Η Κατερίνα Ευαγγέλου – Κίσσα συνομιλεί με την συγγραφέα Νατάσσα Καραμανλή

Με την Νατάσσα δεν έχουμε ποτέ συναντηθεί δια ζώσης. Έμαθα για εκείνη μέσω κοινού μας γνωστού κι άρχισα να σκαλίζω. Κι έτσι ανακάλυψα ότι κάτι έχει αυτό το κορίτσι που μου αρέσει. Διάβασα το βιβλίο της, παρακολούθησα τις δράσεις της. Τελικά, σχεδόν ταυτόχρονα, προσεγγίσαμε η μία την άλλη.

Η επικοινωνία μου μαζί της με έχει αφήσει με την υπέροχη εκείνη αίσθηση που έχεις όταν αποκτάς έναν νέο φίλο. Όταν νιώθεις πως με έναν άνθρωπο εκπέμπεις σε συγγενικές συχνότητες. Είναι ένας άνθρωπος χαμογελαστός, με εκείνα τα πλατιά χαμόγελα που εννοούνται και πηγάζουν εκ των έσω. Ανήσυχο πνεύμα, βρίσκει πάντα τρόπο να επικοινωνήσει το μέσα της. Έχει μια γόνιμη περιέργεια για ό,τι θα μπορούσε να την οδηγήσει στο να γράψει μια όμορφη ιστορία. Αγωνίστρια. Πεισματάρα. Άνθρωπος που αγαπά ανθρώπους και με ιδιαίτερη αδυναμία στα ζώα – όχι, τίποτε από τα δύο δεν είναι ούτε δεδομένο, ούτε αυτονόητο. Σε αυτούς, λοιπόν, προσφέρει και με αυτούς έχει πλέξει τα όνειρά της. Μ’ αυτούς και με την αγάπη της για την συγγραφή.

Έχω την ιδιαίτερη χαρά να την φιλοξενώ σήμερα στη στήλη μου «Όμορφοι Άνθρωποι». Ιδιαίτερη γιατί πρώτον η Νατάσσα είναι ένας όμορφος άνθρωπος, που αξίζει κάθε στήριξης στο έργο της και δεύτερον γιατί και εκείνη πιστεύει σε μένα και έμπρακτα μου συμπαραστάθηκε με την παρουσία της εδώ, στη σελίδα «Λόγω Γραφής».

Την ευχαριστώ θερμά και της εύχομαι καλή δύναμη και καλή διαδρομή.


Πώς εμπνεύστηκες το θέμα του βιβλίου σου «Το καλοκαίρι στον φάρο» και τι ήταν αυτό που σε ώθησε να αποτυπώσεις αυτή σου την έμπνευση; Θεωρούσα ανέκαθεν τους φάρους ως τοπία ενός άκρατου μυστικισμού. Ο φάρος είναι το μέρος της απόλυτης ενδοσκόπησης, αλλά και  σύμβολο του προσανατολισμού. Είναι το φως στο σκοτάδι. Ο στόχος. Για τους ναυτικούς αντιπροσωπεύει την ασφάλεια, την ελπίδα, τη σιγουριά ότι θα φτάσουν στον προορισμό τους. Για τον ήρωα του βιβλίου, ο φάρος σηματοδοτεί μια σημαντική  αλλαγή στη ζωή του και μια προσαρμογή που τον τρομάζει Η ιδέα προϋπήρχε της έμπνευσης, μιας και ο φάρος αντικατοπτρίζει ένα κομμάτι από τα παιδικά μου όνειρα. Τις ώρες που ήθελα να απομονωθώ από τον κόσμο γύρω μου, φανταζόμουν ότι ζούσα σε έναν φάρο, συντροφιά με έναν σκύλο και το ατέλειωτο μουρμουρητό της θάλασσας.

Σε μια τυχαία περιήγηση  σε έναν παρατημένο φάρο στη Χαλκιδική, αναρωτήθηκα πως θα διαβίωνε για ένα καλοκαίρι ένα παιδί,  μέσα σε αυτόν. Έτσι ξεκίνησε το καλοκαίρι στον φάρο.

Το βιβλίο σου αυτό απευθύνεται σε νεανικό αναγνωστικό κοινό, σε εφήβους. Γιατί επέλεξες να απευθυνθείς συγγραφικά σε αυτήν την ηλικία; Έχει ειπωθεί πώς να θέλουμε να κτίσουμε έναν κόσμο ειρηνικό, πρέπει να ξεκινήσουμε από το παιδικό βιβλίο. Ακούγεται απλό, όμως δεν είναι και μακάρι αυτό από μόνο του να είναι αρκετό. Έως τότε κατέγραφα τη μοναξιά, το σημάδι του έρωτα, τη μελαγχολία της τρίτης ηλικίας, το στίγμα του κοινωνικού ρατσισμού.

