθοδηγούμενος από το δάσκαλό του, τον Ζ, θα ψάξει για νέες προκλήσεις στην έρημο και θα συναντήσει σημαντικούς ανθρώπους. Οι Βαλκυρίες, που διασχίζουν την έρημο καβάλα στ’ άλογά τους,  θα βοηθήσουν τον Πάουλο να πετύχει το στόχο του.

«Η Κατάσκοπος»

Το βιβλίο πραγματεύεται τη βιογραφία της εμβληματικής κατασκόπου, Μάτα Χάρι.

Ζει τη ζωή της στο κόκκινο, της αρέσει να χορεύει, να τη φλερτάρουν, να ταξιδεύει

σε ένα κόσμο που όμως είναι γεμάτος προκαταλήψεις και στερεότυπα. Η μεγαλύτερή της αμαρτία, όπως εξομολογείται, είναι που γεννήθηκε γυναίκα σε ένα κόσμο που κυριαρχείται από άνδρες. Στο πρώτο μέρος σε συγκινησιακή ατμόσφαιρα κάνει αναδρομή στη ζωή της, περιμένοντας  να βγει η απόφαση του δικαστηρίου για το ρόλο της ως κατασκόπου στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.  Στο δεύτερο μέρος, ο δικηγόρος της, γράφει προς εκείνη ένα γράμμα γνωρίζοντας  πως δεν θα το διαβάσει ποτέ, καθώς η καταδικαστική απόφαση έχει ήδη βγει, και την επόμενη μέρα η  Χάρι θα οδηγηθεί στο εκτελεστικό απόσπασμα. Θέλει  όμως να το γράψει για να φωτίσει την αλήθεια και να σώσει την υπόληψη αυτής της μεγάλης προσωπικότητας που τον σημάδεψε. Ο Κοέλο γράφει σε πρώτο πρόσωπο εδώ, φωτίζοντας το πρόσωπο της Χάρι, αποκαλύπτοντας την περίεργη ψυχοσύνθεσή της αλλά και την τρομερή της δύναμη για ζωή και ανατροπές. Αντισυμβατική, ελεύθερη, προσπαθεί να ανατρέψει το κατεστημένο και να πάρει τη θέση που της αξίζει στην κοινωνία. Όταν επιλέγει έναν ακόμα δύσκολο ρόλο στη ζωή της, αυτό της κατασκόπου, αψηφά τους κινδύνους αλλά ο έρωτας την τυφλώνει και την καταδικάζει σε θάνατο.

 «Μοιχεία» 

Η Λίντα, μια όμορφη τριαντάρα  δημοσιογράφος, ζει μια φαινομενικά ήρεμη και ευτυχισμένη ζωή στην Ελβετία με τον πλούσιο άνδρα της και τα δυο τους  παιδιά.  Θεωρητικά θα έπρεπε να αισθάνεται γεμάτη. Αυτή όμως δείχνει να πνίγεται από την καθημερινή ρουτίνα. Κλαίει στο μπάνιο,  κάνει σπάνια έρωτα με το σύζυγό της, δεν μπορεί να κοιμηθεί τα βράδια. Και όταν σηκώνεται το πρωί από το κρεβάτι γνωρίζει εκ των προτέρων πως η μέρα της θα είναι χάλια. Η κορυφαία ατάκα του βιβλίου είναι όταν λέει: «Σήμερα, εδώ και μερικούς μήνες, είμαι μια γυναίκα μοιρασμένη ανάμεσα στον τρόμο τού να αλλάξουν τα πάντα και τον τρόμο τού να μείνουν τα πάντα ίδια για όλη μου τη ζωή». ‘Ώσπου παίρνει συνέντευξη από ένα πολιτικό τον Ζακόμπ, παλιό εφηβικό της έρωτα και όλα αλλάζουν. Αρχίζει να ζει με πάθος και πόθο τον έρωτα. Χαίρεται, θλίβεται, πονάει αλλά στο τέλος τα βρίσκει με τον εαυτό της και δίνει αξία στη ζωή της.

Εξαιρετική και βαθιά η προσέγγιση του Κοέλο σε αυτό το βιβλίο για την  απιστία. Αναλύει όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις, όλα τα στάδια που βιώνει η γυναίκα ως άπιστη, που θέλει όμως να ζήσει, να βρει νόημα στη ζωή της. Από τα πιο καλογραμμένα έργα του συγγραφέα, ο οποίος επιλέγει εκ νέου  γυναίκα σαν ηρωίδα  και το ξύπνημα του εφηβικού έρωτα ως topic.

