Η Κατερίνα Ευαγγέλου – Κίσσα συνομιλεί με τον ποιητή Γιώργο Χ. Θεοχάρη

Τον Γιώργο Χ. Θεοχάρη είχα την τύχη να τον γνωρίσω σε μία παρουσίαση βιβλίου του, που έγινε το 2014 στο βιβλιοπωλείο ΚΗΡΗΘΡΕΣ στα Τρίκαλα. Με κέρδισε ευθύς η γραφή του, που είναι άμεση, μεστή από νοήματα και εικόνες, χωρίς επιτηδευμένες και ακαταλαβίστικες εκφράσεις. Ποιήματα και ποιητικές πρόζες, που άγγιξαν την ψυχή μου με την υψηλή συναισθηματική τους αξία, καθώς υμνούν πρωτίστως τον άνθρωπο και μεταφέρουν στον αναγνώστη προβληματισμούς, σκέψεις, επιθυμίες, αναμνήσεις, αναζητήσεις. Αυτό που αγάπησα ιδιαιτέρως στον ποιητή Γιώργο Χ. Θεοχάρη είναι η άριστη χρήση της πανέμορφης γλώσσας μας, η ευαισθησία της έκφρασης, ο πλούτος των εμπειριών και των γνώσεων, που περνάει σε κάθε του έργο, άλλοτε λιτά αλλά περιεκτικά και άλλοτε με έναν ρομαντισμό σχεδόν ονειρικό.

Είχα την τύχη, επαναλαμβάνω, να γνωρίσω αυτόν τον άνθρωπο. Γιατί ο Γιώργος είναι ένας άνθρωπος άμεσος, αληθινός, ντόμπρος. Ένας άνθρωπος που χαμογελά αβίαστα και η που η  ψυχή του αντικατοπτρίζεται στα μάτια του. Ένας άντρας, που δεν υπεκφεύγει, δεν προσποιείται, δεν αρέσκεται στο να δημιουργεί εντυπώσεις ή στο να αυτοπροβάλλεται. Βαθιά αυθεντικός και ειλικρινής, άπαξ και τον γνωρίσεις δεν μπορείς παρά να τον αγαπήσεις και να τον εκτιμήσεις.

Είναι σπάνιο να συναντάς ανθρώπους που με τόσο ζήλο και τόση αγάπη θα προσπαθήσουν να σου διδάξουν ό,τι κατέχουν. Ο Γιώργος είναι ένας άνθρωπος τρυφερός, υπέρ το δέον δοτικός, που όμως δεν χαρίζεται, ούτε ωραιοποιεί καταστάσεις. Είναι ένας άνθρωπος με οξυμένο λογοτεχνικό αισθητήριο, ένας εργάτης της τέχνης του λόγου ο ίδιος, με βαθύ κοινωνικό προβληματισμό και όραμα, ένας αγωνιστής, ένας άνθρωπος με αίσθημα δικαίου. Κυρίως όμως, στο πρόσωπο του Γιώργου Χ. Θεοχάρη, βρήκα έναν άνθρωπο καλό, απλό, καταδεκτικό, με πατρική στοργή, που η χαρά του όλη είναι να βλέπει ανθρώπους να ανθίζουν και να δημιουργούν και προς αυτήν την κατεύθυνση της δημιουργίας και του πολιτισμού περιστρέφεται όλη η ζωή του. Στον Γιώργο βρήκα έναν πολύτιμο φίλο, έναν μέντορα, του οποίου την κρίση εμπιστεύομαι και το έργο θαυμάζω.

Τον ευχαριστώ από καρδιάς για την συνέντευξη που μου παραχώρησε. Είναι ιδιαίτερη η χαρά μου να φιλοξενώ σήμερα έναν Όμορφο Άνθρωπο, που είναι φίλος μου αγαπημένος.