Ένας διαγωνισμός και μια πρόκληση, από τον μεγάλο μου αδελφό τον Σπύρο, που έδωσε το όνομα στον ήρωα μου, ήταν αρκετά για να καλλιεργήσουν την ιδέα μέσα μου.

Πως όμως θα μιλούσα στα παιδιά; Η εφηβεία, μοιάζει με κακιά παιδική αρρώστια. Μας τυραννά, μας εξαντλεί, αλλά σπάνια μας αφήνει ανεξίτηλα σημάδια. Θυμάμαι αμυδρά τη δική μου, πολύ έντονα όμως της κόρης μου. Τι θέλουν να ακούσουν οι έφηβοι; Υπάρχουν πάντα κρυμμένοι σκελετοί μέσα στη ντουλάπα τους, φόβοι, αγωνίες, προβληματισμοί. Καταστάσεις για τις οποίες αρνούνται να μιλήσουν, μα τις αντιλαμβάνονται περισσότερο απ΄ όσο μας αφήνουν να πιστεύουμε.

Επέλεξα να καταθέσω την αλήθεια, όπως κάθε παιδί έχει ανάγκη να ακούσει.

Διάλεξες να εκθέσεις τις γραφές σου δημόσια με την έλευση της κρίσης. Πώς λειτούργησε η κρίση ως καταλύτης σε αυτή σου την απόφαση; Η κρίση σημάδεψε τον καθένα μας με ξεχωριστό, μοναδικό αποτύπωμα. Σε μένα δώρισε μια τραυματική αλαλία-λόγω άγχους και για αρκετά μεγάλο διάστημα επικοινωνούσα με τους ανθρώπους γύρω μου, μόνο με σημειώματα. Ήταν μια τρομακτική εμπειρία, που ωστόσο μου έδωσε την αφορμή να ξεκινήσω τη δική μου αυτοκριτική. Ξαφνικά συνειδητοποίησα πως είχα αφήσει πολλά χρόνια να κυλίσουν, χωρίς να αφουγκραστώ τους ήχους μέσα μου. Τις λέξεις που από παιδί με κατέτρεχαν. Στην απόλυτη σιωπή, αποφάσισα να ακούσω την καρδιά μου. Δεν είχα πια δικαιολογία, αφού είχα χρόνο, μιας και δεν είχα δουλειά, οπότε έπιασα το όνειρο από κει που το είχα αφήσει ξεχασμένο να κοιμάται. Εφόσον δεν μπορούσα να μιλήσω λοιπόν, θα έγραφα. Γράφοντας ξόρκισα σχεδόν όλους τους δαίμονες μου. Πάντα όμως κατορθώνουν και φύονται κι άλλοι και αυτό καθιστά την γραφή απαραίτητη. Ως λύτρωση.

Γιατί «σουφραζέτα»; Τι σημαίνει; Πες μας δυο λόγια γι’ αυτό σου το πόνημα. Η σουφραζέτα είναι παιδί της ανεργίας μου. Σπλάχνο ταϊσμένο με άγχος, πόνο ψυχής και ανασφάλεια. Είναι οι ήχοι που με τρόμαξαν, εκείνοι που με αποσυντόνισαν, αλλά και οι εικόνες μιας χώρας σε αποσύνθεση, που είχαν  στοιχειώσει τον ύπνο μου. Η σουφραζέτα αφηγείται την δική της ιστορία, διαγράφοντας όμως μια πορεία κοινή και πανομοιότυπη με εκατοντάδες άλλες, στην εποχή της οικονομικής κρίσης.

Οι σουφραζέτες του 19ου αιώνα  ήταν συνήθως γυναίκες από τη μεσαία τάξη, με επισφαλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, οι οποίες επιθυμούσαν να βελτιώσουν τις ζωές τους. Η σουφραζέτα μου έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις σουφραζέτες του τότε, που είναι όλα απόρροια της οικονομικής κρίσης, με τη διαφορά πως ο δικός της αγώνας δεν εστιάζεται αποκλειστικά  στην κοινωνική αλλαγή, παρά στην αλλαγή της νοοτροπίας μας. Του εγώ μας.