Συγγραφικό ισοζύγιο

ΠΑΤΑΞΟΝ ΜΕΝ ΑΚΟΥΣΟΝ ΔΕ

Είναι τόσο μεγάλο το εκτόπισμα αλλά και η επιρροή του Κοέλο στον κόσμο (θεωρείται μετά τον Πάπα Φραγκίσκο ο πιο επιδραστικός άνθρωπος στην υφήλιο) που πολλοί θα με κατηγορήσουν και μόνο που τολμώ να τον βάλω σε ισοζύγιο. Πραγματικά ο Κοέλο είναι ένας χαρισματικός άνθρωπος αλλά και συγγραφέας. Έχει βρει ένα μεθοδικό τρόπο συνδυάζοντας την Παλιά Διαθήκη με το διαλογισμό να αναδεικνύει αξίες όπως την αγάπη, τη φιλία και τον έρωτα. Ταυτόχρονα εξαπολύει σε κάθε του βιβλίο μοναδικές ατάκες που γουστάρει ο κόσμος να ακολουθεί, να  μοιράζεται και να διαδίδει. Σαν τον Αλχημιστή που περιγράφει στο πιο εμπορικό του μυθιστόρημα, ό,τι μέταλλο ή άλλο υλικό πιάσει στα χέρια του, το μετατρέπει σε χρυσό. Ή έτσι τουλάχιστον φαίνεται.

Ό,τι λάμπει όμως δεν είναι πάντα χρυσός. Ο Κοέλο βρήκε έξυπνα ένα σημείο επαφής με το ευρύ αναγνωστικό κοινό. Το συντηρεί μεθοδικά  εκδίδοντας κάθε δυο χρόνια και ένα μυθιστόρημα, ανάλογα με  το πότε ένα λευκό φτερό τον Ιανουάριο ”μονού” έτους θα πέσει στα πόδια του!!! Χορηγεί στα βιβλία του δόσεις με ρητά και αποφθέγματα ,χωρίς όμως κάποιο από τα έργα του να δίνει την αίσθηση του ολοκληρωμένου πονήματος. Στηριζόμενος στην απίστευτη αποδοχή του «Αλχημιστή» συνέχισε στο μοτίβο των ευκολόπεπτων ιδεών και μηνυμάτων για τη ζωή. Το συγκεκριμένο μοτίβο όμως τον καθιστά επαναλαμβανόμενο και σε κάποιες περιπτώσεις κουραστικό. Εάν για την επιλογή ενός βιβλίου μετρά το εξώφυλλο, το οπισθόφυλλο ή το ξεφύλλισμά του, τότε ο Κοέλο είναι σε θέση ισχύος. Μαζί με το Λεό Μπουσκάλια αποτελούν το δίδυμο της θετικής σκέψης και του μότο «Πιστέψτε στον εαυτό σας».

Σίγουρα οι αναγνώστες που λατρεύουν  «τσιτάτες» φράσεις σε βιβλία, δεν θα προλαβαίνουν να σημειώνουν και να υπογραμμίζουν, με τόσες που υπάρχουν στα έργα του.

Η μαγιά με το στήσιμο ενός παραμυθιού και η μαγκιά με την αφήγησή του σε μεγάλους, παραμένει μοναδικό του κατόρθωμα.

Αν και ο Κοέλο έχει κερδίσει  μεγάλο αναγνωστικό κοινό, κορυφαίους καλλιτέχνες, celebrities και πλανητάρχες, προσωπικά, σε όσα βιβλία τον έχω διαβάσει δε με συγκινεί. Μου  λέει αυτά που θέλω να ακούσω,  γίνεται διδακτικός και επαναλαμβάνεται.

Αν και για κάποιους θα θεωρηθεί ιεροσυλία, θα βάλω αρνητικό πρόσημο στο συγγραφικό του ισοζύγιο.

Σε αντίθεση με την προσωπική του ζωή, που από νεαρή ηλικία αγαπούσε το ρίσκο και την αντίδραση σε καθετί κατεστημένο, συγγραφικά κινείται εκ του ασφαλούς και σε χαρτογραφημένα νερά. Τα θέματά  σε όλα του τα βιβλία κάνουν μεγάλους κύκλους και επανέρχονται στο αρχικό μήνυμα της εσωτερικής αναζήτησης. Αποπνέουν αισιοδοξία, θετική ενέργεια και tips για  ψυχολογική ενδυνάμωση. Αναγνωρίζω τον Κοέλο ως τεράστιο εμψυχωτή (θα μπορούσε να επιτελέσει άριστα το ρόλο του coach, που είναι και δημοφιλής στις μέρες μας), δεν μπορώ όμως να τον κατατάξω δίπλα σε πολύ μεγάλους  συγγραφείς. Η διδακτική του μέθοδος με ρητά, αποφθέγματα και μότο κουράζει και δεν πάει καμία ιστορία μπροστά.