Οι σπουδές σου και η επαγγελματική σου κατεύθυνση, σε πρώτο επίπεδο, αντικρούουν την εικόνα του ποιητή. Πώς προέκυψε η αγάπη σου για την λογοτεχνία και η ενασχόλησή σου μαζί της;
Να σε ευχαριστήσω, αρχικά, για την συνέντευξη, Κατερίνα, καθώς και για τη φιλία και την έκφραση της αγάπης σου.
Σε κάθε άνθρωπο προκύπτουν κάποτε ανάγκες βιοτικές ή συνθήκες απρόβλεπτες και τον υποχρεώνουν να αλλάξει κατεύθυνση και προσανατολισμό στην επαγγελματική του πορεία. Έτσι και σ’ εμένα, συνέβη στην νεότητά μου να χρειαστεί να εγκαταλείψω τις σπουδές μου στη Σχολή δημοσιογραφίας, δημοσιολογίας και δημοσίων σχέσεων και να στραφώ στον τεχνικό τομέα, εργαζόμενος στη μηχανολογική συντήρηση του εργοστασίου παραγωγής αλουμινίου, στα Άσπρα Σπίτια της Βοιωτίας, όπου και συνεχίζω να ζω με την οικογένειά μου. Ποτέ, ωστόσο, δεν εγκατέλειψα την ποίηση ούτε κι η έμπνευση με έκανε αποπαίδι της ποτέ. Ευτυχώς! Έγραψα τα πρώτα μου στιχουργήματα στα μαθητικά χρόνια του λυκείου και δημοσίευσα, μαθητής της Β’ Λυκείου, το πρώτο μου ποίημα στο περιοδικό «Συλλογή». Έκτοτε έχω μια διαδρομή διαρκή στο μονοπάτι της ποίησης, της λογοτεχνίας γενικά.

Γιατί ποιητής;
Γιατί η απαίτηση πύκνωσης των νοημάτων και της αίσθησης που θέλεις να δημιουργήσεις με ελκύει, με καταγοητεύει, όπως και η μικρή φόρμα, η μινιατούρα, η φαγιάντσα, η ζωγραφική πάνω στον καρπό του ρυζιού που κατόρθωναν οι παλιοί κινέζοι τεχνίτες…

Τι νοείς εσύ ως ποίηση, ποιες οι μορφές της;
Ποίηση είναι εκείνο που ο Θωμάς Γκόρπας όρισε ως ανάμνηση από φίλντισι. Αυτή η διατύπωση μου μοιάζει η πιο ακριβής μιας και η μνήμη των πολύτιμων και των τιμαλφών της ζωής μας κατορθώνει να λάμπει εντός μας, καθώς πυκνώνει το υπαρξιακό σκοτάδι γύρω μας, σαν φίλντισι,  και καταπραϋνει την αγωνία που κατέχει τον άνθρωπο στην ανεπίστρεπτη πορεία του προς την ανυπαρξία.
Όσον αφορά στις μορφές, για μένα, η ποίηση ενυπάρχει σε κάθε μορφή λόγου, γραπτού ή προφορικού, ποίηση ακόμη υπάρχει ως και στους μορφασμούς των ανθρώπων και στις χειρονομίες αλλά και στην αλλαγή του ρυθμού της ανάσας μας ανάλογα με την ψυχική διάθεση της κάθε στιγμής.

Κυκλοφορούν πολλά αναγνώσματα από ανθρώπους που χαρακτηρίζουν εαυτόν ποιητές. Τι είναι αυτό που τελικά χρίζει κάποιον ως ποιητή στη συλλογική συνείδηση;
Καθοριστικό είναι το πώς και σε ποιον βαθμό θα κατορθωθεί να περάσει η πρωτογενής αίσθηση που στάθηκε αφορμή να γραφεί το ποίημα, στον αναγνώστη του. Αν δηλαδή ο ψυχικός συγκλονισμός του ποιητή μπόρεσε να αποδοθεί με λέξεις και ρυθμό κι αν εντέλει ό,τι έγραψε αφορούσε κι άλλους ανθρώπους.