 Όπως οι σουφραζέτες αγωνίζονταν για το δικαίωμα της ψήφου, έτσι κι η δική μου  πάλευε να υψώσει τη φωνή της λογικής της, απέναντι στον παραλογισμό μιας σκληρής εποχής.

Από το εφηβικό μυθιστόρημα στον θεατρικό μονόλογο. Μίλησέ μας για το «Μπλουζ της Κυριακής». Έλαβε μία σημαντική διάκριση. Τι πραγματεύεται, που απευθύνεται; Λατρεύω το θέατρο γιατί έχει την ικανότητα να καθηλώσει άμεσα όλες τις αισθήσεις. Είναι ένα μαγικό ραβδί, που αν χρησιμοποιηθεί με τον κατάλληλο τρόπο, μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις, οράματα, ακόμα και τον ανθρωπισμό μας.

 «Το Μπλουζ της Κυριακής», που κατάφερε να αποσπάσει το πρώτο βραβείο θεατρικού μονολόγου (στον  4ο Διεθνή Λογοτεχνικό Διαγωνισμό του  Ομίλου για την UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδας), ήταν μια τεράστια πρόκληση για μένα. Είχα ασχοληθεί στο παρελθόν με τη συγγραφή θεατρικών έργων για μικρά παιδιά, αλλά δεν είχα τολμήσει να δοκιμάσω το εγχείρημα ενός μονολόγου.

Στη φωτογραφία διακρίνονται η κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Ελένη Καραμαλέγκου και η κ. Νατάσσα Καραμανλή ανάμεσα στις κυρίες Διακοβασίλη (πρόεδρο του οργανισμού) και Κρυστάλλη.

Πιστεύω πως κάθε μονόλογος αποτελεί ουσιαστικά έναν διάλογο με τον καθρέφτη, οπότε για να στοιχειοθετήσω μια ρεαλιστική ηρωίδα, έπρεπε να έρθω σε αντιπαράθεση πρώτα με τον εαυτό μου. Η ηρωίδα είναι αυτή που είναι, γιατί την προίκισα με αρκετά δικά μου στοιχεία, όσο και στοιχειά. Υποφέρει από Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ), όπως εγώ και όσο μεγαλώνει, ο χρόνιος πόνος μεταλλάσσει  όχι μόνο την αντοχή της, αλλά και τις ανοχές της σε άτομα και καταστάσεις. Η ασθένειά της  προκαλεί, πέρα από το αίσθημα μιας  μόνιμης δυσφορίας, την επιθετικότητα και την πίκρα της. Η δυσκολία επικοινωνίας με τη μητέρα της, η φυγή της μοναχοκόρης της στο εξωτερικό κι η μοναξιά, χαράζουν πάνω της ουλές, όμοιες με τα κουσούρια που αφήνει η αρρώστια της.

Ο πόνος είναι ίσως το πιο ανθρώπινο, αλλά  και το πιο επώδυνο συναίσθημα του ανθρώπου. Και σαν τέτοιο αντιμετωπίζεται από την  ηρωίδα. Η αργία της Κυριακής,  αφυπνίζει μέσα της όλες τις επώδυνες καταστάσεις της ζωής της.

Πότε καλή και πότε σκληρή, η ηρωίδα που σιχαίνεται τα ημίμετρα,  μονολογεί  με τις σκιές της, χορεύοντας μπλουζ.

Κάποιοι πόνοι, κρατούν για πάντα, κάποιες ουλές δεν κλείνουν ποτέ. Αυτό πραγματεύεται στην ουσία, ότι τίποτα δεν πεθαίνει μέσα μας, αν δεν το θελήσουμε.  Κι ακόμα, πως οι αόρατες πληγές, είναι ακόμα πιο επώδυνες από τον σωματικό πόνο.

Έχεις εμπνευστεί και διαχειρίζεσαι ένα διαδικτυακό έργο με το όνομα «Τέσσερα Λεπτά». Τι αφορά αυτό το έργο; Πότε ξεκίνησε; Πού στοχεύει; Πώς το οραματίζεσαι; Κάθε project γεννιέται από μια πρόκληση, με σκοπό να αποτελέσει από μόνο του μια καινούρια. Η πρόκληση για τα Τέσσερα λεπτά ήρθε απρόσμενα στη ζωή μου, με αφορμή την ομώνυμη ταινία (Vier minuten  του  Chris Kraus). Στην ταινία, η ηρωίδα έχει μια τελευταία ευκαιρία  για να αλλάξει τη ζωή της, στον ελάχιστο χρόνο των τεσσάρων λεπτών.

