“Jens Lapidus”, γράφει ο Τόλης Αναγνωστόπουλος

Γιένς Λαπίντους / Μικρό βιογραφικό

Ο Jens Lapidus (Γενς Λαπίντους) γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1974 στο Χέγκερστεν της Στοκχόλμης όπου και διαμένει με την οικογένειά του (είναι πατέρας τριών παιδιών). Σπούδασε νομικά και εργάστηκε ως συνήγορος υπεράσπισης σε ένα από τα πιο γνωστά δικηγορικά γραφεία της Στοκχόλμης. Συμμετέχει, μεταξύ άλλων, στον αγώνα κατά των παράλογα μακροχρόνιων ποινών φυλάκισης που συνοδεύονται από απαγόρευση επισκέψεων. Στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει η τριλογία του «Στοκχόλμη Νουάρ» (Εύκολο χρήμα, Μη μασάς, Μεγάλη ζωή). Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο επίσης κυκλοφορούν η « Αίθουσα VIP» και η «Στοκχόλμη».

Αναλύοντας τον Λαπίντους 

Ο Λαπίντους είναι ένας ακόμα  εκπρόσωπος της Σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας άσχετα αν προσπαθεί να αποτάξει από πάνω του αυτόν τον τίτλο.

Από τους πλέον αναγνωρίσιμους δικηγόρους στη χώρα του, έχει αναλάβει πολλές φορές την εκπροσώπηση σκληρών εγκληματιών. Έτσι από θέση ισχύος, αφού έχει εντρυφήσει στα κίνητρα, το background και την ψυχοσύνθεση τέτοιων ατόμων, ξετυλίγει περισσότερο «αληθινές» ιστορίες που μπορούν να συμβούν σε μια χώρα ομολογουμένως με χαμηλή εγκληματικότητα. Παρόλα αυτά δεν επαναπαύεται, δουλεύει πολύ σκληρά (η πρώτη του τριλογία ολοκληρώθηκε σε επτά χρόνια) για να δημιουργήσει πειστικές και άρτιες λογοτεχνικά ιστορίες. Ξέρει καλύτερα από πολλούς πού κρύβονται και δρουν οι κακοποιοί, από ποιο στενάκι ξεπετάγονται και ποιες διαδρομές ακολουθούν για να επιτύχουν τους παράνομους σκοπούς τους.

Η οπτική του  γωνία από την πλευρά των κακών, τον κάνει να ξεχωρίζει γιατί τους περιγράφει τόσο καλά και πειστικά, που ο αναγνώστης ακολουθεί τα βήματά τους χωρίς κατ’ ανάγκη να παίρνει το μέρος τους. Γιατί πολύ απλά δεν εξωραΐζει το κακό απλά εξηγεί γιατί προελαύνει αυτό, σε μια κοινωνία που επιφανειακά φαίνεται σε άνθηση αλλά στον πυρήνα της έχει παθογένειες και ανισότητες. Παντρεύει αλλοδαπούς κακοποιούς (Σέρβους, Άραβες, Τούρκους,) με spoiled children της υψηλής σουηδικής κοινωνίας  εθισμένα στην κόκα και τις καταχρήσεις.

Οι πρώτοι  ακούνε ραπ μουσική, βρίζουν αισχρά, κάνουν βρώμικο σεξ, παίρνουν και δίνουν ναρκωτικά, εκτελούν συμβόλαια των «νονών», που πάντα είναι δύσκολο να τους βρεις, είτε είσαι κακοποιός είτε αστυνομικός.

Οι άλλοι είναι καλοντυμένοι, συχνάζουν σε ακριβά μπαρ και εστιατόρια της Στοκχόλμης, βρίσκουν εύκολα ακριβά ναρκωτικά και κάνουν πάρτι σε απομακρυσμένα μέρη με «κλειστό» προσκλητήριο, όπου επιδίδονται σε όργια και κάθε είδους εξάρτηση.