Το 2017 επιχείρησα να δώσω άλλη μία ευκαιρία στον Κοέλο, διαβάζοντας εκ νέου το «Εγχειρίδιο του Πολεμιστή του Φωτός». Την ίδια εβδομάδα κέρδισα προσκλήσεις για μια θεατρική  παράσταση και εκεί κατάλαβα ότι το σύμπαν πράγματι συνωμοτεί. Ο τίτλος αυτής; «Αυτός ο αλήτης ο  Κοέλο έχει πάρει πολύ κόσμο στο λαιμό του».

ΑΤΑΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΠΟΥ

«Να είσαι σαν την πηγή που ξεχειλίζει και όχι σαν τη γούρνα που έχει πάντα το ίδιο νερό.» 

«Η ευτυχία είναι κάτι το οποίο όταν διαιρείται, πολλαπλασιάζεται.»

«H πιο σκοτεινή στιγμή της νύχτας είναι ακριβώς πριν το ξημέρωμα.» 

«Οι άνθρωποι λένε πίσω από την πλάτη σου ό,τι να ΄ναι και μπροστά στα μάτια σου ό,τι βολεύει.»

«Τις πιο σημαντικές λέξεις στη ζωή μας τις προφέρουμε με τη σιωπή.»

«Πάντα να λες αυτό που νιώθεις και να κάνεις ό,τι σκέφτεσαι! Η σιωπή καταστρέφει ζωές.»     

«Μόλις βρήκα όλες τις απαντήσεις αμέσως άλλαξαν όλες οι ερωτήσεις.»

«Στο τέλος όλα πάνε καλά. Αν δεν πάνε καλά, σημαίνει ότι δεν είναι το τέλος.»


[Πηγή φωτογραφίας Paulo Coelho: https://tvxs.gr/news/biblio/p-koelo-mia-geri-dosi-apotoksinosis-apo-diadiktyo-tha-boithoyse-poly]

Ίσως σας αρέσει και

1 Σχόλιο

  • Βασιλική Αποστολοπούλου
    21 Νοεμβρίου 2018 at 21:14

    «Ο Κοέλο προσπαθεί να δείξει το δρόμο να βρούμε τον ξένο που βρίσκεται μέσα μας, τον ίδιο μας τον εαυτό δηλαδή».
    «Αυτό που κάνει μοναδικά ο Κοέλο είναι να απλοποιεί στο μυαλό των αναγνωστών, νοήματα της φιλοσοφίας και της ψυχολογίας, που για τους περισσότερους είναι μη εύπεπτα και «βαριά».

    «Αν και ο Κοέλο έχει κερδίσει μεγάλο αναγνωστικό κοινό, κορυφαίους καλλιτέχνες, celebrities και πλανητάρχες, προσωπικά, σε όσα βιβλία τον έχω διαβάσει δε με συγκινεί. Μου λέει αυτά που θέλω να ακούσω, γίνεται διδακτικός και επαναλαμβάνεται.
    Αν και για κάποιους θα θεωρηθεί ιεροσυλία, θα βάλω αρνητικό πρόσημο στο συγγραφικό του ισοζύγιο».

    Εξαιρετική ανάλυση, συγχαρητήρια Τόλης Αναγνωστόπουλος!
    Δυσκολεύτηκα να ξεχωρίσω τι μου άρεσε περισσότερο – όλα μου άρεσαν! Και χαίρομαι να είμαι το ίδιο “ιερόσυλη” με σένα – δεν είμαι καθόλου “κοελική”!

Αφήστε το σχόλιο σας

*

Ας γνωριστούμε

Όσοι αγαπάτε τη γραφή και μ’ αυτήν εκφράζεστε, είστε ευπρόσδεκτοι στη σελίδα μας. Μέσω της γραφής δημιουργούμε, επικοινωνούμε και μεταδίδουμε πολιτισμό. Φροντίστε τα κείμενά σας να έχουν τη μορφή που θα θέλατε να δείτε σε αυτά σαν αναγνώστες. Τον Μάρτιο του 2016 ίδρυσα τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής», με εφαλτήριο την αγάπη μου για τις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και την ανάγκη ... περισσότερα

Αρχειοθήκη