Με αυτό το σκεπτικό ξεκίνησε το εγχείρημα, μέσω του blog, το προηγούμενο καλοκαίρι. Το ερώτημα που τέθηκε, ήταν απλό. Πόση ζωή χωρά σε λεπτά; Αν είχες μόνο τέσσερα λεπτά για να αγαπήσεις. Να ζήσεις. Να ερωτευτείς. Να κυνηγήσεις τα όνειρα σου, ή να κρυφτείς από τους εφιάλτες σου. Τέσσερα λεπτά από τη ζωή είναι τέσσερα λεπτά ζωής. Kαι έτσι μαγικά, όπως συμβαίνουν τα όμορφα πράγματα στη ζωή, η ιδέα αγκαλιάστηκε από πολύ κόσμο, αρκετά γρήγορα. Το πιο μαγικό όλων όμως, είναι το γεγονός ότι στην  πρόκληση δεν ανταποκρίθηκαν αποκλειστικά συγγραφείς, ή λογοτέχνες. Το κάλεσμα,- σκέψου, γράψε και μοιράσου, μόνο 4 λεπτά είναι δικά σου- έτσι κι αλλιώς, δεν στόχευε στην ιδιότητα, αλλά στο συναίσθημα. Στην πρόκληση για την επιθυμία της ίδιας της συγγραφής, μέσω μιας εξομολόγησης. Στην εξάπλωση της ιδέας, είχα την βοήθεια των πολύτιμων φίλων, της ομάδας Open Minds, που κατάφεραν κι οι ίδιοι να  «κολλήσουν», αλλά και να μεταφέρουν αυτούσιο το μικρόβιο της συμμετοχής στα 4 λεπτά. Το επόμενο βήμα, ήταν η υλοποίηση της έκδοσης  σε έντυπο βιβλίο, σε συνεργασία  με τις Εκδόσεις Μολύβι. Οι συμμετοχές που συγκεντρώθηκαν, εν είδη λογοτεχνικής δράσης, αξιολογήθηκαν από το τμήμα επιμέλειας του εκδοτικού οίκου και οι καλύτερες από αυτές, οι πιο αντιπροσωπευτικές, στοιχειοθέτησαν  την έντυπη έκδοση ενός συλλογικού έργου, που θα κυκλοφορήσει τον επόμενο μήνα.

Το project είναι ακόμα ενεργό και το blog θα τρέχει για καιρό ακόμα, όσο γεννά την επιθυμία για μια κατάθεση ψυχής. Τέσσερα λεπτά άλλωστε, μπορούν να αλλάξουν μια ολόκληρη ζωή.

Ονόμασέ μας αγαπημένους σου δημιουργούς, από τον ευρύτερο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, που σε επηρέασαν  να γίνεις αυτό που είσαι σήμερα. Από μικρή διάβαζα μανιωδώς Καζαντζάκη και Steinbeck, Ελύτη, Σεφέρη, Bukowski  και Tennessee Williams. Αργότερα ανακάλυψα τον T.S. Eliot και μαγεύτηκα από την εξαιρετική καθαρότητα της λεπτομέρειας στα έργα του. Πλανεύτηκα με το αμίμητο αισθητικό ήθος της Ζυράννας Ζατέλη και συγκλονίστηκα με την εξαίρετη γραφή του Eco. O απόλυτος όμως άρχοντας της πένας, για μένα, ο πλέον αγαπημένος όλων, είναι ο Gabriel Garcia Marques. Διαβάζω τα πάντα και ξαναγυρνώ συχνά σε εκείνα που άφησαν τις πιο δυνατές εικόνες μέσα μου, ανακαλύπτοντας κάθε φορά μια νέα αφορμή για προβληματισμό.  Δεν θα ήμουν αυτή που είμαι, αν δεν υπήρχαν ο Χατζιδάκις, η Sade, η Μαρία Κάλλας κι o Μarques στα αυτιά και στα μάτια μου.

Ποιοί είναι οι επόμενοι στόχοι σου; Πολλοί και ποικίλοι, αρχής γενομένης από την παρουσίαση τον επόμενο μήνα για την έντυπη έκδοση «4 λεπτά». Δίχως δράση δεν υπάρχει δημιουργία, οπότε αποφεύγω να μένω στάσιμη, με κάθε κόστος. Άλλωστε δεν υπάρχει περιθώριο να κρυφτώ από τους στόχους μου, εφόσον τους κουβαλώ μέσα μου.

Ήδη ετοιμάζουμε ένα νέο blog, μαζί με τον συγγραφέα και αγαπημένο φίλο Θεόφιλο Γιαννόπουλο, που θα έχει ως θέμα του τις επιστολές αγάπης.