Υπήρξαν άνθρωποι στη ζωή σου που θεωρείς ότι χωρίς εκείνους δεν θα τα κατάφερνες στις επιδιώξεις σου και τα επιτεύγματά σου;
Βεβαίως! Πριν απ’ όλα οι φιλόλογοι που με δίδαξαν την ελληνική γλώσσα, και στη συνέχεια όσοι διάβασαν τα ποιήματά μου και μου έκαναν ουσιαστικές υποδείξεις, και τέλος, οι άνθρωποι που συνεργάζομαι τόσα χρόνια στην έκδοση του περιοδικού και μ’ εμπιστεύθηκαν στο να το διευθύνω. Ωστόσο όλα ετούτα κι αν συνέτρεχαν, αν έλειπε η αγάπη και η φροντίδα των οικείων μου, πολύ λίγα θα είχα καταφέρει.

Ποιο ήταν το έναυσμα για την δημιουργία του περιοδικού Εμβόλιμον;
Το 1988, μια συντροφιά συναδέλφων που εργαζόμασταν στη βαριά βιομηχανία, στα Άσπρα Σπίτια, και γράφαμε, άλλος ποιήματα, άλλος διηγήματα, άλλος χρονογραφήματα κι άλλος ιστορικά μελετήματα, αποφασίσαμε να σταματήσουμε να βρισκόμαστε σε ταβέρνες προκειμένου να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας τα γραπτά μας αλλά να ξεκινήσουμε την έκδοση ενός περιοδικού. Το κάναμε και να που αυτό το έντυπο έγινε κιόλας 28 ετών.

Ποιες είναι οι χαρές και ποιες οι αγωνίες ή οι απογοητεύσεις ενός εκδότη, που διαχειρίζεται ένα τέτοιο εγχείρημα;

Οι αγωνίες πολλές και ποικίλες: από την εξασφάλιση καλής, αξιανάγνωστης ύλης, μέχρι την οικονομική στήριξη της έκδοσης είτε από συνδρομές είτε από χορηγίες. Οι χαρές επίσης πολλές: κάθε φορά που οι συνεργασίες είναι αξιόλογες, κάθε φορά που βλέπεις ότι έδωσες βήμα σε ένα  καινούριο γραφιά ο οποίος στη συνέχεια της συγγραφικής του πορείας δικαίωσε τις προσδοκίες σου, κάθε φορά που κατορθώθηκε να συνεργαστούν δημιουργοί από την περιοχή που εκδίδεται το περιοδικό. Τέλος κάθε φορά που γράφεται στα μέσα ενημέρωσης κάτι καλό για ένα τεύχος, κάθε φορά που η έκδοσή σου κερδίζει τον δημόσιο έπαινο.

Γιατί αποφάσισες να λειτουργήσεις ένα εντευκτήριο στα Άσπρα Σπίτια;
Η απόφαση κατ’ αρχήν υπήρξε συλλογική. Ωστόσο σήμερα σχεδόν μόνος ή όλο και με πιο λίγους ανθρώπους διακονούμε αυτή την ωραία υπόθεση. Το θελήσαμε και το κάναμε γιατί ποθούσαμε να έρθουν κοντά μας, κοντά στους κατοίκους της πόλης μας, σε όσους ενδιαφέρονται κάθε φορά, οι δημιουργοί των οποίων χαιρόμαστε το έργο. Έτσι στα 28 χρόνια λειτουργίας του εντευκτηρίου έχουν έρθει κοντά μας εκατοντάδες πεζογράφοι και ποιητές αλλά και ηθοποιοί, μουσικοί, σκηνοθέτες, εικαστικοί, δημοσιογράφοι. Πολλοί περισσότερες από μία φορά. Δημιουργήθηκε συνεπώς ένα αναγνωστικό κοινό που γνώρισε δημιουργούς τους οποίους (κάποιους ίσως) θα γνώριζε μονάχα από τα βιβλία τους.