Με μόνο κοινό χαρακτηριστικό την έκνομη συμπεριφορά οι δύο αυτοί κύκλοι πολλές φορές εφάπτονται και δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα στο κέντρο της Σουηδικής κοινωνίας. Και όταν κάτι πάει στραβά,  πληρωμένοι αστυνομικοί και δικαστές αναλαμβάνουν να καθαρίσουν ίχνη και αμαρτίες, για να συνεχίσει αυτό το παράνομο «κοκτέιλ» να δηλητηριάζει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους.

Ο Λαπίντους συνήθως δεν σκύβει πάνω από ένα ήρωα, όπως κάνουν οι περισσότεροι, είτε είναι κακοποιός είτε ο περίεργος και μεθοδικός Επιθεωρητής που πρωταγωνιστεί στην πλειονότητα των αστυνομικών βιβλίων του Βορρά.

Σχεδόν σε κανένα βιβλίο του δεν υπάρχει βασικός πρωταγωνιστής αστυνομικός. Πολλές φευγαλέες μεν αλλά ουσιαστικές ματιές δε,  στο ψυχολογικό προφίλ και τις ανάγκες των ηρώων του, μας βάζουν γρήγορα στο θέμα καθώς πρέπει άμεσα να προσδεθούμε γιατί το show ξεκινάει. Κινηματογραφική πλοκή, στακάτη γραφή και γλώσσα αργκό με κωδικούς είναι χαρακτηριστικά που τον κάνουν αναγνωρίσιμο.

Δε χρειάζεται πολυλογία στην ανάλυση των χαρακτήρων του. Είπαμε, ο Λάπιντους τούς είχε μπροστά του στο δικαστήριο ή στη φυλακή που τους επισκεπτόταν. Έχει ακούσει τη φωνή, τις βρισιές τους, έχει δει την αγριεμένη τους φάτσα. Πιθανόν κάποιοι να του έχουν προτείνει πολλές φορές τον υψωμένο τους παράμεσο.

Έχει καταλάβει πως οι περιθωριακοί τύποι γύρω από τις ακριβές συνοικίες της Στοκχόλμης δεν βρίσκουν άλλη διέξοδο από την παραβατικότητα για να συμμετάσχουν στο πάρτι που στήνεται εκεί. Ξεκινάνε από απλά βαποράκια και μεσίτες συμμοριών μέχρι να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη μεγάλων «νονών» που θα τους επιτρέψουν την είσοδο σε αυτό. Οι οργανώσεις αυτές δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από την παραδοσιακή Ιταλική μαφία, όπου η οικογένεια, η μπέσα, ο σεβασμός στον ιεραρχικά ανώτερο και το «στεγνό καθάρισμα» όσων καταπατούν κώδικες ή στέκονται απέναντι σε αυτές είναι βασικά γνωρίσματά τους.

Τα έργα μιλάνε, όχι τα λόγια

Με μια φράση: «Ο δικηγόρος του διαβόλου»

Η πρώτη τριλογία του Λαπίντους  «Στοκχόλμη Νουάρ» (Εύκολο χρήμα, Μη μασάς, Μεγάλη ζωή) έχει ήρωες που ψάχνουν την εύκολη οδό για το πολύ χρήμα και τη μεγάλη ζωή. Ο Λατίνος Χόρχε πουλάει ναρκωτικά, ο Μράντο, Σέρβος μπράβος που απειλεί και σκοτώνει και ο J.W. ένας νεαρός από την επαρχία που προσποιείται τον πλούσιο σε παρέες της σουηδικής Μπουρζουαζίας είναι πρωταγωνιστές στο πρώτο και τρίτο βιβλίο. Ναρκωτικά, προστασία, φόνοι και κομπίνες. Τα νήματα  κινεί ο αρχινονός Ράντοβαν Κράνγιτς με διασυνδέσεις παντού. Θα μπορέσουν αυτοί να τα βάλουν μαζί του; Στο τρίτο μέρος της τριλογίας η αστυνομία στέλνει μυστικά στους κόλπους αυτών των οργανώσεων εκπρόσωπό της για να τους αποκαλύψει. Ο Χόρχε και ο J.W. νιώθουν την καυτή ανάσα του. Ταυτόχρονα, κάποιος κυνηγάει το Νονό,  Ράντοβαν Κράνγιτς. Ακόμα και αν αυτός όμως βγει από τη μέση, ποιος θα γίνει ο νέος «άρχοντας του σκότους της Στοκχόλμης;». Μήπως είναι γυναίκα; Η κόρη του Κράνγιτς έχει τα κότσια να σταθεί στο θρόνο συνεχίζοντας τη δυναστεία;

