17 Νοέμβρη

Για τη μάνα ο χρόνος από εκείνη τη μέρα, είχε μια μέρα λιγότερη. Κάθε χρόνο αυτή τη σημαδιακή μέρα δε ζούσε, δεν υπήρχε για κανέναν. Κατέβαζε το μαύρο μαντίλι, σκέπαζε το πρόσωπό της μέχρι κάτω και μοιρολογούσε. Δεν ήθελε να βλέπει ούτε ν’ ακούει κανέναν. Μονάχα θυμόταν…

Ήταν μεσημέρι γύρω στις δώδεκα…  17 Νοέμβρη 1973. Γείτονες και φίλοι είχαν μαζευτεί στο σπίτι μας για να παρακολουθήσουν από την ταράτσα τα επεισόδια στη φλεγόμενη Αθήνα. Η μάνα ανεβοκατέβαινε συνέχεια τις σκάλες πλανταγμένη. Είχε το νου της στο τηλέφωνο μη χτυπήσει και δεν προλάβει να το σηκώσει. Περίμενε τηλέφωνο από τον Αργύρη μας που είχε κατέβει στο ζαχαροπλαστείο για δουλειά απ’ τα χαράματα. Εκείνη τη μέρα, από το φόβο για τα επεισόδια της εξέγερσης στο Πολυτεχνείο, ο πατέρας δεν άφησε την Κατερίνα μας να πάει στη δουλειά κοντά του. Βοηθούσε κι αυτή στο ζαχαροπλαστείο. Σηκωνόταν πάντα μαζί με τον Αργύρη μας κι έφευγαν ξημερώματα με τα πόδια. Ο πατέρας πήγαινε αργότερα, είχε ένα πρόβλημα σοβαρό με το πόδι του και τον μάλωναν η μάνα μου και τα αδέρφια μου, δεν ήθελαν να κουράζεται.

Εκείνη τη μέρα η χαρά μου ήταν μεγάλη, επειδή θα είχα την αδερφή μου όλη τη μέρα κοντά μου. Ήμουνα η μικρότερη στην οικογένεια και η πιο χαϊδεμένη. Εννιά χρονών κοριτσάκι με κοτσίδες εγώ κι η Κατερίνα μας στα δεκαεφτά της. Σαν νεράιδα φάνταζε στα παιδικά μου μάτια! Η δική μου, αγαπημένη νεράιδα, που με φρόντιζε περισσότερο κι απ’ τη μάνα. Κάθε μέρα περίμενα με αγωνία πώς και πώς, να γυρίσει απ’ τη δουλειά για να χωθώ στη μυρωδάτη αγκαλιά της… Της άρεσε πολύ να μου πλέκει κοτσίδες τα μαλλιά, να μου λέει παραμύθια για μάγισσες και πριγκίπισσες, να μου τραγουδάει, να μου μαθαίνει χορό, να με βοηθάει κρυφά στις ασκήσεις που με δυσκόλευαν. Δε βαριόταν ποτέ μαζί μου, πάντα θα έβρισκε έναν τρόπο για να περάσουμε όμορφα την ώρα μας. Ήταν το καμάρι της μάνας μας κι η αδυναμία του πατέρα…

Εκείνη τη μέρα, όλοι ήταν αναστατωμένοι και ανήσυχοι. Ένας φόβος είχε φωλιάσει στα μάτια τους και στις καρδιές τους. Η Κατερίνα μας ανήσυχη κι αυτή για τον Αργύρη που δεν επικοινωνούσε μαζί μας, έπαιρνε από πίσω τη μάνα, που ρωτούσε όποιον έμπαινε σπίτι, γείτονα ή φίλο αν απάντησαν πουθενά τον αδερφό μου. Το μεσημέρι η ταράτσα του σπιτιού είχε γεμίσει από κόσμο που παρακολουθούσαν τα επεισόδια από ψηλά. Η μάνα δεν μ’ άφηνε να ανέβω κι εγώ κοντά τους, αλλά η Κατερίνα, μόλις είδε τα δάκρυα να γυαλίζουν στα μάτια μου, με τράβηξε αμέσως στην αγκαλιά της για να με ησυχάσει και μου υποσχέθηκε, πως όταν έρθει ο Αργύρης μας θ’ ανέβουμε κι οι τρεις μαζί. Έμεινα έτσι κλεισμένη στο δωμάτιο, να παίζω με μια κούκλα μέχρι να εμφανιστεί ο αδερφός μου κι όλα να γίνουν όπως πριν… Είχα κι εγώ ένα πλάκωμα στο στήθος μου, μια στενοχώρια ανεξήγητη, που δε μ’ άφηνε να ανασάνω.