«Το καλοκαίρι στον φάρο» θα κυκλοφορήσει σε μορφή  audio book, στα πλαίσια μιας νέας συνεργασίας με την Lara Guide Dog School ( Σχολή Σκύλων-Οδηγών “Λάρα”, ΜΚΟ), που εκπαιδεύει και  παρέχει  δωρεάν σκύλους-οδηγούς, σε άτομα με ολική ή μερική απώλεια όρασης.

Παράλληλα, αυτό το διάστημα γράφω, με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό, ένα παραμύθι για μεγάλα παιδιά. Έχω πάντοτε στραμμένο το βλέμμα μου στο θέατρο και ένας από τους επόμενους στόχους μου, είναι να καταφέρω να ανεβάσω τον θεατρικό μονόλογο μου στο σανίδι.

Θα εξακολουθήσω να αφουγκράζομαι τις σιωπές των μοναχικών ανθρώπων και να σκαρφίζομαι ιστορίες. Ή κελαηδάς ή σωπαίνεις, όπως είπε κι ο Ελύτης.


[Η Νατάσσα Καραμανλή γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου και κατοικεί μόνιμα.

Αμέσως μετά το Λύκειο ταξίδεψε στην Αμερική, όπου παρακολούθησε μαθήματα ως Graduate Minor στο Ohio State University, in Element of Theatre and Dramatic Literature.

Έχει διδάξει θεατρικό παιχνίδι στο 79ο και στο 83ο Δημοτικό σχολείο και έχει συνεργαστεί με το Ε΄ Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Θεσσαλονίκης, στην διοργάνωση και εκπόνηση αρκετών σχολικών παραστάσεων.

Με την έλευση της κρίσης ξεκίνησε συστηματικά να ασχολείται με τη συγγραφή, στο προσωπικό της blog www.soufrazeta.com.

Συνεργασίες με τα περιοδικά  SOUL, Αλήθεια της Μακεδονίας, Upgrade και πρόσφατα  με το ηλεκτρονικό magazino Φυλλάδα (Fylada.gr).

Κείμενα της επίσης φιλοξενούνται στο maga.gr καθώς και στο enfo.gr., στο info barrel (στα αγγλικά), στο τοβιβλιο.net., καθώς και σε λογοτεχνικά projects (25η ώρα,  γραμμόφωνο).

Tον Δεκέμβριο του 2014, το εφηβικό μυθιστόρημα της «Το καλοκαίρι στον φάρο» τιμήθηκε με έπαινο, στον 59ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό  συγγραφής παιδικών βιβλίων, της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, το οποίο κυκλοφορεί σε έντυπο βιβλίο, από τις Εκδόσεις Μολύβι.

Toν Νοέμβριο του 2015, ο θεατρικός της μονόλογος «Το μπλουζ της Κυριακής», απέσπασε το Α’ βραβείο στον 4ο Διεθνή Λογοτεχνικό Διαγωνισμό, διοργάνωσης του Ομίλου για την UNESCO Τεχνών, Λόγου και Επιστημών Ελλάδος.

Υπό έκδοση βρίσκεται το συλλογικό έργο «Τέσσερα λεπτά», που ουσιαστικά αποτελεί μια ανθολογία ιστοριών με αφορμή το διαδικτυακό της project (https://tesseralepta.wordpress.com/), το οποίο θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Μολύβι.  Αμέσως μετά, ακολουθεί η έκδοση μιας συλλογής διηγημάτων της με τίτλο «Ένας φιλήσυχος άνθρωπος».

Τον Δεκέμβριο του 2015 υπήρξε μια εκ των μελών της κριτικής Επιτροπής του 2ου Διαγωνισμού Διηγήματος Bonsaistories.]

Ίσως σας αρέσει και

Αφήστε το σχόλιο σας

*

Ας γνωριστούμε

Όσοι αγαπάτε τη γραφή και μ’ αυτήν εκφράζεστε, είστε ευπρόσδεκτοι στη σελίδα μας. Μέσω της γραφής δημιουργούμε, επικοινωνούμε και μεταδίδουμε πολιτισμό. Φροντίστε τα κείμενά σας να έχουν τη μορφή που θα θέλατε να δείτε σε αυτά σαν αναγνώστες. Τον Μάρτιο του 2016 ίδρυσα τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής», με εφαλτήριο την αγάπη μου για τις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και την ανάγκη ... περισσότερα

Αρχειοθήκη