Στο « Μη μασάς» ο Λαπίντους παρεμβάλλει μια άλλη ιστορία με τρεις πάλι πρωταγωνιστές. Τον Άραβα Μαχμούντ που για να επιβιώσει βάζει ενέχυρο την ύπαρξή του σε αυτούς που τον κυνηγούν, το Νίκλας ένα βετεράνο του πολέμου στο Ιράκ που σαν άλλος Δον Κιχώτης βλέπει ανύπαρκτους εχθρούς και τον αστυνόμο Τούμας που ερευνώντας μια δολοφονία μπλέκει σε μια τεράστια συνομωσία που αφορά τη δολοφονία του Πάλμε που συντάραξε τη Σουηδική κοινωνία. Οι τρεις τους θα έρθουν κοντά πολλές φορές σε ένα κόσμο που τα ναρκωτικά το εμπόριο λευκής σαρκός και οι πληρωμένοι» αστυνομικοί είναι το προκάλυμμα για να μην αποκαλυφθεί το μεγάλο μυστικό.

Στην «Αίθουσα VIP» ο  Τέντι βγαίνει από τη φυλακή  ύστερα από οχτώ χρόνια.  Χρωστάει πολλά λεφτά τα οποία με «κανονική» δουλειά αποκλείεται να εξοφλήσει. Η Έμελι είναι μια νέα επιτυχημένη δικηγόρος, που για την καριέρα της δείχνει έτοιμη να θυσιάσει τα πάντα. Οι δυο τους πρέπει να συνεργαστούν  να εντοπίσουν τον  νεαρό επιχειρηματία Φίλιπ Σάλε που έχει απαχθεί. Ψάχνοντας βαθύτερα την υπόθεση μυστικά από το παρελθόν  αποκαλύπτονται και δυσκολεύουν το έργο τους την ώρα που οι απαγωγείς δεν έχουν την υπομονή και ψυχραιμία να περιμένουν.

Στη «Στοκχόλμη» ένας σεκιουριτάς ανακαλύπτει ένα πτώμα  σε ένα σπίτι που χτυπάει ο συναγερμός κοντά στο αρχιπέλαγος της Στοκχόλμης. Ένας σοβαρά τραυματισμένος νεαρός δίπλα στο σπίτι συλλαμβάνεται ως ύποπτος. Η Έμελι αναλαμβάνει κρυφά την υπεράσπιση του, παρά την αντίθετη άποψη του εργοδότη της. Ποιο είναι όμως το θύμα του φόνου; Η έρευνα οδηγεί στον Ματς Εμάνουελσον, τον άνδρα που είχε κάποτε απάγει ο Τέντι. Ο Τέντι προσπαθεί  να αντιμετωπίσει το παρελθόν του, η Έμελι δεν υπολογίζει τίποτα άλλο παρά  μόνο την επαγγελματική της ανέλιξη. Στο παιχνίδι μπαίνει και ο ανιψιός του Τέντι, ο Νίκολα, μπερδεύοντας ακόμα περισσότερα τα πράγματα.