Εκείνη τη μέρα έχασα τον άγγελό μου δίχως να το καταλάβω. Όλοι ανησυχούσαν για τον Αργύρη μας που δεν είχε γυρίσει ακόμα σπίτι και ξαφνικά όλοι φώναζαν το όνομα της Κατερίνας. Το ουρλιαχτό της μάνας μου απ’ την ταράτσα, μου λύγισε τα πόδια… Σηκώθηκα ταραγμένη απ’ το κρεβάτι και απ’ το φόβο μου δεν μπορούσα να κάνω βήμα.  Ο σπαραγμός της μάνας συνέχισε να μου τρυπάει τα αυτιά και μέχρι να τα καταφέρω να φτάσω στην κουζίνα, οι μισοί γείτονες είχαν ήδη κατέβει αναστατωμένοι από την ταράτσα, αλλά οι δικοί μου όλοι έλειπαν. Μέσα στη φασαρία και στην ταραχή έψαχνα με τα μάτια να διακρίνω τη φιγούρα της Κατερίνα μας, για να μπορέσω να ηρεμήσω… Φοβόμουν πως κάτι άσχημο είχε συμβεί στον Αργύρη, γι’ αυτό το λόγο υπέθετα πως ούρλιαζε η μάνα μας. Όσο κι αν έψαξα όμως, όσο κι αν την καρτερούσα, η αδερφή μου δε γύρισε ποτέ κοντά μου.

Η Κατερίνα τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε σε ταράτσα κοντινού κτιρίου… Σωριάστηκε στην ταράτσα μπροστά στα μάτια όλων. Ο Αργύρης μας μόλις είχε φτάσει. Την άρπαξαν αμέσως όλοι οι άντρες στα χέρια τους και τη μετέφεραν κατευθείαν στον Ευαγγελισμό. Κοντά κι η μάνα μας να ουρλιάζει και να σπαράζει απ’ τον πόνο. Δυο ώρες αργότερα τους ενημέρωσαν ότι πέθανε. Ο Αργύρης ζητούσε απεγνωσμένα τη σφαίρα, γύρευε να τιμωρήσει τους ενόχους, χτυπιόταν και φοβέριζε, μα κανένας δεν του έδινε σημασία. Τη σφαίρα δεν τη δώσανε.

Εκείνη τη μαύρη μέρα χάσαμε τον άγγελό μας. Κι όπως έμαθε ο Αργύρης αργότερα, πολλοί άνθρωποι έχασαν δικούς τους, που δεν ανήκαν στους εξεγερθέντες ήρωες του Πολυτεχνείου, αλλά ήταν άτυχοι περαστικοί που ‘’έφυγαν’’… από αδέσποτες σφαίρες. Ακόμα κι ένας πεντάχρονος άγγελος που περπατούσε με τη μητέρα του στη λεωφόρο Παπάγου, στου Ζωγράφου, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά στρατιωτικής περιπόλου.

Ο πόνος ενός εννιάχρονου παιδιού δεν περιγράφεται με λέξεις.  Ούτε ο πόνος του γονιού που χάνει το σπλάχνο του. Αυτός ο πόνος της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου, παρηγοριά δεν έχει κι ούτε μερώνει ποτέ. Η μάνα μας έφυγε την ίδια μέρα με την Κατερίνα μας, μετά από δέκα χρόνια. 17 Νοέμβρη 1983.

Ο Αργύρης, στα χρόνια της μεταπολίτευσης μ’ έπαιρνε απ’ το χέρι κάθε τέτοια μέρα και κατεβαίναμε στη γιορτή του Πολυτεχνείου, ν’ αφήσουμε ένα λουλουδάκι γι’ αυτά τα παιδιά που έφυγαν στην πρώτη τους νιότη, στο όνομα της ελευθερίας. Αφήναμε και ένα για το δικό μας λουλούδι, που δεν πρόλαβε ν’ ανθίσει… Τα τελευταία χρόνια δεν κατεβαίνουμε, τιμάμε με τον δικό μας τρόπο την Κατερίνα μας. Απλά, όπως η μάνα μας, μ’ ένα βουβό μοιρολόι που ξεχειλίζει απ’ την ψυχή.

Η ζωή μου σημαδεύτηκε απ’ αυτή τη μέρα που έχασα τον άγγελό μου. Δεν υπάρχει βράδυ, όλα αυτά τα χρόνια, που να μην έρχεται στον ύπνο μου να μου κρατήσει συντροφιά. Είναι ακόμα όμορφη, όπως τότε… Ένας άγγελος είναι! Η δική μου νεράιδα που δε θα φύγει ποτέ απ’ τη σκέψη μου κι απ’ την καρδιά μου, όσα χρόνια κι αν περάσουν.