Είσαι ποιητής, πεζογράφος, επιμελητής κειμένων, εκδότης. Ποια από όλες σου τις ιδιότητες απολαμβάνεις περισσότερο και γιατί;

Πρωτίστως την ποιητική δημιουργία, γιατί η κατορθωμένη γραφή ενός ποιήματος είναι σαν ένα άγγιγμα των ακροδάχτυλων της ομορφιάς πάνω στα βλέφαρα, είναι μια ψυχική διεργασία καταλυτική που μονάχα οι παλιοί, αφοσιωμένοι στην τέχνη τους,  χειρώνακτες είχαν την τύχη να νιώσουν.

Έχεις γράψει ένα καταπληκτικό βιβλίο, που τιτλοφορείται «ΔΙΣΤΟΜΟ». Μίλησέ μας γι’ αυτό. Πώς προέκυψε η ανάγκη σου να ασχοληθείς με ένα τέτοιο θέμα;
Η δική μου, συναισθηματική, «εμπλοκή» με το γεγονός της σφαγής του Διστόμου, συνίσταται στα εξής: Κατάγομαι από τη Δεσφίνα της Φωκίδας, χωριό που γεωγραφικά συνορεύει με το Δίστομο.    Τρεις ημέρες πριν μακελέψουν το Δίστομο, οι Γερμανοί χτύπησαν το χωριό μου, οδηγημένοι από συγχωριανό μου συνεργάτη τους, και θέρισαν αμούστακα παιδιά της υποδειγματικής μαχητικής ομάδας της ΕΠΟΝ Λειβαδιάς που τους αντιμετώπισαν.

Ένας 63χρονος και δυο 19χρονες κοπέλες, συγχωριανοί μου από τη Δεσφίνα, ήταν  τα πρώτα θύματα των Γερμανών, στις 10 Ιουνίου 1944, που επέστρεφαν ηττημένοι από το Στείρι. Στην περιοχή «Καταβόθρα» εκτέλεσαν τον Γιάννη Κωνσταντίνου, τη θυγατέρα του Τασία και τη Σοφία Πετσάβα, που βοσκούσαν τις γαλοπούλες τους.

Από τον Ιανουάριο του 1966 φοίτησα, ερχόμενος από το Γυμνάσιο Αμφίσσης, στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο Διστόμου. Κτήριο του Σχολείου μου ήταν το κτήριο στον τοίχο του οποίου εκτελέστηκαν οι 12 όμηροι της 10ης Ιουνίου 1944. συμμαθητές μου υπήρξαν τα παιδιά όσων επέζησαν. Τα ορφανά και τα πεντάρφανα, οι χήρες των δολοφονημένων και οι τραυματίες, σωματικά και ψυχικά, ήταν οι άνθρωποι που καλημέριζα πηγαίνοντας για μάθημα.

Η οφειλή μου, η οφειλή μας στη μνήμη των νεκρών του Διστόμου είναι διαρκής και      ανεξόφλητη.

Ποια είναι η γνώμη σου για τα ερεθίσματα που περνά η σημερινή δημόσια παιδεία ως προς την πνευματική καλλιέργεια εν γένει αλλά και την λογοτεχνία ειδικότερα;
Δεν είμαι αισιόδοξος. Η εκπαίδευση, έτσι όπως είναι δομημένη με τα προγράμματα διδασκαλίας τόσες δεκαετίες,  ποτέ δεν ανίχνευσε ταλέντα  γραφής μέσα στις μαθητικές αίθουσες, ποτέ δεν ώθησε μαθητές να διαβάσουν λογοτεχνία πέρα από τα Κείμενα των Νέων Ελληνικών. Μονάχα, ευτυχώς, φωτισμένοι δάσκαλοι, έχουν στηρίξει και ενθαρρύνει μαθητές να διαβάσουν κάτι πέρα από τη διδακτέα ύλη και θέλησαν να δουν εκτός σχολείου τα πρωτόλειά τους.