Τρελός ρυθμός, σασπένς, κινηματογραφική πλοκή από ένα συγγραφέα που ως δικηγόρος στυγνών εγκληματιών «ζωγραφίζει» εικόνες, πρόσωπα και υποθέσεις με  χρώματα και δεξιοτεχνία που παρόμοια δεν βρίσκεις παρά σε ελάχιστα αστυνομικά του είδους.

Συγγραφικό ισοζύγιο

Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι ο  Λαπίντους είναι ένας ακόμα εκπρόσωπος της πολυφορεμένης σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Ότι πατά στις συγκεκριμένες σταθερές και νόρμες που «απογειώνουν» κάθε έργο που εξάγεται από το Βορρά. Ότι πασάρει στον κόσμο έτοιμη  και ξαναμασημένη τροφή, γιατί πολύ απλά ο  κόσμος αυτό ακριβώς ζητά και τέτοιους συγγραφείς ακολουθεί.

Αλήθεια, σε μια χώρα  που ανθεί και ευημερεί, που οι φόνοι που περιγράφονται στα βιβλία είναι σπάνιοι, πόσα credits μπορούμε να δώσουμε σε έναν ακόμα συγγραφέα αστυνομικής λογοτεχνίας;

Πολλά κατ’ εμέ, γιατί ο συγκεκριμένος προσπαθεί με νύχια και με δόντια να απεγκλωβιστεί από το κατεστημένο σκανδιναβικό μοτίβο. Μόνο ο τόπος είναι ίδιος, η πλοκή και η ανάπτυξη των ιστοριών του ακολουθούν περισσότερο τη Βρετανική σχολή και ιδίως τη Σκωτσέζικη (θυμίζει λίγο τον  Malcolm Macκay).

Η σταθερά έγκλημα-επιθεωρητής-έρευνα-διαλεύκανση της υπόθεσης δεν υπάρχει στον Λαπίντους. Γράφει πιο «πραγματικά» για ήρωες που είναι αληθινοί. Για αυτό και στα βιβλία του παρεμβάλλει πολλές φορές πρακτικά ανακρίσεων, κάνοντας ακόμα πιο ρεαλιστικές τις ιστορίες του.

Ξεφεύγει έτσι από την παγίδα του serial killer καθώς πόσο αληθινός μπορεί να είναι όταν τέτοια εγκλήματα σχεδόν δεν υπάρχουν στη Σουηδία;

Καταλαβαίνει γιατί πουλάνε βέβαια σε μια κοινωνία τόσο φιλήσυχη όπου μετά τη δολοφονία του Πάλμε σάστισε, «της ήρθε από κει που δεν το περίμενε» και άρα οτιδήποτε extreme και splatter φαίνεται να την εξιτάρει.

Λογικό αν σκεφτούμε ότι τέτοιες ιστορίες «τραβάνε» σε τόπους που δεν έχουν υπόβαθρο, εγκληματικότητα και φόνους «μπροστά στην πόρτα τους» όπως έχουν για παράδειγμα σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής (και εκεί περιέργως δεν ανθεί η αστυνομική λογοτεχνία).

Ο Λαπίντους όμως αντιστέκεται και παραμένει «πραγματιστής». Για αυτό τον ξεχωρίζουμε και του δίνουμε θετικό πρόσημο. Γιατί εκτός από τη δουλειά και το ταλέντο του μοιάζει να κινείται αντίθετα από το ρεύμα. Γιατί ρισκάρει με κίνδυνο να βγει εκτός θέματος και άρα και αποδοχής. Γιατί αν και συγγραφέας αστυνομικών, στα έργα του θίγει επιμελώς σημαντικά  θέματα της Σουηδικής κοινωνίας όπου η μεγάλη οικονομική άνθηση δεν αποτελεί de facto παράγοντα γενικότερης προόδου. Αντίθετα πολλές φορές η αλαζονεία της «άρχουσας τάξης» οδηγεί σε διαφθορά και παραβατικότητα εφάμιλλη των κατώτερων τάξεων κάτι που θίγει ο συγγραφέας σε όλα του τα πονήματα.