Σε τι θεωρείς ότι βοηθά έναν άνθρωπο η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου; Και ποια είναι εκείνα τα κριτήρια που ξεχωρίζουν ένα βιβλίο ως καλό;
Η επαφή με το αξιανάγνωστο κείμενο μας εξανθρωπίζει, πιστεύω. Καλό βιβλίο, καλό κείμενο, για μένα, είναι κάθε γραπτό που έχει την ικανότητα να διηθίζεται στην ψυχή του αναγνώστη και να τον εξανθρωπίζει, γραμμή τη γραμμή, στίχο το στίχο, φράση τη φράση…

Ποια η γνώμη σου για τα ηλεκτρονικά βιβλία;
Δίνουν μια δυνατότητα φθηνότερου βιβλίου όσον αφορά στην τιμή πώλησής του, αφού είναι και πολύ πιο χαμηλό το κόστος παραγωγής του. Ωστόσο, εμένα δε με τραβάει η ηλεκτρονική ανάγνωση. Προτιμώ να ξεφυλλίζω, να οσμίζομαι το τυπωμένο χαρτί, να ψαύω το σώμα του βιβλίου. Να φανταστείς ότι και τα ψηφιοποιημένα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες που με ενδιαφέρουν ή άρθρα από αυτά, προτιμώ να τα εκτυπώνω για να τα διαβάσω ή να έχω τη δυνατότητα να κρατήσω σημειώσεις στα περιθώρια των σελίδων.

Τι θα ήθελες να έχεις γράψει και δεν το έχεις κάνει ακόμα και γιατί;
Δεν έχω, δεν είχα ποτέ, νιώσει έλλειψη για κάποιο κείμενο ή είδος λόγου με το οποίο δεν καταπιάστηκα. Κάθε φορά η τέχνη της γραφής σού δείχνει μυστικά τη μορφή έκφρασης που ζητάει ο μέσα ποταμός σου να ξεσπάσει. Τον τελευταίο καιρό δοκιμάζω σύντομες πρόζες στις οποίες τα πρόσωπα της οικογένειάς μου, πατέρας, μάνα, γιαγιάδες, παππούδες, μιλούν σε πρώτο πρόσωπο και στο τέλος υποθέτω θα κλείσω εγώ. Δημιουργείται έτσι μια καταγωγική ανθρωπογεωγραφική και γλωσσική αποτύπωση της ρίζας μου, του τόπου που γεννήθηκα και μεγάλωσα, του χώματος που στήριξα τα παιδικά μου ποδαράκια και περπάτησα στη ζωή, του αέρα που ανάσανα και πήρα πνοή να μπορώ να μιλήσω ποιητικά. Τιτλοφορείται «Γενεαλογία» κι ελπίζω του χρόνου να εκδοθεί σε βιβλίο.

Ονόμασέ μας κάποιους αγαπημένους συγγραφείς και ποιητές και πες μας τι σε κέρδισε σε αυτούς.

Από τη δική μου γενιά ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος, για την ωραιότητα της γραφής του μα πιο πολύ για τον υπέροχο χαρακτήρα του και την αδερφική μας φιλία από την εφηβεία ως τώρα. Ο ποιητής Βύρων Λεοντάρης γιατί στην ποίησή του βρίσκω τις απαρχές μου στη γραφή. Ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης για το αδιανόητο βάθος της απλότητας , τον λυρισμό, την απέραντη δυνατότητα εικονοποιίας, τον ανθρωπισμό  και τη γλυκύτητα της ποιητικής του. Ο Άρης Αλεξάνδρου γιατί με το «Κιβώτιο» είναι σαν να όργωσε όλες τις αγεώργητες περιοχές εντός μου και ανέβασε στην επιφάνεια τα ιχνοστοιχεία (δημιουργικά και καταστροφικά ή και αυτοκαταστροφικά) της ιδιοσυγκρασίας και του ψυχισμού του έλληνα που παλεύει για αξιοπρέπεια και εξαπατάται από τις ιδεολογίες και τις εξουσίες.

Τι θα συμβούλευες τους ανθρώπους εκείνους που, ασχέτως ηλικίας, ξεκινούν να γράφουν ποίηση ή πεζό;

Να επιμείνουν να γράφουν, να μη σταματήσουν απογοητευμένοι επειδή δεν έχουν αναγνώστες ή δεν βρίσκουν εκδότη. Ο χείμαρρος της έμπνευσης πρέπει να βρει κοίτη να τρέξει, αλλιώς ο δημιουργός θα «πνιγεί» μέσα στη φιμωμένη του έκφραση. Κι ακόμη να μην βιάζονται να δημοσιεύσουν. Να βλέπουν πάλι και πάλι τα γραπτά τους και να κλαδεύουν, να βοτανίζουν, να θειαφίζουν τις κληματόβεργες του αμπελώνα της γραφής τους ώστε να δώσει γερό καρπό στην κρίσιμη ώρα.

Τι θα ήθελες να σε ρωτήσουν και δεν σου το έχουν ρωτήσει ακόμη;
Θα ήθελα να με ρωτήσεις πώς αξιολογώ σαν νέα συγγραφέα εσένα και θα σου απαντούσα πως είμαι πολύ χαρούμενος που σε διαβάζω και βλέπω την εξελικτική πορεία της γραφής σου τόσον καιρό. Θα ήθελα να σου πω ότι είναι χαρά μου που στο Εμβόλιμον δημοσιεύουμε συνεργασίες σου και να σε ευχαριστήσω για τη συνέντευξη.


Ο Γιώργος Χ. Θεοχάρης γεννήθηκε στη Δεσφίνα Φωκίδας τον Δεκέμβριο του 1951. Συνταξιοδοτήθηκε από τη βιομηχανία παραγωγής αλουμινίου, στα Άσπρα Σπίτια της Παραλίας Διστόμου, στη Βοιωτία, όπου και ζει, έχοντας εργαστεί, ως τεχνικός στην μηχανολογική συντήρηση.

Έχει εκδώσει τέσσερις ποιητικές συλλογές: Πτωχόν Μετάλλευμα (Εμβόλιμον 1990), Αμειψισπορά (Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκης Λεβαδείας 1996), Ενθύμιον (Καστανιώτης 2004),  Από μνήμης (Μελάνι 2010), και την συγκεντρωτική των ποιημάτων του Πιστοποιητικά θνητότητας- Ποιήματα 1970-2010 (Σύγχρονη Έκφραση 2010) καθώς και το βιβλίο ιστορικής έρευνας Δίστομο 10 Ιουνίου 1944 – το Ολοκαύτωμα (Σύγχρονη Έκφραση 2014) για το οποίο τιμήθηκε με το Κρατικό βραβείο Χρονικού – Μαρτυρίας το 2011, και τέλος τις Ανθολογίες ελληνικών ποιημάτων Ξένων Αιμάτων Τρύγος (Γαβριηλίδης 2014) και Χνάρια στο Φιλιατρό των Φίλων (Γαβριηλίδης 2015).

Διευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό Εμβόλιμον, που εκδίδεται στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας από το 1988, το οποίο τιμήθηκε με Κρατικό βραβείο λογοτεχνίας το 2014 και μετείχε στη σύνταξη της έντυπης  εφημερίδας BookPress.

Δημοσιεύει επίσης δοκιμιακά σημειώματα και κείμενα λογοτεχνικής κριτικής.

Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ισπανικά.

Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Ίσως σας αρέσει και

Αφήστε το σχόλιο σας

*

Ας γνωριστούμε

Όσοι αγαπάτε τη γραφή και μ’ αυτήν εκφράζεστε, είστε ευπρόσδεκτοι στη σελίδα μας. Μέσω της γραφής δημιουργούμε, επικοινωνούμε και μεταδίδουμε πολιτισμό. Φροντίστε τα κείμενά σας να έχουν τη μορφή που θα θέλατε να δείτε σε αυτά σαν αναγνώστες. Τον Μάρτιο του 2016 ίδρυσα τη λογοτεχνική ιστοσελίδα «Λόγω Γραφής», με εφαλτήριο την αγάπη μου για τις τέχνες και τον πολιτισμό αλλά και την ανάγκη ... περισσότερα

Αρχειοθήκη