Και τέλος γιατί ένας πολύ  επιτυχημένος επαγγελματίας, με πολλές επιτυχίες στην καριέρα του, αφήνει τη δικηγορία για τη συγγραφή. Αυτό και μόνο δείχνει την μεγάλη αγάπη του Λαπίντους σε αυτό που κάνει και πόσο πολύ ήθελε να διηγηθεί αυτά που έζησε στα δικαστήρια. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι το έναυσμα για να γράψει ήταν μια δίκη ενός ανήλικου αγοριού το οποίο σηκώθηκε όρθιο (πράγμα που απαγορεύεται στα Σουηδικά δικαστήρια) και φώναξε ότι δεν έχουν ιδέα που ζει, τι βιώνει και πόσο παραμελημένα από το κράτος είναι όλα τα παιδιά των «υποβαθμισμένων» γειτονιών της Στοκχόλμης.

Και για το τέλος:

ΑΤΑΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΠΟΥ

«Θέλω να βάλω τον αναγνώστη στο μυαλό ανθρώπων με τους οποίους συνήθως δεν ταυτίζεται».

«Ενδιαφέρομαι να απεικονίσω ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των εγκληματιών, με όλες τις διαστρωματώσεις του χαρακτήρα τους και με όλη τους την πολυπλοκότητα. Και θέλω να παρασύρω τους αναγνώστες μου σε μια κόλαση, φυσικά».

«Όλη η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση, των περιθωριοποιημένων και εξαγριωμένων προαστίων των μητροπόλεων. Να δει τον κόσμο μέσα από τα μάτια αυτών των ανθρώπων, γιατί κάποια στιγμή θα εκραγούν».


[Πηγή φωτογραφίας Jens Lapidus: http://www.documentonews.gr/article/o-soyhdos-syggrafeas-gens-lapintoys-mila-apokleistika-sto-documento]

Ίσως σας αρέσει και

1 Σχόλιο

  • Βασιλική Αποστολοπούλου
    19 Οκτωβρίου 2018 at 21:46

    “Από τους πλέον αναγνωρίσιμους δικηγόρους στη χώρα του, έχει αναλάβει πολλές φορές την εκπροσώπηση σκληρών εγκληματιών. Έτσι από θέση ισχύος, αφού έχει εντρυφήσει στα κίνητρα, το background και την ψυχοσύνθεση τέτοιων ατόμων, ξετυλίγει περισσότερο «αληθινές» ιστορίες που μπορούν να συμβούν σε μια χώρα ομολογουμένως με χαμηλή εγκληματικότητα.”
    Πολύ ενδιαφέρουσα και εμπεριστατωμένη ανάλυση/παρουσίαση που παρακινεί τον αναγνώστη να αναζητήσει τα βιβλία του Γιενς Λάπιντους και να μελετήσει τις ιστορίες του.
    Τόλη Αναγνωστόπουλε συγχαρητήρια για την εξαιρετική δουλειά σου!
    Κατερίνα Ευαγγέλου-Κίσσα ευχαριστούμε για την ανάρτηση!

Αφήστε το σχόλιο σας

*

Ας γνωριστούμε

Όσοι αγαπάτε τη γραφή και μ’ αυτήν εκφράζεστε, είστε ευπρόσδεκτοι στη σελίδα μας. Μέσω της γραφής δημιουργούμε, επικοινωνούμε και μεταδίδουμε πολιτισμό. Φροντίστε τα κείμενά σας να έχουν τη μορφή που θα θέλατε να δείτε σε αυτά σαν αναγνώστες. Τον Μάρτιο του 2016 ίδρυσα τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής», με εφαλτήριο την αγάπη μου για τις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και την ανάγκη ... περισσότερα

Αρχειοθήκη